116
aholini gigiyena tarbiyasi va tarbiyalash; uyda parvarishlash hajmini oshirish; reabilitatsiya
tadbirlari doirasi va hajmini kengaytirish shular jumlasidandir.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI:
1.
Шамансурова, Э. А., and Ш. А. Абдуразакова. "Роль рН мочи при уролитиазе у
детей." Российский педиатрический журнал 3.1 (2022): 341.
2.
Агзамова, Ш. А., and Ф. Р. Бабаджанова. "ВРОЖДЕННЫХ ПОРОКОВ СЕРДЦА У
ДЕТЕЙ ХОРЕЗМСКОЙ ОБЛАСТИ РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН." Вестник
национального детского медицинского центра 2 (2022): 11-15.
3.
Деворова,
М.
"Особенности
распространения
аллергического
ринита
у
детей." Актуальные вопросы практической педиатрии 1.2 (2024): 48-50.
4.
Ergasheva, N., Y. Madjidova, and B. Ergasheva. "Disorders of defecation in children with
spinal pathology." EUROPEAN JOURNAL OF NEUROLOGY. Vol. 22. 111 RIVER ST,
HOBOKEN 07030-5774, NJ USA: WILEY, 2015.
5.
Шухратова, Д. Ж., Абдуразакова, Ш. А., & Агзамова, Ш. А. (2016). Характер изменений
гематологических показателей при целиакии у детей школьного возраста в зависимости
от формы заболевания. Евразийский Союз Ученых, (29-1), 36-37.
6.
Тохтаева,
Доно
Махмуджановна,
and
Салима
Каюмовна
Назарова.
"СоверШенСтвование СеСтринСкоГо уХода За БоЛЬными С СаХарным диаБетом на
амБуЛаторно-поЛикЛиниЧеСком уровне." FORCIPE 5.S2 (2022): 499.
7.
Турдыева, Ш. Т., Тоирова, Н. Н., & Каримова, Д. И. (2014). Репродуктивное развитие
девочек-подростков с хронической гастродуоденальной патологией. Современная
медицина: актуальные вопросы, (29), 49-54.
8.
Тоирова, Н. Н. "ЧАСТОТА ПАТОЛОГИЧЕСКИХ СОСТОЯНИЙ У ДЕТЕЙ В
ПЕРИОДЕ НОВОРОЖДЁННОСТИ." Молодежь и медицинская наука в XXI веке. 2015.
TIBBIY BRIGADA HAMSHIRASINING YUQUMLI BO‘LMAGAN KASALLIKLAR
BILAN KASALLANGAN BEMORLARNI PARVARISHLASHI
Shomansurova E.A., Toxtayeva D.M.
Toshkent рediatriya tibbiyot instituti,
O‘zbekiston Respublikasi, Toshkent
Dolzarbligi.
SYBKdan biri bo‘lgan bolalar va o‘smirlar orasida uchraydigan qandli diabet
keng tarqalgan asoratlaridan o’lim ko’rsatkichi va nogironlikni ortishi bilan tavsiflanib bolalar
endokrinologiyasining eng dolzarb muammolaridan biri hisoblanib, bolalar o’rtasida kasallanish
tobora o’sib bormoqda. Bu kasallikda bolalar va o’smirlarning me’yorida o’sishi va rivojlanishi
uchun sifatli ovqatlanish va samarali tibbiy xizmat ko’rsatish katta ahamiyatga ega. Kasallik
jarayonlarini o‘ziga xos kechishi, asoratlarni rivojlanishi va yangi kasallanganlar sonini ortishi bu
patologik jarayon bo‘yicha ilmiy izlanishlar olib borilishi zarurligini taqozo etmoqda.
Maqsadi.
Bolalar va o‘smirlarda surunkali yuqumli bo‘lmagan kasalliklarni rivojlanish
(asoratlanish) xavfi nazoratini o‘rganish va sog‘liqni saqlashning birlamchi bo‘g‘inida o‘rta
tibbiyot xodimlari amaliyotida profilaktik va reabilitatsion yondashuvlarni takomillashtirish
usullari bo‘yicha yondashuvlar ishlab chiqish.
Material va uslublari.
Tadqiqot Toshkent shaxar surunkali yuqumsiz kasalliklar bilan
kasallangan bolalar va o‘rta tibbiyot xodimlari orasida olib borildi.To‘plangan anketa
so‘rovnomalari asosida materiallar statistik usullarni asosiy parametrlari bo‘yicha taxlil kilinadi.
Bundan tashqari oilaviy xamshiralardan anketa so‘rovnoma o‘tkaziladi. YUBNK bilan
117
kasallangan bolalarni ota onalari bilan suxbat va anketa so‘rovnoma o‘tkazilib tadqiqotdagi
ma’lumotlar SSPF-statistik dastur yordamida taxlil qilindi.
Natijalar va muhokamasi.
