ISSN: 3030-3931, Impact factor: 7,241
Volume 6, issue 1, Fevral 2025
https://worldlyjournals.com/index.php/Yangiizlanuvchi
worldly knowledge
OAK Index bazalari :
research gate, research bib.
Qo’shimcha index bazalari:
zenodo, open aire. google scholar.
Original article
281
IT SOHASIDAGI ZAMONAVIY TENDENSIYALAR
Nodira Jo'rayeva
Buxoro Davlat Texnika Universiteti
ANNOTATSIYA:
Ushbu maqolada IT sohasining zamonaviy tendensiyalari, jumladan, bulutli
texnologiyalar, blokcheyn, dasturlash tillari, Internet narsalar (IoT), kiberxavfsizlik va raqamli
transformatsiya tahlil qilinadi. Har bir yo‘nalishning afzalliklari, imkoniyatlari va kelajakdagi
rivojlanish istiqbollari ko‘rib chiqiladi. Ushbu texnologiyalar zamonaviy jamiyatning turli
sohalariga qanday ta’sir ko‘rsatayotgani va ularning kelajakdagi o‘rni haqida fikr yuritiladi.
KALIT SO‘ZLAR:
Bulutli texnologiyalar, blokcheyn, dasturlash tillari, IoT, kiberxavfsizlik,
raqamli transformatsiya, axborot texnologiyalari.
KIRISH
Axborot texnologiyalari inson hayotining ajralmas qismiga aylanib, jamiyatning har bir sohasiga
ta’sir ko‘rsatmoqda. Bugungi kunda biznes, ta’lim, sog‘liqni saqlash, ishlab chiqarish va boshqa
ko‘plab yo‘nalishlarda zamonaviy IT texnologiyalaridan keng foydalanilmoqda. Dasturlash
tillari yordamida avtomatlashtirilgan tizimlar yaratilib, ish unumdorligi oshirilmoqda.
Kiberxavfsizlik esa raqamli ma’lumotlarni himoya qilishda muhim rol o‘ynamoqda.
IT sohasining tez rivojlanishi tufayli bulutli texnologiyalar, blokcheyn, Internet narsalar (IoT) va
raqamli transformatsiya kabi yangi tendensiyalar paydo bo‘lib, hayotimizni yanada
qulaylashtirishda davom etmoqda. Bulutli texnologiyalar orqali kompaniyalar o‘z
infratuzilmalarini soddalashtirishi, blokcheyn texnologiyasi esa moliya sohasidagi ishonchlilikni
oshirishi mumkin. IoT texnologiyasi esa kundalik hayotimizda aqlli qurilmalar yordamida
qulaylik yaratmoqda.
Shu sababli, ushbu maqolada axborot texnologiyalarining zamonaviy tendensiyalari va ularning
kelajakdagi rivojlanish istiqbollari tahlil qilinadi.
ASOSIY QISM
1. Bulutli texnologiyalar va ularning biznesda qo‘llanilishi
Bulutli texnologiyalar hozirgi kunda korxonalar uchun IT infratuzilmani optimallashtirishda
muhim rol o‘ynamoqda. Ular orqali kompaniyalar o‘z server va ma’lumotlar bazalarini
boshqarishi, saqlashi va qayta ishlashi mumkin. Bulutli texnologiyalar quyidagi turlarga
bo‘linadi:
IaaS (Infrastructure as a Service) – IT infratuzilmani bulut orqali ta’minlaydi.
PaaS (Platform as a Service) – dasturiy ta’minotni ishlab chiqish va testdan o‘tkazish imkonini
beradi.
SaaS (Software as a Service) – tayyor dasturiy ta’minotni internet orqali taqdim etadi.
ISSN: 3030-3931, Impact factor: 7,241
Volume 6, issue 1, Fevral 2025
https://worldlyjournals.com/index.php/Yangiizlanuvchi
worldly knowledge
OAK Index bazalari :
research gate, research bib.
Qo’shimcha index bazalari:
zenodo, open aire. google scholar.
Original article
282
Bulutli texnologiyalar kompaniyalarga xarajatlarni kamaytirish, tezkor ishlov berish va
ma’lumotlarning xavfsizligini ta’minlash imkoniyatini beradi.
