SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
“
THE
FUTURE STARTS WITH US: TOWARDS THINKING,
TECHNOLOGY AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT
”
V
О
LUME 1. ISSUE 1. 2025
170
TAFAKKUR VA TEXNOLOGIYA UYG’UNLIGI –
BARQAROR TARAQQIYOTNING ASOSI
Nimatjonova Mubinaxon Omonjon qizi
mubinaxonnimatjonova@gmail.com
Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti
Xorijiy filologiya fakulteti Xorijiy til va adabiyoti:
ingliz tili yo’nalishi 2
-bosqich talabasi
Annotatsiya.
Ushbu maqolada XXI asrda tafakkur va texnologiyaning
uyg’unlashuvi barqaror taraqqiyotga olib boruvchi asosiy omillardan biri sifatida
tahlil qilinadi. Texnologik taraqqiyot jamiyatni rivojlantirishda vosita bo‘lsa,
tafakkur
–
insonni mukammallashtiruvchi kuchdir. Muallif zamonaviy
texnologiyalar ta’lim, ijtimoiy hayot, ekologiya va iqtisodiyotdagi o‘rni,
shuningdek, inson tafakkurining bu jarayonlardagi hal qiluvchi roli asosli misollar,
rasmiy strategiyalar va xalqaro tashkilotlar ma’lumotlari asosida fik
r yuritadi.
Kalit so‘zlar:
tafakkur, texnologiya, barqaror taraqqiyot, raqamli dunyo,
innovatsiya, zamonaviy ta’lim.
Аннотация.
В этой статье анализируется слияние мышления и
технологий в
XXI
веке как один из ключевых факторов, ведущих к
устойчивому прогрессу. В то время как технический прогресс является
инструментом в развитии общества, мышление –
это сила, которая
совершенствует человека. Автор рассуждает о роли современных технологий
в образовании, общественной жизни, экологии и экономике, а также о
решающей роли человеческого мышления в этих процессах на основе
обоснованных примеров, формальных стратегий и данных международных
организаций.
SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
“
THE
FUTURE STARTS WITH US: TOWARDS THINKING,
TECHNOLOGY AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT
”
V
О
LUME 1. ISSUE 1. 2025
171
Ключевые слова:
мышление, технологии, устойчивый
прогресс, цифровой мир, инновации, современное образование.
Annotation:
This article analyzes the fusion of thinking and
technology in the 21st century as one of the key factors leading to sustainable
progress. While technological progress is a tool in the development of society,
thinking is a force that improves a person. The author discusses the role of modern
technologies in education, public life, ecology and economics, as well as the crucial
role of human thinking in these processes based on sound examples, formal
strategies and data from international organizations.
Keywords:
thinking, technology, sustainable progress, digital world,
innovation, modern education.
KIRISH
XXI asr
—
bu texnologiyalar asri. Ammo har qanday texnologik yutuqning
markazida inson tafakkuri, ya’ni fikrlash, muammolarni hal qilish, ijod qilish va
yangilik kiritish qobiliyati turadi. Boshqacha aytganda, texnologiya taraqqiyotning
vositasi bo‘lsa, ta
fakkur
—
uning yurak urushidir. Bugungi global dunyoda
insoniyat oldida turgan muammolar
—
iqlim inqirozi, axborot xavfsizligi, ta’lim
sifati va barqaror iqtisodiyot kabi masalalarni hal qilish uchun tafakkur va
texnologiya uyg‘unligiga ehtiyoj nihoyatda k
atta.
Asosiy qism
1. Tafakkur: Taraqqiyotning ichki mexanizmi
Tafakkur bu
–
inson aqlining mahsuli, voqelikni anglash va o‘zgartirish
vositasi. Tafakkur orqali inson real muammolarga javob topadi, g‘oya yaratadi,
texnologiyalarni ishlab chiqadi. Tafakkurning uch asosiy shakli mavjud: Tanqidiy
tafakkur
–
mavjud bilim va fikrlarni tahlil qilish, ulardagi mantiqiy zanjirni aniqlash;
SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
“
THE
FUTURE STARTS WITH US: TOWARDS THINKING,
TECHNOLOGY AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT
”
V
О
LUME 1. ISSUE 1. 2025
172
Tizimli tafakkur
–
hodisalar o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlikni tushunish;
Ijodiy tafakkur
–
yangilik yaratish, innovatsiyalar kiritish. Hozirgi
kunda bu uchala ko‘nikma zamonaviy ta’limning ham, rahbarlikning
ham asosiga aylanmoqda. Chunki innovatsiyalar nafaqat texnik bilimdan, balki
yangicha fikrlashdan kelib chiqadi
2. Texnologiya: Tafakkurni kuchaytiruvchi vosita
Texnologiya
–
bu tafakkur mahsuli sifatida yaratilgan, ammo o‘z navbatida
tafakkurni kuchaytirishga xizmat qiluvchi vosita. Masalan:
Sun’iy intellekt –
inson miyasi faoliyatini taqlid qiladi, lekin aynan inson fikri
orqali ishlab chiqilgan.Raqamli ta’lim platformalari (Coursera, Khan Academy) –
bilim olishni demokratlashtirdi, har kimga ochiq imkoniyatlar yaratdi. Data science,
Big Data
–
murakkab axborotlarni tahlil qilish orqali ijtimoiy muammolarga aniq
yechimlar taklif qilmoqda. Demak, texnologiya
–
bu faqat vosita. Asl kuch
–
uni
to‘g‘ri yo‘naltiradigan tafakkurda.
