33
замаривания и высушивания, но и вносит некоторые положительные изменения в
структуру фиброина натурального шелка.
Литература:
1.Шарабидзе М.Р., Гогинови К.М. Исследование структурных изменений кератина
модифицированной шерсти // Наука, техника и образование. 2017. № 11 (41). С. 8-11.
KIMYOVIY ELEMENTLAR DAVRIY SISTEMASINING DASTURIY TA’MINOTINI
ISHLAB CHIQISH
Irgasheva Umida Abdimital qizi
Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti Jizzax filiali, O‘zbekiston
Talaba Xudoyshukurova Ruxsora Shuxrat qizi
Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti Jizzax filiali, O‘zbekiston
Talaba Abdurashidova Lobar Anvar qizi
Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti Jizzax filiali, O‘zbekiston
Annotasiya:
Manbaalar orqali ,biz foydalanuvchilarga elementlarning davriy
energiyasini va elektr topishini aniqlash algoritmi va dasturiy ta’minotini ishlab
chiqamiz.Maqsadimiz foydalanuvchilarga qulaylik yaratish.
Kalit so‘zlar:
Mendelyev davriy sistemasi, algoritm, button, form sistemasi, kimyo,
moddalar guruhi, elementlar, oilalar.
Kimyoviy moddalarni ishlab chiqarish va qayta ishlash uchun bizga bir nechta qadamlar
kerak bo‘ladi.
a)
Moddalar registerini tuzilishi: Bu ro’yhatda har bir ro‘yhat modalning nomi, simvoli va
uning elektr topishni ko‘rsatish kerak.
b)
Moddalarni bajaradigan funksiyalariga ko‘ra guruhlarga bo‘lish: Funksiya berilgan
moddalar ro’yhatini qabul qilish va har bir modda uchun elektr topishini hisoblaydi
c)
Tizimni ishlab chiqarish: Bu qismida, biz moddalarni tarkibiy funksiyalarini va
natijalarni chiqarishimiz mumkin.
Moddalar ro‘yxatini tuzish:
Bu jaroyoda, biz moddalar ro‘yxatini tuzatamiz yani formga
tartiblangan hoda buttonlar orqali elementlar ro‘yxatini kiritamiz.Har bir modda uchun
nom,simvol va elementlarni topishni ko‘rsatish kerak.Moddalarni birlashma funksiyalarni
bajarish
.
Bu funksiya birlashma moddalar ro‘yxatni qabul qiladi va har bir moddalar uchun elektr
topishni hisoblaydi. Bu funksiya , moddalar ro‘yxatini qabul qiladi va har bir modda uchun
elektr topishni hisoblaydi
.
[1]
Kimyoviy elementlar davriy sistemasi, Davriy jadval,
Mendeleyev
davriy sistemasini
tahlil qilamiz.
Kimyoviy
unsurlarni
ularning
atomraqami
,
elektronkonfiguratsiyasi
va
davriy
takrorlanuvchi
kimyoviy xossalariga
asoslangan holda
jadval
shaklida
tasvirlashdir
bizning
maqsadimiz. Unsurlar unda
atom raqamlari
(
protonlari
soni) oshib borishi tartibida joylashgan.
Jadvalning standart shakli tepada 18 × 7 kataklardagi asosiy unsurlar va ostida ikki qator boshqa
guruh unsurlaridan iborat. Jadval shuningdek toʻrtta toʻrtburchak bloklar: chapda
s-blok
,
oʻngda
p-blok
, oʻrtada
d-blok
va pastda
f-bloklarga
boʻlinishi mumkin. Jadval qatorlari
davr
, s-,
d- va p-bloklardagi ustunlar esa
guruh
deyiladi; bu ustunlarga
galogenlar
yoki
inert gazlar
degan
alohida nomlar ham beriladi. Davriy jadval taʼrifiga binoan u
davriy qonunga
koʻra tuzilgan
uchun, har qanday davriy jadval yordamida tegishli unsurlarning xossalari orasida aloqadorlik
keltirib chiqarish va yangi, hali ochilmagan yoki sintezlanmagan unsurlar xossalarini bashorat
etish mumkin. Natijada davriy jadval
kimyoda
keng qoʻllanilib, muhim asos boʻlib xizmat qiladi.
