ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 10 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
491
O‘ZBEKISTON FARMATSEVTIKA BOZORINING RIVOJLANISH
TENDENSIYALARI VA ISTIQBOLLARI
Salohiddinova Sevinch Salohiddin qizi
Toshkent Davlat Tibbiyot universiteti
Farmatsiya yo'nalishi 4- kurs talabasi.
https://doi.org/10.5281/zenodo.17457958
Annotatsiya.
Ushbu maqolada O‘zbekiston farmatsevtika bozorining hozirgi holati,
so‘nggi yillarda kuzatilayotgan rivojlanish tendensiyalari hamda kelgusidagi iqtisodiy va
innovatsion istiqbollari tahlil qilinadi. Farmatsevtika sanoatida ishlab chiqarish hajmi, import-
eksport ko‘rsatkichlari, investitsion muhit, davlat siyosati va mahalliy ishlab chiqaruvchilarning
ulushi misolida mamlakatning farmatsevtik mustaqillikka erishish yo‘nalishlari yoritilgan.
Shuningdek, tahlil natijalariga asoslanib, sohani yanada rivojlantirish bo‘yicha taklif va
tavsiyalar keltirilgan.
Kalit so‘zlar:
farmatsevtika bozori, iqtisodiy rivojlanish, dori vositalari ishlab chiqarish,
import o‘rnini bosish, investitsiya, innovatsiya, eksport salohiyati.
DEVELOPMENT TRENDS AND PROSPECTS OF THE PHARMACEUTICAL
MARKET IN UZBEKISTAN
Abstract.
This article analyzes the current state of Uzbekistan’s pharmaceutical market,
the main development trends observed in recent years, and its future economic and innovative
prospects. The paper discusses production volumes, import-export indicators, investment
climate, government policy, and the share of local manufacturers in achieving pharmaceutical
independence. Based on analytical results, practical recommendations for further development
of the sector are provided.
Keywords:
pharmaceutical market, economic development, drug production, import
substitution, investment, innovation, export potential.
ТЕНДЕНЦИИ РАЗВИТИЯ И ПЕРСПЕКТИВЫ ФАРМАЦЕВТИЧЕСКОГО
РЫНКА УЗБЕКИСТАНА
Аннотация.
В статье анализируется современное состояние фармацевтического
рынка Узбекистана, основные тенденции его развития в последние годы, а также
экономические и инновационные перспективы. Рассмотрены объемы производства,
показатели импорта и экспорта, инвестиционный климат, государственная политика и
доля местных производителей на пути к фармацевтической независимости страны. На
основе проведенного анализа предложены практические рекомендации по дальнейшему
развитию отрасли
Ключевые
слова:
фармацевтический
рынок,
экономическое
развитие,
производство лекарственных средств, импортозамещение, инвестиции, инновации,
экспортный потенциал.
O‘zbekiston mustaqillikka erishgan dastlabki yillardan boshlab sog‘liqni saqlash tizimini
isloh qilish, farmatsevtika sohasini rivojlantirish va dori vositalari bilan aholining barqaror
ta’minotini yo‘lga qo‘yish masalalariga alohida e’tibor qaratib kelmoqda. So‘nggi yillarda ushbu
sohada sezilarli o‘zgarishlar amalga oshirildi.
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 10 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
492
Davlat tomonidan qabul qilingan “Farmatsevtika sanoatini 2021–2025-yillarda
rivojlantirish strategiyasi” hamda “Raqamli O‘zbekiston – 2030” dasturi asosida tarmoqni
modernizatsiya qilish, innovatsion ishlab chiqarishlarni yo‘lga qo‘yish va mahalliy mahsulot
ulushini oshirish yo‘nalishida izchil ishlar olib borilmoqda.
Bugungi kunda O‘zbekiston farmatsevtika bozori nafaqat ichki talabni qondirish, balki
mintaqaviy miqyosda raqobatbardosh eksport salohiyatini shakllantirish bosqichida turibdi.
Bozor mexanizmlarining takomillashuvi, xorijiy investitsiyalar kirib kelishi, yangi zavod
va laboratoriyalarning ishga tushirilishi bu sohada yangi imkoniyatlar ochmoqda.
O‘zbekiston farmatsevtika bozori oxirgi o‘n yillikda barqaror o‘sish tendensiyasini
namoyon etmoqda. Statistika ma’lumotlariga ko‘ra, 2020–2024-yillar davomida dori vositalari
ishlab chiqarish hajmi 2,5 baravarga oshgan. Mahalliy korxonalar tomonidan ishlab
chiqarilayotgan dori vositalari soni 3 mingdan ortiq nomda bo‘lib, ulardan 70 foizi generik dori
vositalaridir.
Bozorda “Jurabek Laboratories”, “Nobel Pharmsanoat”, “DentaFarm”, “Remedy
Group”, “Zamona Rano”, “Radix” kabi yirik ishlab chiqaruvchilar faoliyat yuritmoqda. Ularning
ishlab chiqarish texnologiyasi xalqaro GMP (Good Manufacturing Practice) standartlariga
moslashtirilgan. Shu bilan birga, so‘nggi yillarda dorixona tarmoqlari sonining ortishi ham
farmatsevtika bozori hajmini kengaytirmoqda.
O‘zbekiston farmatsevtika bozorining asosiy qismi hali ham importga tayanadi. Dori
vositalarining 60–65 foizi chet davlatlardan, xususan Hindiston, Rossiya, Xitoy va Turkiyadan
import qilinadi. Shu bilan birga, mahalliy ishlab chiqaruvchilar ulushi yil sayin ortib bormoqda.