3. Barqaror taraqqiyot: Tafakkur va texnologiya integratsiyasining natijasi
Barqaror taraqqiyot BMT tomonidan 17 maqsad orqali ifodalangan bo‘lib, bu
maqsadlarning barchasi
–
toza suv, sifatli ta’lim, sanoat va innovatsiyalar, iqlim
harakati
–
tafakkur va texnologiya uyg‘unligisiz amalga oshmaydi.
O‘zbekiston misolida:
“Raqamli O‘zbekiston –
2030” strategiyasi raqamli infratuzilmani
kengaytirish, yoshlarni IT bo‘yicha tayyorlashga yo‘naltirilgan
; Texnoparklar va
startaplar yoshlarning innovatsion g‘oyalarini amalga oshirish maydoniga aylangan;
Ta’limda raqamli texnologiyalar (masofaviy ta’lim, online platformalar) –
bilim
olishda teng imkoniyat yaratmoqda.
Ushbu tashabbuslar O‘zbekistonda ham
SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
“
THE
FUTURE STARTS WITH US: TOWARDS THINKING,
TECHNOLOGY AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT
”
V
О
LUME 1. ISSUE 1. 2025
173
texnologiya bilan tafakkur uyg‘unlashuvining barqaror taraqqiyotga
xizmat qilishini ko‘rsatadi.
4. Yosh avlodning roli: tafakkur egasi va texnologiya
foydalanuvchisi sifatida.
Yoshlar
–
kelajak egasi, tafakkur egasi va texnologiyaning bosh
foydalanuvchisi. Bugun raqamli avlod intellektual jihatdan kuchli bo‘lishi kerak. Bu
uchun: Tanqidiy fikrlashni o‘rganish,Innovatsion loyihalarda ishtirok etish, IT
bilimlarni chuqur o‘zlashtirish, Ijtimoiy mas’uliyatni his qilish lozim. Aynan yoshlar
barqaror kelajakni shakllantiradi
Xulosa va takliflar
Tafakkur va texnologiya
—
bir-biriga tayanadigan, bir-
birini to‘ldiradigan
kuchlardir. Inson tafakkurini o‘stirmasdan texnologiyani rivojlantirish natijasida
maqsadsiz, zararli yutuqlar kelib chiqishi mumkin. Shu boisdan, texnologik
taraqqiyot faqat tafakk
ur bilan uyg‘unlashgandagina insoniyatga foyda keltiradi.
Tafakkur
–
yo‘lchi yulduz, texnologiya –
kemadir. Ikkalasi birga
harakatlangandagina biz barqaror taraqqiyot sari suza olamiz
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
RO’YXATI
:
1. Toffler, A. (1980). The Third Wave. Bantam Books.
2. United Nations (2023). Sustainable Development Goals. sdgs.un.org/goals
3. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020
-yil 5-oktabrdagi PQ-6079-
sonli qarori: “Raqamli O‘zbekiston –
2030” strategiyasi.
4. UNESCO. (2023). Education for Sustainable Development.
SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
“
THE
FUTURE STARTS WITH US: TOWARDS THINKING,
TECHNOLOGY AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT
”
V
О
LUME 1. ISSUE 1. 2025
174
5. Islom Karimov. (2008). Yuksak ma’naviyat –
yengilmas kuch.
T.: Ma’naviyat.
6. World Economic Forum (2024). Future of Jobs Report.
7. Polatov, B. (2022). Zamonaviy tafakkur va texnologik taraqqiyot:
metodologik yondashuvlar.
–
Toshkent.
