№ 01 (2025) ILMIY TADQIQOTLAR VA ULARNING YECHIMLARI JURNALI

Mazkur maqolada bolalarning har tomonlama rivojlanishida maktabgacha ta’lim tashkilotlarining o‘rni va ahamiyati yoritiladi. Maktabgacha ta’lim – bola shaxsining intellektual, ijtimoiy, emotsional va jismoniy rivojlanishining asosiy bosqichi bo‘lib, bu davrda ta’lim va tarbiya maxsus tashkil etilgan muhitda olib borilishi bolaning keyingi maktab ta’limiga tayyorgarligini kuchaytiradi. Tadqiqotda bolalar rivojiga ijobiy ta’sir etuvchi pedagogik sharoitlar, o‘yin texnologiyalari, tarbiyaviy metodlar, o‘quv muhiti va mutaxassislar roli tahlil qilinadi. Maqola amaliy tavsiyalar va ilmiy mulohazalar asosida yozilgan bo‘lib, maktabgacha ta’lim tizimida faoliyat yurituvchi pedagoglar, psixologlar va ota-onalar uchun foydalidir.

Mazkur maqolada insult kasalligi uning patogenezi , klinik belgilari va davolash usullari haqida ilmiy-tanqidiy tahlil berilgan Insult bu oddiy qon quyilishi bilan kechishiga oid kasallik bo’lishi mumkin, lekin imson salomatligi uchun yoshi kattalarda bo’lgan insonlarda kata xavf tug’dirishi mumkin.Maqolada aynan shu jihatlar keng yoritilgan hamda turli tibbiy adabiyotlar asosida tahlil qilingan .Shuningdek, profilaktika choralariga ham e’tibor qaratilgan. Sog’liqni saqlash vazirligi ushbu va shunga o’xshash kasalliklarni oldini olish choralarini ishlab chiqmoqda va zamonaviy usullardan foydalanmoqda.

Eman daraxti po‘stlog‘i (xususan qora duba turi) qadim zamonlardan beri tabobatda keng qo‘llanilib kelinadi. Uning tarkibidagi biologik faol moddalar – taninlar, flavonoidlar, pektinlar va efir moylari salomatlikka turlicha ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Bu maqolada eman po‘stlog‘ining tarkibi, shifobaxsh xususiyatlari, tibbiyotda va xalq tabobatidagi qo‘llanilishi, klinik tajribalar natijalari, ilmiy asoslangan dalillar, shuningdek, kontrendikatsiyalari haqida batafsil tahlil berilgan. Maqola fitoterapiya sohasida ilmiy izlanish olib borayotgan tadqiqotchilar, shifokorlar hamda sog‘lom turmush tarziga e’tibor beruvchi o‘quvchilar uchun mo‘ljallangan. Ushbu tadqiqot eman po‘stlog‘ining imkoniyatlarini yanada chuqurroq o‘rganishga asos bo‘la oladi.

Ushbu maqolada yurak siklining fiziologik bosqichlari hamda uni tartibga soluvchi markaziy va periferik omillar ilmiy asosda yoritilgan. Yurak sikli bo‘lmacha sistolasi, qorinchalar sistolasi va umumiy diastoladan iborat bo‘lib, bu bosqichlarning o‘zaro muvofiqlasgan tarzda kechishi yurak faoliyatining samaradorligini ta’minlaydi. Har bir sikl yurakning elektr faolligi — sinoatriyal tugundan boshlab, atrioventrikulyar tugun, Gis tutami va Purkinye tolalari orqali boshqariladi. Maqolada yurak ritmini tartibga soluvchi omillar sifatida Frank-Starling qonuni, simpatik va parasimpatik asab tizimi, gormonal regulyatorlar, yurak mushaklarining cho‘zilishi va qon hajmining o‘zgarishi muhim omillar sifatida ko‘rib chiqilgan. Yurak siklidagi o‘zgarishlar yurak kasalliklari, aritmiyalar va yurak yetishmovchiligining patofiziologik asoslarini tashkil etadi. Ushbu jarayonlarni chuqur tushunish yurak faoliyatini diagnostika qilish va davolash strategiyalarini ishlab chiqishda muhim ahamiyatga ega.

