TILLARANG STAFILOKOK: ODAMLAR UCHUN  BAKTERIYALAR XAVFLI NIMADA?

Jo‘rayev D.N; Tursunov Q.T.

МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:

ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА

Researchbib Impact factor: 13.14/2024

SJIF 2024 = 5.444

Том 3, Выпуск 01, Январь

257

https://universalpublishings.com

TILLARANG STAFILOKOK: ODAMLAR UCHUN

BAKTERIYALAR XAVFLI NIMADA?

Jo‘rayev D.N., Tursunov Q.T.

Termiz iqtisodiyot va servis universiteti, Termiz sh, Farovon massivi

43B-uy, e-mail:

uzbpesmobeli@gmail.com

Annotatsiya

Tillarang stafilokokk (Staphylococcus aureus)

– odam va hayvonlarning

tanasida keng tarqalgan mikroorganizmlardan biri bo‘lib, u ko‘pincha infektsion
kasalliklarni keltirib chiqaradi. Ushbu bakteriyalar odatda sharsimon shaklda
bo‘lib, ko‘pincha uzukka o‘xshash guruhlarda joylashadi. Tillarang stafilokokk
nomi uning koloniyalarining oltinrang pigment hosil qilish xususiyatidan kelib
chiqqan.

Kalit so’zlar:

stafilokokk, kasallik, mikroorganizm, bakteriya, tillarang

stafilokokk, pigment, infektsiya, teri.

ЗОЛОТОЙ СТАФИЛАКСИС
Джураев Д.Н., Турсунов К.Т.
Термезский университет экономики и сервиса,
г. Термез, массив Фараван 43Б,
электронная почта: uzbpesmobeli@gmail.com
Аннотация

Золотистый стафилококк — распространенный в организме человека

и животных микроорганизм, часто вызывающий инфекционные
заболевания. Эти бактерии обычно имеют сферическую форму и часто
встречаются в кольцевых группах. Название Staphylococcus aureus
происходит от свойства его колоний вырабатывать золотистый пигмент.

Ключевые слова:

стафилококк, болезнь, микроорганизм, бактерия,

золотистый стафилококк, пигмент, инфекция, кожа.

GOLDEN STAPHYLACOCCUS
Jo‘rayev D.N., Tursunov K.T.

МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:

ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА

Researchbib Impact factor: 13.14/2024

SJIF 2024 = 5.444

Том 3, Выпуск 01, Январь

258

https://universalpublishings.com

Termez University of Economics and Service, Termez city, Farovan

massif

43B-house, e-mail: uzbpesmobeli@gmail.com

Annotation

Golden staphylococcus (Staphylococcus aureus) is one of the

microorganisms widespread in the div of humans and animals, which often
causes infectious diseases. These bacteria are usually spherical in shape, often
located in ring-like groups. The name golden staphylococcus comes from the
property of its colonies to produce a golden pigment.

Keywords:

Staphylococcus, disease, microorganism, bacteria, lingual

Staphylococcus, pigment, infection, skin.

Kirish: Tillarang stafilokokk

- bu gram-musbat bakteriyalarning bir turi

hisoblanib.

Taxminan

30-40%

odamlar

stafilokokk

bakteriyalarning

tashuvchilari hisoblanadi. Ular ko‘pincha shilliq pardalar va teri qoplamlarida
saqlanishi mumkin. Tillarang stafilokokk havodagi tomchilar yoki mikroblangan
buyumlar orqali odamlarning tanasiga teri shilliq qavatlariga tushadi. Sog‘lom
odamlar stafilokokk infektsiyasi kasallik duch keltirmaydi. Ammo tananing
zaiflashuvi bo‘lsa, ya’ni immunitetning pasayishi bo‘lgan holatlarda infektsiyaga
ta’sir eta boshlaydi va stafilokokklar harakat qila boshlaydi, turli kasalliklarga
olib keladi. Bakteriyaning patogen ta’sirining namoyon bo‘lishi qonda
bakteriyalarning, ularning toksinlari ko‘payishi yoki hatto sepsis bo‘lishi
mumkin.

Ko‘rinishi va xususiyatlari: Tillarang stafilokokk

gram-musbat

bakteriyalar bo‘lib, ular ko‘pincha havo mavjudligida yoki havo yo‘qligida
(fakultativ anaeroblar) yashaydi. Ular:

•

Katalaza musbat

: Bu ularga vodorod peroksidni parchalash imkonini

beradi.