2. Blokcheyn texnologiyasi va uning moliya sohasidagi o‘rni
Blokcheyn – bu markazlashmagan ma’lumotlar bazasi bo‘lib, tranzaksiyalarni shaffof va xavfsiz
tarzda qayd etishga imkon beradi. Bu texnologiya quyidagi sohalarda qo‘llanilmoqda:
Kriptovalyutalar – Bitcoin, Ethereum kabi raqamli pullarni boshqarish.
Aqlli kontraktlar – avtomatlashtirilgan shartnomalar yaratish.
Moliyaviy operatsiyalar – bank tizimida tezkor va xavfsiz tranzaksiyalarni amalga oshirish.
Blokcheynning asosiy afzalliklari shaffoflik, ma’lumotlarning o‘zgarmasligi va xavfsizlikdir.
3. Dasturlash tillari: Qaysi birini tanlash kerak?
Dasturlash tillari zamonaviy texnologiyalarni yaratish uchun muhim vositalardan biridir. Eng
ommabop dasturlash tillari quyidagilardan iborat:
Python – sun’iy intellekt va ma’lumotlar tahlili uchun.
JavaScript – veb-dasturlash va foydalanuvchi interfeysi yaratish.
Java – mobil ilovalar va korporativ tizimlar uchun.
C++ – tizimli dasturlash va o‘yin sanoati uchun.
Yangi boshlovchilar uchun Python eng mos keladi, chunki u sintaksisi sodda va universal
hisoblanadi.
XULOSA
Axborot texnologiyalarining tez rivojlanishi zamonaviy jamiyatning turli sohalarida inqilobiy
o‘zgarishlarni olib keldi. Bulutli texnologiyalar kompaniyalarga o‘z infratuzilmasini
optimallashtirish va samaradorlikni oshirish imkoniyatini beradi. Blokcheyn texnologiyasi esa
moliya tizimida shaffoflikni ta’minlab, xavfsizlik darajasini oshiradi. Dasturlash tillari orqali har
qanday dasturiy yechimni yaratish mumkin, bu esa turli sohalarda innovatsion loyihalarni
amalga oshirish uchun muhim omildir. IoT texnologiyasi esa insonlar hayotini yanada
qulaylashtirishga yordam berib, aqlli qurilmalar yordamida avtomatlashtirilgan tizimlarni
yaratmoqda.
Kiberxavfsizlik esa zamonaviy IT sohasining eng dolzarb yo‘nalishlaridan biri bo‘lib, raqamli
ma’lumotlarni himoya qilishda muhim rol o‘ynaydi. Zamonaviy dunyoda kiberhujumlar soni
ortib borayotgani sababli har bir tashkilot va foydalanuvchi o‘z ma’lumotlarini himoya qilish
choralarini ko‘rishi lozim.
ISSN: 3030-3931, Impact factor: 7,241
Volume 6, issue 1, Fevral 2025
https://worldlyjournals.com/index.php/Yangiizlanuvchi
worldly knowledge
OAK Index bazalari :
research gate, research bib.
Qo’shimcha index bazalari:
zenodo, open aire. google scholar.
Original article
283
Raqamli transformatsiya esa biznes jarayonlarini yanada takomillashtirish, ishlab chiqarish
samaradorligini oshirish va yangi imkoniyatlar yaratish uchun zarur hisoblanadi. Kelajakda IT
sohasining rivojlanishi davom etishi aniq va u global iqtisodiyotga katta ta’sir o‘tkazadi.
Ushbu maqolada tahlil qilingan IT yo‘nalishlari bugungi kunda eng dolzarb hisoblanib,
kelajakda ham texnologik taraqqiyotning asosiy ustunlaridan biri bo‘lib qolishi kutilmoqda.
Shuning uchun zamonaviy IT bilimlariga ega bo‘lish va texnologik rivojlanishni kuzatib borish
har bir inson va tashkilot uchun muhim ahamiyat kasb etadi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1.
Mell, P., & Grance, T. (2011). The NIST Definition of Cloud Computing. NIST Special
Publication.
2.
Nakamoto, S. (2008). Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System.
3.
Tapscott, D., & Tapscott, A. (2016). Blockchain Revolution. Penguin Random House.
4.
Rittinghouse, J. W., & Ransome, J. F. (2017). Cloud Computing: Implementation,
Management, and Security. CRC Press.
5.
Swan, M. (2015). Blockchain: Blueprint for a New Economy. O'Reilly Media.