Mendeleyev davriy sistemasi, Kimyoviy elementlar davriy sistemasi —
D. I.
Mendeleyevning
oʻzi kashf etgan davriy qonun asosida tuzgan elementlar davriy sistemasi,
davriy qonunning grafik ifodasi. Kimyoviy elementlar davriy sistemasi s. mavjud elementlarning
34
hammasini bir butun qilib birlashtiradi, ular oʻrtasida obyektiv qonuniy aloqa borligini koʻrsatadi
va hali maʼlum boʻlmagan elementlarni, ularning xossalarini oldindan aytishga imkon
beradi.Mendeleyevgacha ham kimyoviy elementlarni sistemaga solishga urinib koʻrilgan
(fransuz kimyogari J. Dyuma, nemis kimyogarlari I. Dyobereyner, L. Meyer, ingliz kimyogari U.
Odling, amerikalik olim J. Nyulends va boshqalar)[2]. Kimyoviy elementlar davriy sistemasi
(boshqa nomlari: Davriy jadval, Mendeleyev davriy sistemasi) — kimyoviy unsurlarni ularning
atom raqami, elektron konfiguratsiyasi va davriy takrorlanuvchi kimyoviy xossalariga
asoslangan holda jadval shaklida tasvirlashdir. Unsurlar unda atom raqamlari (protonlari soni)
oshib borishi tartibida joylashgan.
Rasm -1
Jadvalning standart shakli tepada 18 × 7 kataklardagi asosiy unsurlar va ostida ikki qator
boshqa guruh unsurlaridan iborat. Jadval shuningdek toʻrtta toʻrtburchak bloklar: chapda
s-blok
,
oʻngda
p-blok
, oʻrtada
d-blok
va pastda
f-bloklarga
boʻlinishi mumkin. Jadval qatorlari
davr
, s-,
d- va p-bloklardagi ustunlar esa
guruh
deyiladi; bu ustunlarga
galogenlar
yoki
inert gazlar
degan
alohida nomlar ham beriladi. Davriy jadval taʼrifiga binoan u
davriy qonunga
koʻra tuzilgan
uchun, har qanday davriy jadval yordamida tegishli unsurlarning xossalari orasida aloqadorlik
keltirib chiqarish va yangi, hali ochilmagan yoki sintezlanmagan unsurlar xossalarini bashorat
etish mumkin. Natijada davriy jadval
kimyoda
keng qoʻllanilib, muhim asos boʻlib xizmat qiladi.
Foydalanigan adabiyotlar ro‘yxati
1.
https://uz.wikipedia.org/wiki/Kimyoviy_elementlar_davriy_sistemasi
2.
https://www.nature.com/articles/s41598-021-81850-z
3.
Искандарова З., Иргашева У. Цифровизация и образование для устойчивого развития
//Информатика и инженерные технологии. – 2023. – Т. 1. – №. 1. – С. 197-200.
4.
Абдумаликов А. А. и др. МОДЕЛЬ И АЛГОРИТМЫ ПРОЦЕССА УСТРОЙСТВ
КОНТРОЛЯ
И
МОНИТОРИНГА
УПРАВЛЕНИЯ
ЭНЕРГОСНАБЖЕНИЕМ
//JOURNAL OF INNOVATIONS IN SCIENTIFIC AND EDUCATIONAL RESEARCH. –
2023. – Т. 6. – №. 2. – С. 120-129.
5.
Maxammadi R., Umida I., Noyob U. BILVOSITA KUZATUVLARDAN HARORAT
OʻZGARISHINI QAYTA TIKLASH MUAMMOSI //International Journal of
Contemporary Scientific and Technical Research. – 2023. – С. 367-369.
6.
Рустамов М. Ж., кизи Иргашева У. А. ЗАДАЧА ВОССТАНОВЛЕНИЯ СКОРОСТЬ
ИЗМЕНЕНИЕ ТЕМПЕРАТУРЫ ПО КОСВЕННЫМ НАБЛЮДЕНИЯМ //RESEARCH
AND EDUCATION. – 2022. – Т. 1. – №. 2. – С. 22-29.