•

Koagulaza musbat

: Ko‘p hollarda bu xususiyat ularni boshqa

stafilokokklardan ajratib turadi.

Tillarang

stafilokokkning

yashash

muhiti

Ushbu bakteriyalar inson va hayvonlarning:

•

teri yuzasi

,

•

burun bo‘shlig‘i

,

МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:

ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА

Researchbib Impact factor: 13.14/2024

SJIF 2024 = 5.444

Том 3, Выпуск 01, Январь

259

https://universalpublishings.com

•

og‘iz bo‘shlig‘i

,

•

ichak traktida

yashashi mumkin.

Tillarang stafilokok mikroorganizmlar antiseptiklarga va halokat

omillariga juda yuqori qarshiligi bor. U qaynatish, muzlatish, quritishga o‘ta ham
chidamli. Qo‘zg‘atuvchi va antibiotoklarga betaraf. Endotoksin ishlab
chiqarishda mikrob oziq-ovqat zaharlanishiga olib kelishi mumkin.

Stafilokokklar uchun immunitet ishlab chiqarilmaydi. Odamlarda kasallik

xavfi patogen bilan aloqada yoki sanitariya qoidalarini buzgan holda doimo
paydo bo'ladi.

Keltiradigan kasalliklari:

Tillarang stafilokokk ko‘plab kasalliklarni

qo‘zg‘atishi mumkin, jumladan:

1.

Teri va yumshoq to‘qimalar infeksiyalari

: furunkullar, karbunkullar,

abstsesslar.

2.

Ovqatdan zaharlanish

: Stafilokokk toksinlari bilan ifloslangan oziq-

ovqat iste'mol qilinganda yuzaga keladi.

3.

Pnevmoniya

: Nafas yo‘llarining infektsiyasi.

4.

Sepsis va bakteremiya

: Bakteriyalar qonga tushganda.

5.

Osteomielit

: Suyak to‘qimalarining infeksiyasi.

Profilaktika va davolash

1.

Profilaktika

:

o

Shaxsiy gigiyena qoidalariga rioya qilish.

o

Yarani dezinfeksiya qilish va uni yopiq holda saqlash.

o

Kasalxonada antiseptik va aseptika qoidalariga rioya qilish.

2.

Davolash

:

o

Antibiotiklar (kasallikni keltirib chiqargan shtammga qarab).

o

MRSA holatlarida maxsus antibiotiklar (masalan, vankomitsin)

qo‘llanadi.

Infektsiya xavfini kamaytirish yoki uni bartaraf etish uchun siz bir necha

asosiy qoidalarga amal qilishingiz kerak:

•

Qo'llarning tozaligini kuzatish. Uyda nam tozalash, o'yinchoqlar,

narsalarni yuvish.

•

Qarindoshlar, yaqinlar insonlarda infektsiyasi paydo bo'lganda, manbani

aniqlash uchun tahlil qildiring.

МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:

ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА

Researchbib Impact factor: 13.14/2024

SJIF 2024 = 5.444

Том 3, Выпуск 01, Январь

260

https://universalpublishings.com

•

Poliklinikaga shifoxonaga tashrif buyurganidan keyin gigiyena

qoidalariga rioya qilish ayniqsa muhimdir.

•

Oziq-ovqat ratsioniga rioya qiling.

Gigiyena qoidalariga rioya qilsangiz va o'z vaqtida shifokorga murojaat

qilsangiz, infektsiya xavfi minimal bo'ladi.

Xulosa

Tillarang stafilokokk – tabiatda keng tarqalgan va ko‘plab kasalliklarni
qo‘zg‘atishga qodir mikroorganizmdir. Sog‘lom immunitet va gigiyena
qoidalariga rioya qilish ushbu bakteriyaga qarshi samarali himoya hisoblanadi.
Shu bilan birga, antibiotiklarga chidamli shtammlarning paydo bo‘lishi bu
bakteriyani nazorat qilishda jiddiy qiyinchiliklar tug‘diradi. Shu sababli, tibbiyot
sohasi ushbu mikroorganizmlarga qarshi kurashning yangi usullarini ishlab
chiqishni davom ettiradi.

Foydalanilgan adabiyotlar
1

.X.B. Safarov, o’ta xafli yuqumli kassaliklar.

2

.

Kluytmans J., van Belkum A., Verbrugh H.

Nasal carriage

of

Staphylococcus aureus

: epidemiology, underlying mechanisms, and

associated risks

(англ.)

//