282
IV. Viloyat qishloq xo‘jaligi dehqonchiligi bo‘yicha: yaratilgan yangi innovatsion
mahsulotlarni natijadorligini oshirib, tijoratlashtirishni ko‘paytirish ularni tashqi bozorlarga olib
chiqish keskin ko‘payadi.
Bunday innovatsion dehqonchilik modeli soha taraqqiyotida quyidagi iqtisodiy
imkoniyatlarni yaratish bilan xarakterlanadi. Jumladan:
Birinchidan, qishloq xo‘jaligi bozorida dehqonchilik mahsulotlariga bo‘lgan o‘sib
borayotgan talabni qondirish uchun yangi innovatsion mahsulotlarni yaratish imkoniyatiga ega
bo‘linadi.
Ikkinchidan, dehqonchilikda iste’molchilar ehtiyojidan kelib chiqib, innovatsion
mahsulotga bo‘lgan buyurtmalarni oldindan bilish imkoniyatiga ega bo‘linadi.
Uchinchidan, respublika va uning hududlarida qishloq xo‘jaligi dehqonchiligi uchun
innovatsion mahsulotlarni yaratishga ma’sul bo‘lgan boshqaruv organlari hududiy tuzilmasi
shakllantiriladi.
To‘rtinchidan, Dehqonchlikda innovatsiyalar yaratuvchi jismoniy va yuridik sub’yektlar
ayniqsa, innovatsion byurolar, dehqonchilikda innovatsiya yaratuvchi OTM lar, ITM larga
asoslangan ilmiy salohiyatdan foydalanish imkoniyati kengayadi.
Beshinchidan, sohada yaratilayotgan yangi mahsulotlarni is’te’molchi ehtiyojiga mos
tijoratlashtirish imkoniyatlarini oshiradi, hamda ularning ichki, tashqi, shu jumladan xorijiy
iste’molchilar talablari asosida ushbu jarayonda yuqori daromad olish imkoniyatini oshiradi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
1. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.Мирзиёевнинг Олий Мажлисга
Мурожаатномаси.//Халқ сўзи газетаси 2020 йил 25-январь
2. Freeman, C (1987), Technology Policy and Economic Performance, London: Pinter
YENGIL SАNOАT KORXONАLАRI UCНUN MUTАXАSSISLАRNI
TАYYОRLАSHDА KOMPYUTER TEXNOLOGIYALАRIDАN FOYDАLАNISHNING
SАMАRАDORLIGI
Jizzax politexnika institute oʼqituvchisi Gʼofurova S.S.
Jizzax politexnika instituti 341-21gurux talabasi M.Ergashev
Аnnatatsiya:
Ushbu maqolada oliy taʼlim oʼqitishni kombinatsion usullarini kompyuter
texnologiyalari asosida amalga oshirish va ishlab chiqarish korxonalari bilan hamkorlikni
mustahkamlash uchun dasturlar yaratish toʼgʼrisida maʼlumotlar keltirilgan.
Kalit soʼzlar
: dizayn, kompʼyuter, dastur, yengil sanoat, andaza, konstruktsiya.
Bakalavrlar tayyorlash bo'yicha asosiy kasbiy ta'lim dasturlarini amalga oshirishning
zamonaviy sharoitida olimlar yangi yondashuvlar, ish usullari izlamoqda. Shu maqsadda
o‘quvchilarning kasbiy ko‘nikmalarini shakllantirish va rivojlantirish maqsadida o‘quv
jarayonida sinfdan tashqari ishlar bilan uyg‘unlashgan holda mashg‘ulotlarni o‘tkazishning faol
va interfaol shakllaridan, shuningdek, turdosh bilim sohalaridan integratsiyalashgan usullardan
tobora ko‘proq foydalanilmoqda. Fanlar orasida aloqadorlik kengaymoqda. Shu munosabat bilan
o'qituvchi nafaqat o'z bilim sohasi, balki unga yaqin sohalarda ham malakali bo'lishi kerak.
