II конгресс детских врачей
РУз с международным участием
«Актуальные вопросы практической
педиатрии»
262
TEZ-TEZ KASALLANUVCHI BOLALARNING KOMPLEKS
REABILITATSIYASI
Shayxova M.I.
Toshkent pediatriya tibbiyot instituti
Ganiyeva D.K.
Toshkent pediatriya tibbiyot instituti
Toshkent,
O‘zbekiston
Dolzarbligi
Tez-tez kasallanuvchi bolalar
o‘
tkir respirator kasalliklar (
O‘
RK) bilan
kasallanish darajasi, tengdoshlariga nisbatan yuqori b
o‘
lgan, bolalar guruxini
anglatadi. “Tez
-
tez kasallanuvchi bolalar” muammosi
hozirgacha pediatriya
amaliyotida dolzarb muammolardan biri b
o‘
lib qolmoqda. Tez-tez kasallanuvchi
bolalarda yuqori nafas y
o‘
llari kasalliklari-rinit, nazofaringit, quyi nafas y
o‘
llari
kasalliklari
–
traxeit, bronxit, pnevmoniya, quloq-burun-tomoq kasalliklari
–
otit,
yevstaxiit, adenoidit, sinusit k
o‘
p uchraydi va boshqa somatik patologiyalar ham
kuzatiladi.
Tekshiruv maqsadi
Tez-tez kasallanuvchi bolalarda kompleks reabilitatsiyaning olib borilishini
o‘
rganish.
Materiallar va usullar
S
o‘
nggi yillarda chop etilgan mahalliy va xorijiy adabiyot manbalari
o‘
rganildi va taxlil qilindi.
Natijalar
Jahon so
g‘
liqni saqlash tashkilotining bergan ta
’
rifiga k
o‘
ra, yiliga
o‘
tkir
respirator kasalliklar bilan 5 martadan k
o‘
p o
g‘
rigan bolalar tez-tez kasallanuvchi
bolalar
guruxiga kiradi. 1986 y.da akademik A.A. Baranov va professor
V.Y. Al
’
bitskiy 1 yoshgacha b
o‘
lgan bolalar
O‘
RK bilan yiliga 4 marta va undan
k
o‘
p; 1 yoshdan 3 yoshgacha
–
yiliga 6 marta va undan k
o‘
p; 3 yoshdan
5 yoshgacha
–
yiliga 5 marta va undan k
o‘
p; 5 yoshdan katta bolalar
–
yiliga 4
marta va undan k
o‘
p
O‘
RK bilan kasallanadigan b
o‘
lsa tez-tez kasallanuvchi
bolalar guruxiga kiritishni taklif etdilar.
Tez-tez kasallanuvchi bolalar guruxini avvalombor allergik kasalliklar,
respirator allergozlar, immun tanqislik holatlari
o‘
z vaqtida aniqlanmagan bemorlar
shakllantiradi. Turli mualliflarning ma
’
lumotlariga k
o‘
ra, 15% dan 75% gacha b
o‘
lgan
bolalar aholisi tez-tez kasallanuvchi bolalar guruxini tashkil qiladi. Umumqabul
qilingan tasnifga muvofiq tez-tez kasallanuvchi bolalar, surunkali kasalliklar
rivojlanishining xavfi mavjudligi bilan, salomatlikning II guruxiga kiritiladi.
Respirator traktning
o‘
tkir infeksion patologiyasi respirator tizim barcha
kasalliklarining 90% ni tashkil qiladi.
O‘
RI bilan maksimal kasallanish 6 oylikdan
II конгресс детских врачей РУз с международным участием
«Актуальные вопросы практической
педиатрии»
263
6 yoshgacha kuzatiladi va yiliga 4-6 martani tashkil qiladi.Tez-tez kasallanuvchi
bolalarda tibbiy yordam 3 y
o‘
nalishda olib boriladi: 1. Surunkali infeksiya
o‘
choqlarini sanatsiya qilish va organizmning rezistentligini oshirishga qaratilgan
tiklantiruvchi yoki reabilitatsiya tadbirlari. 2.
O‘
RK ning etiopatogenetik
terapiyasi. 3. Immunoterapiya va vaksinoterapiya. Xavf omillarini erta aniqlash,
bolalarning rivojlanishi uchun optimal sharoitlarni yaratish, tibbiy, psixologik va
reabilitatsiyaning boshqa usullarini kompleks q
o‘
llash, tiklantiruvchi davoning
nomedikamentoz usullaridan foydalanish reabilitatsiyaning asosiy tamoyillari
b
o‘
lib hisoblanadi. Tez-tez kasallanuvchi bolalarning reabilitatsiya dasturida faol
harakat tartibi, umumiy va mahalliy muolajalar bilan chiniqtiruvchi tadbirlar
kompleksi, nafas mashqlaridan foydalangan holda davolovchi jismoniy tarbiya
kompleksi, massaj, mahalliy himoya omillari va yuqori nafas y
o‘
llari shilliq
qavatining regeneratsiyasini ra
g‘
batlantirish uchun ingalyatsiya, turli
o‘
simliklar
bilan fitoterapiya, fizioterapevtik muolajalar tavsiya etiladi. Kasallikning
patogenezini hisobga olgan holda respirator infeksiyalarni ratsional davolash
uchun yalli
g‘
lanish va virusga qarshi dori vositalari, immunmodulyatsiyalovchi
preparatlar, antibiotiklar, probiotiklar, vitaminlar q
o‘
llaniladi. So
g‘
lom turmush
tarzi, ratsional ovqatlanish, chiniqtirishning turli dasturlari tez-tez kasallanuvchi
bolalarda
O‘
RK ning oldini olishning eng samarali tizimi b
o‘
lib hisoblanadi.