Maqolada ko‘rishida nuqsoni bo‘lgan bolalar ta’limida innovatsion o‘quv materiallarining ahamiyati, ular yordamida o‘quv jarayonini moslashtirish yo‘llari, texnologik yondashuvlarning imkoniyatlari hamda milliy va xalqaro tajriba tahlil qilinadi. Maxsus pedagogika sohasi uchun yangi avlod o‘quv vositalari yaratish, ular orqali ko‘rish imkoniyati cheklangan bolalarning mustaqil fikrlashi, kognitiv va ijtimoiy kompetensiyalarini shakllantirish masalalari yoritilgan.

The pervasive use of paper in traditional educational settings contributes significantly to resource consumption, waste generation, and environmental degradation. With the advent of digital technologies, there is an increasing opportunity and imperative for educational institutions to transition towards a "paperless pedagogy." This article explores effective strategies for reducing paper waste in the digital age, encompassing approaches for instructional delivery, assessment, administrative tasks, and student engagement. By leveraging learning management systems (LMS), digital collaboration tools, e-portfolios, and online assessment platforms, schools and universities can minimize their ecological footprint, enhance efficiency, and foster a more sustainable learning environment. The paper also addresses potential challenges and provides actionable recommendations for a successful transition to a more paper-free educational model.

This article analyzes the role and function of phraseological units from the perspective of intercultural pragmatics. The interrelationship between language, culture, and style is considered using the example of phraseological units, and their semantic, stylistic, and cultural aspects are highlighted. Based on a comparative analysis of phraseological units in English and Uzbek, intercultural differences, communicative problems, and translation problems are identified. The results of the article show the importance of phraseology in intercultural communication and offer practical recommendations that can be applied in the process of language learning and teaching.

Mazkur maqolada akseologik yondashuv asosida o‘quvchilarda muloqot madaniyatini shakllantirish va rivojlantirishning nazariy-metodik asoslari yoritilgan. Muallif muloqot madaniyatini faqat til vositasidagi faoliyat emas, balki axloqiy-estetik qadriyatlar tizimi sifatida ko‘rib chiqadi. Yondashuv asosida ijtimoiy va madaniy qadriyatlar kontekstida shaxsning kommunikativ ko‘nikmalarini rivojlantirish yo‘llari tahlil qilinadi. Shuningdek, umumta’lim maktablari sharoitida muloqot madaniyatini rivojlantirish mexanizmlarini takomillashtirish bo‘yicha amaliy tavsiyalar berilgan.

Mazkur maqolada inson skelet tizimining tuzilishi, funksional ahamiyati hamda organizmdagi o‘rni keng qamrovda yoritilgan. Skelet tizimi – bu suyaklardan, bo‘g‘imlardan va ularni biriktiruvchi to‘qimalardan tashkil topgan murakkab tizim bo‘lib, u organizmga tayanch bo‘lish, ichki a’zolarni himoya qilish, harakatlarni amalga oshirish, qon ishlab chiqaruvchi modda (qizil ilik) faoliyatini ta’minlash kabi ko‘plab muhim funksiyalarni bajaradi. Maqolada bosh skeleti (kranium) va tana skeleti – ya’ni umurtqa pog‘onasi, ko‘krak qafasi, qo‘l va oyoq suyaklari – anatomik va funksional jihatdan tahlil qilinadi.

Parkinson kasalligi - bu asosan harakatlarni nazorat qilishni buzadigan nevrologik kasallik bo'lib, odatda motor tizimiga ta'sir qiladi. Ushbu kasallikning eng keng tarqalgan alomatlari qo'l va oyoqlarda titrash (tremor), harakatning sekinlashishi (bradikineziya), mushaklar qattiqligi (rigidlik), va yurishning notekisligi kabi holatlarni o'z ichiga oladi. Parkinson kasalligining aniq sabablari hali to'liq o'rganilmagan bo'lsa-da, genetik va atrof-muhit omillari bu kasallikni rivojlanishiga hissa qo'shishi mumkin.