Bugungi kunda asosiy uslubiy yangiliklar bo'lajak o'qituvchi-dizaynerlarni tayyorlashda
kombinatsion usullardan foydalanish bilan bog'liq.
Oliy ta'limda ijodiy yo'nalishdagi bakalavrlarni tayyorlash uchun ish amaliyotida
kombinatsion o'qitish usullaridan foydalanish o'quv faoliyatini oshirish muammosini hal qilishga
yordam beradi va oliy ta'limning bunday tanish va hal etilmaydigan muammolarini hal qilishga
qaratiladi. Bunday oʼqitishning kombinatsion usullarini kompyuter texnologiyalari bilan
bogʼlash taʼlim sifatini yanada takomillashtiridi. Kompyuter texnologiyalari oʼqitish tafakkurini,
283
kognitiv faollikni, kognitiv qiziqishni rivojlantirish, kasbiy faoliyatning hissiy va shaxsiy
kontekstini o'qitishga katta zamin yaratadi [1].
Yengil sanoat va dizaynni raqamlashtirishning asosiy maqsadi haqiqiy dunyoda jismoniy
mahsulotlarning operatsiyalari, ishlab chiqarish va biznes jarayonlarini optimallashtirish uchun
raqamli vositalardan foydalanish orqali barqarorlikka erishishdir. Shubhasiz, bu texnologiyalar
hayotni yaxshilash va ko'plab tarmoqlar va operatsion jarayonlarni inqilob qilish potentsialiga
ega bo'lgan yigirma birinchi asrning eng muhim yutuqlaridan bittasidir. Bu Ularning
kombinatsion usullari, moda, menejment, marketing va ta'lim kabi turli sohalarga birlashtiradi.
Ushbu maqola yengil sanoat, moda sanoati marketing va kompyuter texnologiyasi
integratsiyasining oqibatlarini o'rganishni taklif qiladi. Ushbu mavzu doirasida adabiyotlarni
taxlil qilish maqsadida, nashr etilgan akademik jurnallarni har tomonlama tahlil qilishni o'z
ichiga oladi. Tadqiqotimiz natijalari yengil sanoat va dizayn tadqiqotchilari va texnologiya ishlab
chiquvchilari uchun yangi gʼoyalar va qisqacha tushuncha beradi. Bundan tashqari, ushbu
integratsiyalashgan oʼqitish metodi kiyingi tadqiqotlar uchun tavsiyalar beradi.
Yengil sanoat va moda biznesi asta-sekin ijtimoiy media va mobil qurilmalar uchun qulay
muhitga aylandi, ushbu integratsiyalashgan oʼqitish texnologiyalari ushbu bozorning kelajagini
shakllantirishga imkon berdi. Yengil sanoat va moda sanoatidagi ko'plab brendlar ko'pincha
mijozlarga xizmat ko'rsatishni yaxshilash yoki zamonaviy mahsulotlarni ishlab chiqish uchun
sun'iy intellekt texnologiyalaridan foydalanishga oʼtadi. Kompyuter texnologiyasi takrorlanuvchi
jarayonlarni avtomatlashtirish, katta hajmdagi ma'lumotlarning taxrirlash, topish, takliflarni
kiritish, ayrimlarini oʼchirishni osonlashtiradi[1]. Shuningdek, taʼlim ishlab chiqarish sanoatiga
shaxsiylashtirilgan javoblarni taklif qiluvchi sifatida va mijozlarning umumiy talabalarini
urgangan xolda onlayn taqdimotlar oʼtkazib oʼz reklamalari orqali mijozlarga xizmat ko'rsatish
vakillari bilan hamkorlikni yo'lga qo'yishlari uchun imkoniyatlar yaratiladi. Buning uchun
taʼlimda maxsus bot va saytlar tashkil etilishi lozim. Bunda quyidagi vazifalar belgilab
olinadi.[2]
•
Turli kiyimlarni konstruktsiyalash uchun oʼlchamlarni kiritish, xisoblarini amalga
oshirish va kiyimni konstruktsiyasini yaratish;
•
yaratilgan va tanlangan kiyimlarni konstruktsiyasi asosida andazasini tayyorlash va bu
boʼyicha onlayn buyurtmalar olish.