7.
Рустамов, М., & Иргашева, У. (2022). Задача наблюдаемоста в процессе диффузии.
Современные инновационные исследования актуальные проблемы и развитие
тенденции: решения и перспективы, 1(1).
8.
Toxir Turg'un o'gli A. et al. O ‘RINLARNI ALMASHTIRISH USULLARI //Uz-
Conferences. – 2023. – Т. 1. – №. 1. – С. 133-138.
35
9.
Nasriddinovich, U. A. (2023). C# DA WEB KAMERA ORQALI QR KOD YASASH VA
O‘QISH TEXNOLOGIYASI. Journal of Integrated Education and Research, 2(4), 30-34.
10.
Баратов, Ж. Р. (2021). ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ГЕНЕТИЧЕСКОГО АЛГОРИТМА ПРИ
ВЫПОЛНЕНИИ ДИАГНОСТИКИ. Экономика и социум, (3-1 (82)), 458-464.
МАТЕМАТИЧЕСКАЯ МОДЕЛЬ ЗАДАЧИ НЕЛИНЕЙНОЙ ФИЛЬТРАЦИИ
ВЫТЕСНЕНИЕ ФЛЮИДОВ В СЛОИСТИХ ПЛАСТАХ.
Доц. Каюмов Шукур , стр пр. Зиёдуллаева Шохида,
асс. Ҳусанов Элбек, асс. Бегижонов Илхом, ст. Каюмов У.
Ташкентский государственный технический университет
Аннотация :
Работе рассмотрена задачи вытеснения флюидов в многослойных
средах. Сформулирован условия при котором происходить одновременное (синхронное )
продвижение
подвижной
границы
вытеснения,
балансовыми
методами.
Дифференциально-краевая задача решается сеточными методами. Разработан алгоритм
вычисление всего процесса решения.
Ключевые слова:
вытеснения, многослойный , нелинейной ,границы раздела,
флюидов, балансовые, краевая ,синхронные , алгоритмы , разностные, процесс, решения.
Многослойные пористые среды, изучено многими исследователями [1-4]. Среди
этих задач особый интерес представляет, процесс вытеснения флюидов, когда они имеют
различные фильтрационные характеристики и часто несопоставимые.
Если рассмотреть задача фильтрации газа в упруговодонапорном режиме то она
изучен в [5] и при определенных допущениях, эта задача сведена к задачам непрерывно
действующего теплового источника. Если фильтрации имеет нелинейный характер
которые зависит от свойства фильтруемого
флюида, а также от структуры самых пластов,
тогда возникает необходимости определение положения неизвестных границ подвижных
зон. В случае когда многослойный пласт гидродинамически связан, то с началом отбора
флюида, могут происходить перетоки из одного пласта в другие и прогнозирование
одновременного движение границы раздела между фазами
для всех слоистых структур
практически невозможно.
Если эти пласты гидродинамически несвязана, то управления границами разделов
осуществляется дополнительными условиями, регулирующей процесс отбора флюида из
пластов. В обоих
случаях, возникает задача управления неизвестными подвижными
границами обеспечивающие наибольшей объем отбора флюида при равномерности
движении границ раздела. Следовательно, задачи фильтрации аномальных, или
аномально структурированных флюидов в многослойных пористых средах является
актуальными задачами при конструировании математических моделей.
Пусть имеется трехслойный, гидродинамически несвязанный пласт, где с началом,
при
0
0
t
происходит, процесс вытеснение одного флюида с другими. Предположим что в
области
3
1
i
i
D
D
где
1
2
i
i
i
D
D
D
, в начале координат закачивается газ с весовыми
расходами
3
1
( )
i
i
Q t
q
. Допустим , что вытесняемые фазы, обладают структурными
свойствами и так, как, вязкости втесняющей фазы намного меньше чем вязкости
вытесняемого флюида, то ими можно пренебречь. Если фильтрация плоско- параллельно
