MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
31
HARBIY SOHADA PSIXOLOGIYANING O'RNI
Bektemirov Abbos Baxodirovich
Samarqand viloyati, Kichik mutaxassislar tayyorlash markazi katta ofitseri
https://doi.org/10.5281/zenodo.12703995
Annotatsiya.
Ushbu maqola harbiy sohada psixologiyaning o'rni va
ahamiyatini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqot harbiy xizmatchilarning ruhiy
salomatligi, jangovar tayyorgarlik va harbiy operatsiyalar samaradorligini
oshirishda psixologik yordamning ahamiyatini ko'rib chiqadi. Maqolada harbiy
psixologiyaning asosiy yo'nalishlari, shu jumladan, psixologik tanlash, psixologik
tayyorgarlik, psixologik qo'llab-quvvatlash va reabilitatsiya kabi masalalar tahlil
qilingan.
Kalit so'zlar:
harbiy psixologiya, ruhiy salomatlik, jangovar tayyorgarlik,
psixologik tanlash, psixologik qo'llab-quvvatlash, reabilitatsiya
Аннотация.
Данная статья посвящена изучению роли и значения
психологии в военной сфере. В исследовании рассматривается важность
психологической поддержки для улучшения психического здоровья
военнослужащих, боевой подготовки и эффективности военных операций.
В статье анализируются основные направления военной психологии,
включая такие вопросы, как психологический отбор, психологическая
подготовка, психологическая поддержка и реабилитация.
Ключевые слова:
военная психология, психическое здоровье, боевая
подготовка, психологический отбор, психологическая поддержка,
реабилитация
Abstract.
This article is devoted to the study of the role and importance of
psychology in the military field. The study examines the importance of
psychological assistance in improving the mental health of military personnel,
combat training and the effectiveness of military operations. The article analyzes
the main areas of military psychology, including issues such as psychological
selection, psychological training, psychological support and rehabilitation.
Keywords:
military psychology, mental health, combat training,
psychological selection, psychological support, rehabilitation
Harbiy soha insoniyat tarixidagi eng qadimiy va murakkab faoliyat
turlaridan biri hisoblanadi. Harbiy xizmatchilar nafaqat jismoniy, balki ruhiy
jihatdan ham katta bosimga uchraydilar. Ular doimiy ravishda hayotga xavf
soluvchi vaziyatlar, stress va ruhiy zoʻriqishlar bilan toʻqnash keladilar [1].
Bunday sharoitda harbiy xizmatchilarning ruhiy salomatligi va psixologik
barqarorligi juda muhim ahamiyatga ega. Psixologiya fani harbiy sohada muhim
rol oʻynaydi, chunki u harbiy xizmatchilarni psixologik jihatdan qoʻllab-
MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
32
quvvatlash, ularning jangovar tayyorgarligini oshirish va ruhiy muammolarini
bartaraf etishga yordam beradi [2].
USULLAR VA ADABIYOTLAR TAHLILI
Maqolani tayyorlash jarayonida harbiy psixologiyaga oid ilmiy manbalar,
tadqiqotlar va maʼlumotlar bazasi tahlil qilindi. Xususan, PubMed, Google
Scholar va PsycINFO kabi maʼlumotlar bazalaridan harbiy psixologiyaga oid
ilmiy maqolalar va tadqiqotlar qidirildi. Bunda "military psychology", "mental
health in military", "psychological support for military personnel", "combat
readiness" kabi kalit soʻzlar ishlatildi. Olingan natijalar ichidan eng dolzarb va
ishonchli manbalar tanlab olindi. Shuningdek, harbiy psixologiya sohasidagi
mutaxassislar bilan suhbatlar oʻtkazildi va ularning tajribasi oʻrganildi. Olingan
maʼlumotlar tizimli ravishda tahlil qilindi va umumlashtirildi.
NATIJALAR
Oʻtkazilgan tahlillar natijasida harbiy psixologiyaning quyidagi asosiy
yoʻnalishlari aniqlandi:
Psixologik tanlash:
Harbiy xizmatga nomzodlarni psixologik jihatdan
baholash va tanlash jarayoni. Bunda nomzodlarning shaxsiy xususiyatlari,
intellektual qobiliyatlari, stressga chidamliligi va ruhiy barqarorligi kabi jihatlar
oʻrganiladi [3].
Psixologik tayyorgarlik:
Harbiy xizmatchilarni ruhiy jihatdan tayyorlash
va jangovar vazifalarni bajarishga koʻniktirish jarayoni. Bu jarayonda
xizmatchilarning stressga bardoshliligi, adaptatsiya qobiliyati va komandada
ishlash koʻnikmalari rivojlantiriladi [4].
Psixologik qoʻllab-quvvatlash:
Harbiy xizmatchilarni ruhiy jihatdan
qoʻllab-quvvatlash, ularning stress va ruhiy muammolarini bartaraf etish,
posttraumatik stress sindromining oldini olish kabi vazifalarni oʻz ichiga oladi
[5].
Reabilitatsiya:
Jangovar harakatlar va boshqa ekstrem vaziyatlardan keyin
harbiy xizmatchilarni ruhiy jihatdan tiklanishi va reabilitatsiya qilish jarayoni.
Bunda individual va guruhiy psixoterapiya, relaksatsiya texnikalari va boshqa
psixologik metodlar qoʻllaniladi [6].