Maqola shaxsning ma’naviy-axloqiy shakllanishida vatanparvarlikning muhim tayanch sifatidagi o‘rnini ochib beradi. O‘zbekiston tarixidan olingan misollar asosida yoshlarda vatanparvarlik qadriyatlarini shakllantirishdagi ahamiyat ta’kidlanadi. Zamonaviy tahdidlar yoritilib, milliy ongni mustahkamlashning samarali yo‘llari — ta’lim, madaniyat, oila va ma’naviy an’analar orqali amalga oshirish taklif etiladi.

 Mazkur maqolada insoniyat tafakkurining tarixiy rivojlanishi nuqtai nazaridan tabiat qonunlarini tushunish evolyutsiyasi falsafiy va ilmiy asosda yoritiladi. Tadqiqotda Aristotelning klassik tabiiy falsafasidan boshlab Nyuton mexanikasi, Maksvell elektrodinamika nazariyasi, Einshteyn nisbiylik nazariyasi va nihoyat kvant mexanikasigacha bo‘lgan ilmiy o‘zgarishlar ketma-ket tahlil qilinadi. Shuningdek, ilmiy inqiloblarning epistemologik ildizlari, tajriba va nazariyaning o‘zaro bog‘liqligi, deterministik va ehtimollik paradigmalari qarama-qarshiligi falsafiy tahlilga tortiladi. Ushbu maqola fan taraqqiyotining uzluksizligiga urg‘u berib, bugungi ilmiy dunyoqarashning shakllanishidagi asosiy bosqichlarni tahlil etadi.

 This study explores the comparative impact of real-time Artificial Intelligence (AI) feedback and traditional teacher feedback on learners’ performance in English as a Foreign Language (EFL) listening tasks. As AI technologies gain ground in educational environments, their capacity to offer immediate, data-driven, and personalized feedback has positioned them as potential complements or even alternatives to human instruction. The research draws on a six-week intervention with Uzbek EFL learners, comparing two groups: one using AI-integrated listening platforms and the other receiving direct teacher feedback. Through quantitative assessments and qualitative observations, the study investigates comprehension gains, learner engagement, and affective responses. Findings reveal that AI feedback supports faster self-correction and increases student autonomy, while teacher feedback fosters deeper comprehension and emotional connection. Both feedback types contribute positively to learning, albeit in different ways. The paper concludes that a blended approach—integrating AI precision with human empathy—offers the most pedagogically effective solution for developing listening skills in EFL contexts. Implications for classroom practice, teacher training, and AI tool design are discussed.

 Ushbu maqolada boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining bilim o‘zlashtirish jarayoniga ijtimoiy-psixologik muhitning ta’siri atroflicha yoritilgan. Xususan, o‘quvchining sinfdoshlari bilan o‘zaro munosabati, o‘qituvchi bilan kommunikatsiyasi, oilaviy muhit va maktabdagi umumiy psixologik holatning bolalar rivojlanishiga qanday ta’sir etishi tahlil qilinadi. Shuningdek, sog‘lom ijtimoiy muhitni yaratish orqali o‘quvchilarning ta’limdagi faolligini va ijobiy munosabatini kuchaytirish yo‘llari ko‘rib chiqilgan.

Giperurikemiya va podagra kasalligini davolashda ksantin oksidaza fermentining faolligini susaytirish asosiy terapevtik yondashuv hisoblanadi. Ushbu tadqiqotda 4-(fenoksimetil)-1H-1,2,3-triazol hosilalarining ksantin oksidaza ingibitorlik faolligi molekulyar model asosida baholanadi. CoMFA va CoMSIA usullaridan foydalanilgan holda QSAR modellar tuzilib, ularning ishonchliligi ichki va tashqi validatsiya bilan tasdiqlanadi. Molekulyar doking va dinamik tahlillar orqali eng faol molekulalar — №8 va №22 — ning ksantin oksidaza fermenti bilan barqaror bog‘lanish hosil qilishi aniqlangan. Bundan tashqari, yangi taklif etilgan Pred 4 va Pred 5 birikmalarining ADMET (so‘rilish, taqsimlanish, metabolizm, chiqarilish va toksiklik) xossalari o‘rganilib, ular dori sifatida foydalanish uchun qulay farmakokinetik va toksikologik ko‘rsatkichlarga ega ekani qayd etilgan. Olingan natijalar, Pred 4 va Pred 5 molekulalari giperurikemiya va podagra davosida istiqbolli nomzodlar bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatadi.

