МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА
Researchbib Impact factor: 13.14/2024
SJIF 2024 = 5.444
Том 3, Выпуск 07, Июль
30
https://universalpublishings.com
KETAMINNING INTUBATSION NARKOZDA QULAYLIGI VA
ASORATLARI
Axrorov Abror Ixtiyor o‘g‘li
Respublika Shoshilinch Tibbiy
Yordam Ilmiy Markazi Navoiy viloyat filiali
+998942529300
Annotatsiya.
Ushbu maqolada ketaminning intubatsion narkozda qo‘llanishi, uning afzalliklari
va mumkin bo‘lgan asoratlari tahlil qilinadi. Ketamin intubatsion narkozda anesteziya
sifatida keng qo‘llanilib, ayniqsa yurak-qon tomir va nafas yo‘llari funksiyasi zaif
bo‘lgan bemorlarda samaradorligi ko‘rsatildi. Maqola ketaminning farmakologik
xususiyatlari, uning intubatsiyadagi roli va yon ta’sirlari haqida ma’lumot beradi.
Kalit so‘zlar:
ketamin, intubatsion narkoz, anesteziya, asoratlar, farmakologiya,
nafas yo‘llari, yurak-qon tomir
Kirish
Ketamin — dissotsiativ anestetik bo‘lib, og‘ir klinik holatlarda, ayniqsa intubatsion
narkoz jarayonida qo‘llaniladi. U o‘zining analgetik va sedativ ta’sirlari bilan tanilgan.
Ketaminning intubatsiyadagi afzalliklari va asoratlari hozirgi tibbiyotda muhim
mavzulardan biridir. Ushbu maqolada ketaminning intubatsion narkozdagi o‘rni va
uning qo‘llanilishi tahlil qilinadi.
Ketaminning intubatsion narkozda qulayliklari
1. Yurak-qon tomir funksiyasini barqarorlashtirish: Ketamin yurak bosimini
tushirmaydi, bu esa yurak yetishmovchiligi xavfi bo‘lgan bemorlarda muhim
hisoblanadi.
2. Bronxospazm xavfi pastligi: Ketamin bronxlarni kengaytiruvchi ta’sirga ega bo‘lib,
astma yoki nafas yo‘llari kasalliklari bo‘lgan bemorlarda intubatsiya jarayonini
osonlashtiradi.
3. Analgetik va sedativ ta’sirlar: Ketamin og‘riqni qoldiruvchi va ong holatini nazorat
qiluvchi xususiyatlarga ega, bu esa intubatsiya vaqtida bemorning og‘riq va
bezovtaligini
kamaytiradi.
4. Serebral qon aylanishini oshirmasligi: Ketamin bosh miya qon aylanishini nazorat
МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА
Researchbib Impact factor: 13.14/2024
SJIF 2024 = 5.444
Том 3, Выпуск 07, Июль
31
https://universalpublishings.com
qilishda boshqa anestetiklarga nisbatan qulay, ayniqsa miya jarohatlarida
qo‘llanilganda.
Ketaminning intubatsion narkozda asoratlari
1. Psixotomimetik ta’sirlar: Uyg‘onishda hallutsinatsiya, qo‘rquv, tushkunlik paydo
qilishi
mumkin.
2. Intrakranial bosimni oshirishi: ICP yuqori bo‘lgan bemorlarda ehtiyotkorlik bilan
qo‘llash
zarur.
3. Yurak-qon tomir tizimiga yuklama: Arterial bosimni oshirishi gipertoniya yoki
yurak
ishemik
kasalliklarida
xavf
tug‘dirishi
mumkin.
4. Nafas yo‘llariga ta’siri: So‘lak ajralishini kuchaytiradi, bu aspiratsiya xavfini
oshiradi.
5. Mushak tonusining to‘liq bo‘shashmasligi: Jarrohlik manipulyatsiyalar uchun
qo‘shimcha miorelaksant talab qilinadi.
Klinik qo‘llashdagi muhim jihatlar
Ketamin quyidagi holatlarda intubatsion narkoz uchun afzal hisoblanadi:
-
Politravma,
gemodinamik
beqarorlik.
-
Bronxospazm
va
astma.
-
Qiyin
intubatsiya
sharoitida.
-
Tez
yordam
va
dala
sharoitlarida.
Ammo
quyidagi
holatlarda
ehtiyotkorlik
bilan
qo‘llanadi:
-
Yuqori
intrakranial
bosim.
-
Arterial
gipertenziya
yoki
koronar
yurak
kasalliklari.
- Psixiatrik anamnez mavjud bo‘lganda.
Xulosa
Ketamin intubatsion narkozda samarali va xavfsiz anestetik vosita bo‘lib, uning
gemodinamik barqarorlikni ta’minlashi, analgetik va bronxodilatatsion ta’siri uni
boshqa preparatlardan ajratib turadi. Biroq, psixotomimetik ta’sirlari, intrakranial
bosimga ta’siri va yurak-qon tomir tizimiga yuklamasi uning qo‘llanishida
ehtiyotkorlikni talab qiladi. Shu sababli ketaminni intubatsion narkozda qo‘llashda
individual yondashuv zarur.
МЕДИЦИНА, ПЕДАГОГИКА И ТЕХНОЛОГИЯ:
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА
Researchbib Impact factor: 13.14/2024
SJIF 2024 = 5.444
Том 3, Выпуск 07, Июль
32
https://universalpublishings.com
Foydalanilgan adabiyotlar
1.Tobin MJ. Principles and Practice of Mechanical Ventilation. 3rd edition.
McGraw-Hill Education, 2013.
2.Gattinoni L, Marini JJ. “Ventilator-induced lung injury: the anatomical and
physiological framework.” Critical Care Medicine. 2015; 43(3): 679–687.
3.Slutsky AS, Ranieri VM. “Ventilator-induced lung injury.” New England Journal
of Medicine. 2013; 369(22): 2126–2136.
4.Mancebo J. “Noninvasive ventilation in acute respiratory failure.” Intensive Care
Medicine. 2015; 41(1): 12–22.
5.Schmidt GA, Hall JB, Kress JP. Principles of Critical Care. 4th edition. McGraw-
Hill Education, 2015.
6.World Health Organization. Clinical management of severe acute respiratory
infection when COVID-19 is suspected. Interim guidance. WHO, 2020.
7.Kamal RM, El-Morshedy SM. "Ventilator Associated Pneumonia: Risk Factors
and Prevention." Egyptian Journal of Chest Diseases and Tuberculosis. 2016; 65(1):
339–347.
8.MacIntyre NR et al. “Evidence-based guidelines for weaning and discontinuing
ventilatory support.” Chest. 2001; 120(6 Suppl): 375S–395S.
9.Esteban A et al. “Evolution of mechanical ventilation in response to clinical
research.” American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine. 2002; 166(12):
1510–1514.
