MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
174
ZAMONAVIY DUNYODA ILM FAN VA TEXNOLOGIYALARNING
RIVOJLANISH BOSQICHLARI HAMDA ULARNING BUGUNGI
KUNDAGI AHAMIYATI
Yuldashev Sirojiddin Zayniddin oʻgʻli
Qarshi Muhandislik Iqtisodiyot Instituti talabasi
E-mail: yuldashevsirojiddin01@gmail.com
Tel: 998939391166
https://doi.org/10.5281/zenodo.12219746
Annotatsiya:
Fan va texnologiya zamonaviy dunyoni shakllantirishda,
innovatsiyalarni rag'batlantirishda va jamiyatlarni o'zgartirishda hal qiluvchi rol
o'ynadi. Ularning rivojlanish yo'li alohida bosqichlardan iborat bo'lib, ularning
har biri inson bilimi va imkoniyatlarini yuksaltirishga hissa qo'shadi. Ushbu
maqola ilm-fan va texnologiya evolyutsiyasini, ularning dastlabki boshlanishidan
to hozirgi kungacha o'rganadi va bugungi o'zaro bog'liq va tez o'zgaruvchan
dunyoda ularning ahamiyatini ko'rib chiqadi.
Kalit so’zlar:
Evolyutsiya, innovatsiya, rivojlanish, raqamlashtirish,
tadqiqot, globallashuv, barqarorlik, avtomatlashtirish, hamkorlik, ta'sir.
Zamonaviy dunyoda fan va texnikaning rivojlanish bosqichlari sezilarli
darajada rivojlanib, misli ko'rilmagan yutuqlar va innovatsiyalarga olib keldi.
Ilm-fan va texnologiya kashfiyotlar va eksperimentlarning dastlabki
bosqichlaridan boshlab raqamlashtirish va avtomatlashtirishning hozirgi
davrigacha jamiyatning turli jabhalarida inqilob qildi. Bugungi kunda ularning
ahamiyati taraqqiyotni rag'batlantirish, samaradorlikni oshirish, barqarorlikni
rag'batlantirish va global hamkorlikni rivojlantirishga qaratilgan. Ushbu
yutuqlar sanoat, iqtisodiyot va kundalik hayotga chuqur ta'sir ko'rsatadi, bizning
yashash, ishlash va atrofimizdagi dunyo bilan o'zaro munosabatimizni
shakllantiradi.
Kashfiyot va tajribaning dastlabki bosqichlari:
Zamonaviy ilm-fan va texnologiyaning ildizlari qadimgi tsivilizatsiyalarga
borib taqaladi, bu erda ilk olimlar va mutafakkirlar kelajakdagi yutuqlar uchun
poydevor qo'yishgan. G'ildirakning ixtiro qilinishidan tortib to olovning kashf
etilishigacha bo'lgan rivojlanishning bu dastlabki bosqichlari keyingi izlanishlar
va innovatsiyalar uchun zamin yaratdi. Masalan, qadimgi yunonlar matematika,
astronomiya va falsafaga katta hissa qo‘shib, keyingi asrlarda ilmiy inqilobga
zamin yaratdilar.
Ilmiy inqilob va sanoat davri:
MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
175
16—17-asrlardagi ilmiy inqilob fan va texnika tarixida burilish davri
boʻldi. Galiley, Nyuton va Kepler kabi tasavvurchilar an'anaviy e'tiqodlarga
qarshi chiqdilar va tabiiy dunyoni tushunishning yangi usullarini kiritdilar. Bu
davrda eksperimental fanning yuksalishi, fizika, kimyo va biologiyada yangi
kashfiyotlarga olib keldi. Keyingi sanoat davri texnologik taraqqiyotni yanada
tezlashtirdi, bug' mashinasi va telegraf kabi ixtirolar transport va aloqada
inqilob qildi.
Axborot asri va raqamli inqilob:
20-asr kompyuter va telekommunikatsiya sohasidagi jadal taraqqiyot
bilan tavsiflangan axborot asrining tongiga guvoh bo'ldi. Tranzistor ixtirosi,
internetning rivojlanishi va raqamli texnologiyalarning yuksalishi biz bilan
muloqot qilish, ishlash va ma'lumotlarga kirish usullarini o'zgartirdi. Raqamli
inqilob misli ko'rilmagan ulanish va innovatsiyalar davrini boshlab berdi, bu
sun'iy intellekt, biotexnologiya va qayta tiklanadigan energiya kabi sohalarda
yangi imkoniyatlarni ochdi.
Fan va texnikaning bugungi kundagi ahamiyati:
Zamonaviy dunyoda ilm-fan va texnologiya taraqqiyotni rag'batlantirish,
iqtisodiy o'sishni rag'batlantirish va global muammolarni hal qilishda hal
qiluvchi rol o'ynaydi. Sog'liqni saqlash va qishloq xo'jaligidan tortib transport va
energetikagacha, fan va texnologiya sohasidagi yutuqlar butun dunyo bo'ylab
milliardlab odamlarning hayot sifatini yaxshiladi. Genlarni tahrirlash, qayta
tiklanadigan energiya manbalari va aqlli shaharlar kabi innovatsiyalar yanada
barqaror va adolatli kelajak yaratish salohiyatiga ega. Hozirgi zamonda fan va
texnika taraqqiyotining bosqichlari insonning zukkoligi, qiziquvchanligi,
matonatliligidan dalolat beradi. Kashfiyot va eksperimentlarning dastlabki
bosqichlaridan tortib, tezkor innovatsiyalarning raqamli davrigacha, har bir
davr bizning umumiy bilim va imkoniyatlarimizga o'z hissasini qo'shgan.