Kompyuter texnologiyasi va mobil muhit yaratgan imkoniyatlar ishlab chiqarish korxonalari
uchun keng assortimentni taklif etadi.
Korxonalardan tashqari yakka tartibda faoliyat olib boruvchi tikuvchilar saytga
joylashtirgan modellani yuklab olish uchun oʼz oʼlchamlarini kiritishi orqali oʼlchamlarni
statistik qayta ishlash orqali tepalogiyani yangilab borish imkoniyati yaratiladi.
Dasturiy xizmatlardan foydalanish qoʼyidagi bosqichlarda amalga oshiriladi.
•
maxsus bot va sayt markazini tashkil etish va dastur orqali buyurtmalar qabul qilish.
•
engil sanoat korxonalari bilan shartnomalar tuziladi va roʼyxatdan oʼtkaziladi;
•
yakka tartibda tikuvchilik bilan shugʼullanuvchilar oʼzlariga yoqqan modelni andazalarini
yuklab olish;
•
razmer oʼlchamlari avtomatlashtirilgan tizimini shakillantirish orqali yengil sanoat
korxonalarini buyurtmalarini bajarishdan iborot [3].
Ushbu axborot texnologiyasiga asoslangan echimlarning barchasi moda va yengil sanoat
texnologiyalari kompaniyalari mijozlar bilan munosabatlarni mustahkamlashga va ularning
raqobatdosh ustunligini oshirishga yordam beradi. Undan tashqari kompyutеr tеxnologiyasini
dasturlari bilan ishlash talabalarni tadqiqotlar o`tkazishga qiziqishini oshiradi, va tadqiqotlar
o`tkazishga undaydi. Ularni fanlar bo`yicha bilim va ko`nikmalarini mustahkamlaydi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Деева, Е. М. Д 26 Применение современных интерактивных методов обучения в вузе:
прак-тикум / Е. М. Деева. – Ульяновск : УлГТУ, 2015. – 116
2. Азизов Ш.Н., Алешина М.Н., Бочкарева Е.В., Бычкова Н.В., Вердиева Д.А., Волков
В.В., Волкова А.В., ИННОВАЦИОННОЕ РАЗВИТИЕ НАУКИ И ОБРАЗОВАНИЯ:
284
монография/ Под общ. ред. Г.Ю.Гуляева—Пенза: МЦНС «Наука иПросвещение».—
2019.—234с.
3-SHO‘BA. IJTIMOIY-GUMANITAR FANLARDA ILMIY TADQIQOTLAR.
YOSHLAR FAOLIYATIDA DINIY VA DUNYOVIY MADANIYAT UYG‘UNLIGINI
TA’MINLASHNING IJTIMOIY AHAMIYATI
Abdullayev Azimjon Ashurvoy o‘g‘li
Namangan davlat universiteti tadqiqotchisi
Annotatsiya.
Ushbu maqolada
O‘zbekiston
yoshlari faoliyatida diniy va dunyoviy
madaniyat uyg‘unligini ta’minlashning ijtimoiy ahamiyati va falsafiy xususiyatlari to‘g‘risida
so‘z yuritilgan.
Kalit so‘zlar:
Demokratiya va dunyoviylik, ma’naviy-axloqiy tarbiya, globallashuv,
dinlararo hamjihatlik, vijdon erkinligi.