Xulosa
Shunday qilib, tez-tez kasallanuvchi bolalarning kompleks reabilitatsiya
dasturida tiklantiruvchi davoning barcha bosqichlarida immunreabilitatsiya
asosiy chora-tadbirlardan biri b
o‘
lib hisoblanadi. Tez-tez kasallanuvchi
bolalarning kompleks reabilitatsiyasi kasallanishning 2-4 baravar pasayishiga
imkon beradi va shu bilan bir vaqtda
o‘
z vaqtida olib borilgan profilaktik chora-
tadbirlar bolalarda respirator infeksiyalarni sezilarli darajada kamaytiradi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxat
i:
1.
Реабилитация детей и подростков школьного возраста с
бронхиальной
астмой/Д.К.Ганиева,
Д.И.Каримова,
Н.Н.Тоирова//
Национальный конгресс с международным участием «Союз Педиатров
России», 2022. С.
133-134, FORCIPE, 2022
–
cyberleninka.ru
2.
Частота встречаемости хронических бронхолегочных заболеваний
у детей подросткового возраста/Д. Ганиева// Материалы научно
-
практической (ON
-
LINE) Конференции с международным участием
«Инновационные подходы к диагностике, лечению и профилактике
туберкулеза и неспецефической респираторной патологии у взрослых и
детей» 25 марта 2021, С.111
3.
Влияние реактивности организма на клинические формы
респираторной аллергии у детей/ Деворова М.Б., Шайхова М.И. // Врач
-
аспирант
-
2014, №1.2(62). –
С. 255
-259.
4.
Анализ изучение клинических проявлений аллергических
заболеваний у детей, рожденных от матерей, страдающих аллергической
II конгресс детских врачей
РУз с международным участием
«Актуальные вопросы практической
педиатрии»
264
патологией/ Деворова М.Б., Шайхова М.И. // Spirit time№4(28)2020.Берлин.
–
С.76
-78.
5.
Шамансурова, Э. А., and В. Н. Панкратова. "Частота выявления
хламидийных антител при респираторной патологии у детей." Вопросы
охраны материнства и детства 9 (1988): 32
-34.
6.
Агзамова,
Ш.
А.
"ЭФФЕКТИВНОСТЬ
ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ
ПРОГРАММЫ ДЛЯ ЖЕНЩИН С АРТЕРИАЛЬНОЙ ГИПЕРТЕНЗИЕЙ В ПЕРИОД
ПОСТМЕНОПАУЗЫ В АМБУЛАТОРНО
-
ПОЛИКЛИНИЧЕСКИХ УСЛОВИЯХ."
Артериальная гипертония 2018 на перекрестке мнений. 2018.
7.
Файзиев, А. "LDH activity in the blood serum of children with
complicated pneumonia." Актуальные вопросы практической педиатрии 1.1
(2023): 297-298.
8.
Деворова, М., and Г. Махкамова
. "Distinctive features and prevalence of
allergic rhinitis in children." Педиатрия 1.1 (2023): 263
-267.
9.
Махкамова, Г. Т., and А. А. Тиллабоева. "АВТОНОМИЯ РЕБЕНКА КАК
ПАЦИЕНТА В ПЕДИАТРИИ." Экономика и социум 2 (57) (2019): 635
-638.
10.
Ахмедова, Д. И., and Н. Н. Эргашева. "Динамика массы тела при
врожденной кишечной непроходимости у новорожденных." Врач
-
аспирант
53.4 (2012): 70-76.
11.
Улугов, Аскар Исматович, and Чори Жумаевич Бутаев. "Влияние
респираторных аллергических заболеваний на биофизиче
-
ские свойства
мембраны эритроцитов у детей." Евразийский Союз Ученых 5
-5 (14) (2015): 72-74.
12.
Исаханов, Баходир Гафурович, Бахром Анисханович Аляви, and Нигора
Хикматовна Исаханова. "Клиническая эффективность ингибитора АПФ и АРА
при кардиоренальном синдроме." Молодой ученый 1 (2015): 144
-146.
13.
Ганиева, Д., Шайхова, М., Каримова, Д., & Хасанова, Г. (2023).
Болаларда метаболик синдром. Педиатрия, 1(1), 415
-419.
14.
Валиев,
Фаррух
Нигматжонович.
"ФИЗКУЛЬТУРА
ДЛЯ
СПЕЦИАЛЬНЫХ МЕДИЦИНСКИХ ГРУПП." Интернаука 19
-2 (2020): 8-11.