Bugungi kunda ilm-fan va texnologiya taraqqiyotni rag‘batlantirish, murakkab
muammolarni hal etish va o‘zaro bog‘langan dunyomiz kelajagini
shakllantirishda muhim rol o‘ynamoqda.
Zamonaviy davrda fan va texnikaning ahamiyatini ortiqcha baholab
bo'lmaydi. Ular sanoatni inqilob qildilar, jamiyatlarni o'zgartirdilar va butun
dunyo bo'ylab odamlar uchun hayot sifatini yaxshiladilar. Iqlim o'zgarishi, global
sog'liqni saqlash inqirozi va texnologik uzilishlar kabi misli ko'rilmagan
muammolarga duch kelganimizda, ilm-fan va texnologiya sohasida doimiy
innovatsiyalar va hamkorlik zarurati hech qachon bu qadar muhim bo'lmagan.
MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
176
O‘tmish saboqlarini o‘zlashtirib, qiziquvchanlik va izlanish madaniyatini
tarbiyalash hamda texnologik yutuqlarimizda axloqiy jihatlarga ustuvor
ahamiyat berish orqali biz hamma uchun yanada barqaror, adolatli va farovon
kelajak yaratish uchun ilm-fan va texnologiya kuchidan foydalanishimiz
mumkin. Ilm-fan va texnologiya sohasidagi rivojlanish sayohati davom etmoqda
va kelajak avlodlar uchun yaxshiroq dunyoni qurish uchun ushbu vositalardan
mas'uliyatli va axloqiy foydalanishni ta'minlash bizga bog'liq.
Xulosa.
Zamonaviy dunyoda fan va texnikaning rivojlanish bosqichlari bilim va
innovatsiyalarga
bo'lgan
doimiy
intilishni
aks
ettiradi.
Qadimgi
tsivilizatsiyalardan raqamli asrgacha inson zukkoligi bizni olg'a siljitib, bugungi
kunda yashayotgan dunyoni shakllantirdi. 21-asrning murakkabliklarida yurar
ekanmiz, fan va texnologiyaning ahamiyatini ortiqcha baholab bo'lmaydi.
Qiziqish, hamkorlik va axloqiy mas'uliyatni o'z ichiga olgan holda, biz
zamonamizning muammolarini hal qilish va kelajak avlodlar uchun porloq
kelajak qurish uchun innovatsiyalar kuchidan foydalanishimiz mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:
1. Aliyeva, M. (2023). CONCEPTS OF FORMING THE MANAGEMENT SYSTEM
OF SCIENTIFIC AND TECHNOLOGICAL DEVELOPMENT OF INDUSTRIAL
ENTERPRISES. Евразийский журнал права, финансов и прикладных наук,
3(3),
124–136.
извлечено
от
https://www.in-
academy.uz/index.php/EJLFAS/article/view/11413
2. Aliyeva , M. (2023). THE ROLE OF ECONOMETRICAL MODELING IN
INCREASING THE EFFICIENCY OF THE ECONOMIC MANAGEMENT
MECHANISM OF INNOVATION PROCESSES IN INDUSTRIAL ENTERPRISES.
Евразийский журнал технологий и инноваций, 1(11), 84–89. извлечено от
https://www.in-academy.uz/index.php/ejti/article/view/23178
3. Aliyeva , M. . (2023). FORMATION OF MANAGEMENT SYSTEM OF
SCIENTIFIC AND TECHNOLOGICAL DEVELOPMENT OF INDUSTRIAL
ENTERPRISESFOREIGN EXPERIENCES AND POSSIBILITIES OF THEIR
APPLICATION IN UZBEKISTAN. Центральноазиатский журнал образования
и инноваций, 2(11 Part 2), 14–20. извлечено от https://in-
academy.uz/index.php/cajei/article/view/23169.
4. Aliyeva, Musaffo. "Economic management mechanism of innovation
processes in industrial enterprises." International Bulletin of Applied Science
and Technology 3 (2023): 287-290.
5. Yuldashev S, Aliyeva M. “TURIZMDAGI IMKONIYATLARDAN SAMARALI
FOYDALANISHDA
XIZMAT
KO‘RSATISH
SOHASINI
RIVOJLANTIRISH
IMKONIYATLARI” “GOLDEN BRAIN” SCIENTIFIC JOURNAL MARCH, 2024 ISSN:
MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
177
2181-4120
VOLUME
2
|
ISSUE
8
|
2024.
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10855122
6. Yuldashev S. “THEORETICAL FUNDAMENTALS OF ENTERPRISE ECONOMIC
POWER” «ОБРАЗОВАНИЕ И НАУКА В XXI ВЕКЕ» Выпуск №25 (том 6)
(апрель, 2022). Дата выхода в свет: 30.04.2022.