Demokratiya kuchli mamlakatlarda shaxs erkinliklari, inson huquqlari jamiyat va davlat
tomonidan yuksak qadrlanadi. To‘liq ma’noda demokratiya va dunyoviylik obro‘ va
hukmronlikka ega bo‘lgan davlat va mamlakatlarda din va konfessiya vakillari erkin faoliyat
yuritadi. Bundan tashqari, hech bir din yoki konfessiya boshqa din va mazhablarga nisbatan
imtiyozga ega emas va davlat dinlar va konfessiyalar o‘rtasida neytral rol o‘ynaydi.
“Dunyoviylik” dinni davlatdan ajratadi. Bu shuni ko‘rsatadiki, dunyoning aksariyat davlatlari
garchi diniy xususiyatga ega bo‘lsalar ham, dunyoviy qadriyatlarni qabul qilib, bugungi
globallashuv sharoitida bir yo‘nalishda harakat qilmoqdalar. Bugungi kunda sayyoramizning
butun aholisi ushbu globallashuv jarayonining ajralmas qismidir. Har bir inson, millati, dini va
siyosiy qarashlaridan qat’i nazar, dunyoning to‘la huquqli jamiyatining bir qismi bo‘lish
huquqiga ega.
Dunyoning nutufzli universitet va ilmiy tadqiqot institutlarida olib borilgan izlanishlardan
kelib chiqib davlatlarni uch turga bo‘lish mumkin: birinchidan, rasmiy davlat dini tan olinganiga
qaramay, asosan dunyoviy huquq asosida faoliyat yurituvchi davlatlar va Buyuk Britaniya,
Italiya, Ispaniya, Polsha va boshqalar. o‘z ichiga oladi; ikkinchidan, mamlakatlar, diniy
birlashmalarning davlatdan ajratilganligiga qaramay, din va davlat o‘rtasida, ayniqsa, ma’naviy-
axloqiy tarbiya va milliy-vatanparvarlik ruhini yuksaltirish borasida hamkorlik va
muvofiqlashtirish yo‘lga qo‘yilgan. Dunyoviylikning bu turi Fransiya, Germaniya, AQSh,
Rossiya, Turkiya, Hindistonda amal qiladi. Bu mamlakatlarda dunyoviylik ateizm yoki
dahriylikni anglatmaydi, rahbarlar o‘z davlatining diniga bo‘lgan hurmatini va dindorligini
yashirmaydilar; uchinchidan, sobiq Ittifoqda din shaxsiy va shaxsiy munosabatlar muhiti sifatida
davlatdan ajratilgan, din va davlat o‘rtasida hech qanday munosabat bo‘lmagan, mohiyatan
materialistik va ateistik mafkuraga asoslangan edi. Unda, aslida, din davlatdan butunlay
ajratilgan va hech qanday davlat ishlarida hamkorlik qilmagan. Din ayniqsa, ma’naviy-axloqiy
tarbiya va milliy ma’naviyat – vatanparvarlikni targ‘ib etishda ayniqsa ustuvor o‘rinni egallaydi.
Bugungi kunda Yaqin Sharqda davom yetayotgan urush va to‘qnashuvlar dunyoviylik bu
mintaqa aholisi orasida o‘zining munosib o‘rnini topa olmaganini ko‘rsatmoqda. Tabiiyki,
konservativ ruhoniylar bu holatdan foydalanib, odamlarni yo‘ldan ozdiradilar. Binobarin,
dunyoviy davlat va demokratik tuzum xalqni dini, mazhabi, irqi, millati, fikri, mafkurasi,
tafakkuri va tafakkuridan qat’i nazar, qabul qilish, eng muhimi, jamiyatga har qanday narsani
erkin tanlash va rad etish imkoniyatini beradi. Din davlat siyosatining, fuqarolarning ma’naviy
hayoti va madaniyatining muhim omillaridan biridir. Inson va jamiyat hayotida alohida o‘rin
tutgan din ma’naviy madaniyatni shakllantirishda asosiy o‘rin tutadi, madaniyat va
sivilizatsiyalar rivojiga xizmat qiladi.