2024-yilda eksport hajmi 85 million AQSH dollariga yetgan bo‘lib, asosan Markaziy Osiyo
davlatlariga dori vositalari yetkazib berilmoqda.
Import o‘rnini bosuvchi dori vositalari ishlab chiqarish davlat siyosatining ustuvor
yo‘nalishiga aylangan. Mahalliy ishlab chiqarishning kengayishi valyuta chiqimini kamaytiradi
va mamlakatning iqtisodiy mustaqilligini ta’minlaydi.
Farmatsevtika sanoati O‘zbekistonda eng jadal rivojlanayotgan investitsion sohalardan
biridir. So‘nggi yillarda “Angren farmatsevtika erkin iqtisodiy zonasi” va “Zomin farm” kabi
maxsus hududlarda 50 dan ortiq loyihalar amalga oshirildi. Germaniya, Janubiy Koreya, Rossiya
va Turkiya kompaniyalari bilan qo‘shma korxonalar tashkil etildi.
Xorijiy
investorlar
uchun
soliq
imtiyozlari,
bojxona
preferensiyalari
va
litsenziyalashdagi soddalashtirilgan tartiblar yaratilgan. Bu chora-tadbirlar farmatsevtika
sohasiga investitsiya oqimini sezilarli darajada oshirdi.
Bozorning barqaror o‘sishi ilmiy izlanishlar bilan chambarchas bog‘liq. Farmatsevtika
ilmiy markazlari, tibbiyot oliygohlari va xususiy kompaniyalar o‘rtasida hamkorlik
kuchaymoqda. Biotexnologik mahsulotlar, fitodori vositalari va original preparatlar ishlab
chiqarishga e’tibor ortmoqda.
Yangi texnologiyalarni joriy etish orqali ishlab chiqarish jarayonida energiya va
xomashyo tejaladi, mahsulot sifati esa xalqaro standartlarga javob beradi. Bu esa eksport
salohiyatini yanada kengaytiradi.
Yaqin yillarda O‘zbekiston farmatsevtika bozorida import ulushi qisqarib, mahalliy
ishlab chiqarishning ichki talabdagi ulushi 50 foizdan oshishi kutilmoqda.
ISSN:
2181-3906
2025
International scientific journal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 4 / ISSUE 10 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
493
Dorixona tarmoqlarining raqamlashtirilishi, elektron retsept tizimi, onlayn savdo
platformalari va logistika infratuzilmasining rivojlanishi sohani yangi bosqichga olib chiqadi.
Shuningdek, farmatsevtika mahsulotlarini Yevropa Ittifoqi, MDH va Yaqin Sharq
bozorlariga eksport qilish imkoniyatlari kengayadi. Bu esa O‘zbekistonni mintaqaviy
farmatsevtika markaziga aylantiradi
O‘zbekiston farmatsevtika bozori so‘nggi yillarda jadal rivojlanmoqda va
iqtisodiyotning strategik tarmoqlaridan biriga aylandi. Mahalliy ishlab chiqarishning kengayishi,
investitsiya oqimining ortishi, innovatsion loyihalar va davlat qo‘llab-quvvatlovi farmatsevtik
sohaning barqaror o‘sishini ta’minlamoqda. Kelgusida ilmiy-texnologik bazani mustahkamlash,
raqamli boshqaruvni kengaytirish va xalqaro hamkorlikni chuqurlashtirish orqali O‘zbekiston
farmatsevtika bozorining jahon miqyosidagi raqobatbardoshligi yanada oshadi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Farmatsevtika sanoatini 2021–2025 yillarda
rivojlantirish strategiyasi” to‘g‘risidagi farmoni.
2.
O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi ma’lumotlari, 2024-yil.
3.
Karimova N.X. Farmatsevtika iqtisodiyoti asoslari. – Toshkent: TMA, 2022.
4.
Raximov A.A. O‘zbekiston farmatsevtika bozorining tahlili va rivojlanish yo‘nalishlari. –
“Farmatsevtika jurnali”, 2023, №2.
5.
State Statistics Committee of Uzbekistan. Pharmaceutical industry data 2024.
6.
WHO. Pharmaceutical sector profile: Uzbekistan. – Geneva, 2023.
7.
OECD. Health and pharmaceutical industry in transition economies. – Paris, 2022.
8.
UNDP Uzbekistan. Investment opportunities in the pharmaceutical industry. – Tashkent,
2023.
9.
Normurodova M.I. Innovatsion farmatsevtika va raqamli iqtisodiyot. – Toshkent, 2022.
10.
European Medicines Agency. Market trends in the pharmaceutical sector, 2023.
11.
Cherepanova E.A. Развитие фармацевтических рынков в странах СНГ. – Москва,
2021.
12.
Sultonov O.R. Farmatsevtika ishlab chiqarishida menejment va iqtisodiy samaradorlik. –
Toshkent: Innovatsiya nashriyoti, 2021.
13.
World Bank. Uzbekistan Health Sector Review. – Washington, 2023.
14.
Rahmonov J.J. Farmatsevtika sanoatining eksport salohiyatini oshirish yo‘llari. –
Toshkent, 2024.
15.
International Pharmaceutical Federation (FIP). Global pharmaceutical outlook 2024. – The
Hague, 2024.