TBHlarini bilim darajasni solishtirma taxlilida QD bilan
kasallangan bollar uchun QQM ni doimiy ravishda tekshirib turish kerakligini o‘quv
mashg‘ulotlaridan oldin va so‘ng 22% dan 45 % ko’tarilganlik dinamikasini ko‘rish mumkin.
Qonda xolesterin miqdorini tekshirish kerakligi bo‘yicha oldin 11% bo‘lsa, keyin 16% ga
ko‘tarilganligini kuzatish mumkin. Bo‘y va vaznni o‘lchash zarurligini bo‘yicha 15%dan 21% ga,
A/Bni o‘lchash kerakligini 11%dan 18% ga ko‘tarilganini kuzatilgan. Bu ko‘rsatkichlar TBHni
o‘qitish natijalarini taxlil qilganda QD bilan kasallangan bolalarni parvarishlash va dinamikada
monitoring qilish amaliyoti sezilarli darajada o‘zgarganini ko‘rsatadi.
TBHlaridan QD bolalar va ularni ota-onalariga kasallik asoratlari va ularni oldini olish
bo‘yicha qanday maslaxatlar berishi holati o‘rganilganida, o‘quv mashg‘ulotlaridan oldin 9 %
OTH bu savolga javob bermagan bo’lsa, 12 % TBHsi esa bemor bolalar va ularni ota-onalariga bu
haqida maslahat bera olmasliklarini aytib o‘tishgan. O‘quv mashg‘ulotidan keyin TBHlarini 27%
oyoqlarni to‘g‘ri parvarish qilish kerakligi haqida maslaxat beraman deb javob kiritgan, 25%
hamshira gigienaga rioya qilishni, 48% hamshira to’g’ri va sog‘lom ovqatlanish asnosida parhezga
rioya qilish zaruratini tavsiya qilishini bildirgan.
Х
ulosalar.
Shunday qilib, TBHning maqsadli o’qitish MKTP va OP sharoitida QD bilan
kasallangan bolalarni va o‘smirlarni parvarishlashda hamshiralarning ish sifatini oshirishning
haqiqiy vositasi ekanligi, tadqiqotda olingan natijalar savolnomada mashgulotdan oldin va keyin
o’tkazilgan so’rovnomaning natijalari asosida yana bir bora tasdiqlandi. TBHlari uchun
o‘tkazilgan trening-darslar 1-tur QD bilan kasallangan bemorlarni davolash amaliyotiga sezilarli
ta’sir ko‘rsatadi, qandli diabet bilan og‘rigan bemorlarda dalillarga asoslangan hamshiralik
amaliyotidan foydalanish motivatsiyasini oshiradi, bu esa uy sharoitida ko’rsatilayotgan
hamshiralik parvarishini takomillashtirishga hissa qo‘shadi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI:
1.
Шамансурова, Э. А., and Ш. А. Абдуразакова. "Роль рН мочи при уролитиазе у
детей." Российский педиатрический журнал 3.1 (2022): 341.
2.
Nishanovich, Fayziev Abitdjan. "DETECTION FREQUENCY OF GROUP P ANTIGENS
IN PATIENTS WITH CHRONIC PHARYNGITIS." Science and innovation 3.Special Issue
54 (2024): 157-159.
3.
Деворова, Маърифат, Э. А. Шомансурова, and А. И. Улугов. "Особенности физического
развития дошкольников с аллергическими респираторными заболеваниями." in
Library 22.2 (2022): 27-31.
4.
Ergasheva, N., Y. Madjidova, and B. Ergasheva. "Disorders of defecation in children with
spinal pathology." EUROPEAN JOURNAL OF NEUROLOGY. Vol. 22. 111 RIVER ST,
HOBOKEN 07030-5774, NJ USA: WILEY, 2015.
5.
Шухратова, Д. Ж., Абдуразакова, Ш. А., & Агзамова, Ш. А. (2016). Характер изменений
гематологических показателей при целиакии у детей школьного возраста в зависимости
от формы заболевания. Евразийский Союз Ученых, (29-1), 36-37.
6.
Тохтаева,
Доно
Махмуджановна,
and
Салима
Каюмовна
Назарова.
"СоверШенСтвование СеСтринСкоГо уХода За БоЛЬными С СаХарным диаБетом на
амБуЛаторно-поЛикЛиниЧеСком уровне." FORCIPE 5.S2 (2022): 499.
7.
Турдыева, Ш. Т., Тоирова, Н. Н., & Каримова, Д. И. (2014). Репродуктивное развитие
девочек-подростков с хронической гастродуоденальной патологией. Современная
медицина: актуальные вопросы, (29), 49-54.
8.
Тоирова, Н. Н. "ЧАСТОТА ПАТОЛОГИЧЕСКИХ СОСТОЯНИЙ У ДЕТЕЙ В
ПЕРИОДЕ НОВОРОЖДЁННОСТИ." Молодежь и медицинская наука в XXI веке. 2015.