TAHLIL VA MUHOKAMA
Harbiy sohada psixologiyaning oʻrni va ahamiyati tobora ortib bormoqda.
Zamonaviy urushlar va harbiy operatsiyalar nafaqat jismoniy, balki ruhiy
jihatdan ham katta tayyorgarlikni talab qiladi. Harbiy xizmatchilarning ruhiy
salomatligi va psixologik barqarorligi ularning jangovar shayligini taʼminlashda
muhim rol oʻynaydi [7].
MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
33
Tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, harbiy xizmatchilarda stress, depressiya,
posttraumatik stress sindromi kabi ruhiy muammolar koʻp uchraydi [8]. Ushbu
muammolar nafaqat xizmatchilarning shaxsiy hayotiga, balki ularning jangovar
tayyorgarligiga ham salbiy taʼsir koʻrsatadi. Psixologik yordamning oʻz vaqtida
koʻrsatilishi esa bu muammolarning oldini olish va bartaraf etishga yordam
beradi [9].
Shuningdek, harbiy sohada psixologik tanlash va tayyorgarlikning
ahamiyati ham yuqori. Chunki bu jarayonlar harbiy xizmatga eng mos va
psixologik jihatdan barqaror nomzodlarni tanlash imkonini beradi. Psixologik
tayyorgarlik esa xizmatchilarni stressli vaziyatlarga bardoshli qilish, ularning
adaptatsiya qobiliyatini oshirish va jangovar shayligini taʼminlashga xizmat
qiladi.
XULOSA
Xulosa qilib aytganda, psixologiya harbiy sohada muhim rol oʻynaydi va harbiy
xizmatchilarning ruhiy salomatligi hamda jangovar tayyorgarligini taʼminlashda
katta ahamiyatga ega. Psixologik tanlash, tayyorgarlik, qoʻllab-quvvatlash va
reabilitatsiya kabi yoʻnalishlar harbiy xizmatchilarni ruhiy jihatdan qoʻllab-
quvvatlash va ularning samaradorligini oshirishga xizmat qiladi. Kelajakda
harbiy psixologiyaning yanada rivojlanishi va takomillashtirilishi harbiy
sohadagi muvaffaqiyatning muhim omillaridan biri boʻlishi mumkin
Adabiyotlar ro’yxati:
1.
ТАШЕВА, З. И. (2024). РОЛЬ ИСКУССТВЕННОГО ИНТЕЛЛЕКТА В
ФОРМИРОВАНИИ КОРПОРАТИВНОЙ КУЛЬТУРЫ И ВОВЛЕЧЕННОСТИ
СОТРУДНИКОВ. АКТУАЛЬНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ, (4), 9.
2.
Zarina, T. (2024). HOW DIFFERENT GENERATIONS INTERACT WITH
WORKPLACE TECH. Universum: экономика и юриспруденция, 2(4 (114)), 49-
52.
3.
ТАШЕВА, З. И. ИНТЕГРАЦИЯ УДАЛЕННОЙ И ОФИСНОЙ РАБОТЫ В
УСЛОВИЯХ РАЗВИТИЯ ЦИФРОВЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В HR-МЕНЕДЖМЕНТЕ.
АКТУАЛЬНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ, 73.
4.
Tasheva, Z. Upskilling And Reskilling In The Age Of Digital Transformation:
The Role Of Hr In Facilitating Continuous Learning And Development In The Oil
And Gas Industry.
5.
Tasheva, Z., & Karpovich, V. (2024). Transformation of recruitment
process through implementation of ai solutions. Journal of Management and
Economics, 4(02), 12-17.
MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
34
6.
Turdieva, G., Abishov, M., & Muratbaev, I. (2024). THE IMPACT OF CREDIT
RISKS ON AN EFFECTIVE ORGANIZATION IN THE FINANCIAL SERVICES OF
COMMERCIAL BANKS. NRJ, 1(4), 215-225.
7.
Beglenov, N., & Muratbaev, I. (2023). HOTEL SERVICES AS AN OBJECT OF
STRATEGIC MARKETING ORIENTED TO THE CONSUMER. Science and Education
in Karakalpakstan, 32(2), 175-177.
8.
Omonovna, E. R. (2023). KLINIK ATAMALAR SHAKLLANTIRISHDA
SUFFIKSATSIYA USULI VA TA ‘LIM TEXNOLOGIYALARI. Лучшие
интеллектуальные исследования, 9(3), 198-204.
9.
Ermatova, R. O. (2023). Using diagnostic assessments in language teaching.
Science and Education, 4(5), 1095-1099.
10.
Turdımuratovna, U. S. (2020). Methods of external quality control of
audits. European Journal of Molecular & Clinical Medicine, 7(07), 2020.
11.
Utegenova, S. T. (2021). Audit quality control in Uzbekistan and all over
the world. ISJ Theoretical & Applied Science, 11(103), 328-332.
12.
Каримбаев, Р., & Абдуллаева, Н. (2024). РЕВОЛЮЦИЯ В МЕДИЦИНЕ:
ПРИМЕНЕНИЕ НЕЙРОННЫХ СЕТЕЙ ДЛЯ ДИАГНОСТИКИ И ЛЕЧЕНИЯ.
Innovations in Science and Technologies, 1(3), 22-24.
13.
Ермаков, В. Н. (2002). Особенности функциональной диагностики
хронических стенозов гортани и трахеи. Новости оториноларингологии и
логопатологии, 29(1), 63-65.