Ushbu maqolada XX asr detektiv adabiyotining qirolichasi deb e’tirof etilgan Agata Kristining ijodiy merosi nazariy va metodologik asosda tahlil qilinadi. Muallif Kristining farmatsevtik bilimlari, urush tajribalari va shaxsiy hayotidagi sinovlarining uning detektiv romani strukturasi va personajlarni shakllantirishga ta’siri ustida to‘xtaladi. Tadqiqot natijalari ijodiy uslublar tahlili va janrdagi innovatsion yondashuvlarni ochib beradi.

 The article describes silicates, their properties, glass and its types, as well as an industrial method for producing glass, processes for making colored glass.

Zamonaviy usullar taʼlim samaradorligini oshirishda oʻquvchilarning aqliy, axloqiy va ruhiy rivojiga ijobiy taʼsir koʻrsatadi.Maqolada kimyo fanini oʻqitishda zamonaviy pedagogik texnologiyalarni qoʻllashning ahamiyati va usullari yoritilgan. Pedagogik jarayonni texnologik asoslarda tashkil etish, mavzuni tarkibiy qismlarga ajratish, maqsadli tizim yaratish, nazorat topshiriqlarini belgilash va adabiyotlar roʻyxati bilan ishni yakunlash kabi bosqichlar tahlil qilingan.

The article describes the process of electrolysis, its application in industry, the processes of forming a protective coating on the surface of metals.

Ushbu maqolada oʻsimlik ekstraktlarida mavjud boʻlgan biologik faol birikmalarni tahlil qilishda yuqori samarali suyuqlik xromatografiya (YUSSX) usulidan foydalanish muhokama qilinadi.

The pervasive use of paper in traditional educational settings contributes significantly to resource consumption, waste generation, and environmental degradation. With the advent of digital technologies, there is an increasing opportunity and imperative for educational institutions to transition towards a "paperless pedagogy." This article explores effective strategies for reducing paper waste in the digital age, encompassing approaches for instructional delivery, assessment, administrative tasks, and student engagement. By leveraging learning management systems (LMS), digital collaboration tools, e-portfolios, and online assessment platforms, schools and universities can minimize their ecological footprint, enhance efficiency, and foster a more sustainable learning environment. The paper also addresses potential challenges and provides actionable recommendations for a successful transition to a more paper-free educational model.

This article analyzes the role and function of phraseological units from the perspective of intercultural pragmatics. The interrelationship between language, culture, and style is considered using the example of phraseological units, and their semantic, stylistic, and cultural aspects are highlighted. Based on a comparative analysis of phraseological units in English and Uzbek, intercultural differences, communicative problems, and translation problems are identified. The results of the article show the importance of phraseology in intercultural communication and offer practical recommendations that can be applied in the process of language learning and teaching.

Mazkur maqolada akseologik yondashuv asosida o‘quvchilarda muloqot madaniyatini shakllantirish va rivojlantirishning nazariy-metodik asoslari yoritilgan. Muallif muloqot madaniyatini faqat til vositasidagi faoliyat emas, balki axloqiy-estetik qadriyatlar tizimi sifatida ko‘rib chiqadi. Yondashuv asosida ijtimoiy va madaniy qadriyatlar kontekstida shaxsning kommunikativ ko‘nikmalarini rivojlantirish yo‘llari tahlil qilinadi. Shuningdek, umumta’lim maktablari sharoitida muloqot madaniyatini rivojlantirish mexanizmlarini takomillashtirish bo‘yicha amaliy tavsiyalar berilgan.