ILM FAN YANGILIKLARI KONFERENSIYASI
IYUL
ANDIJON,2025
27
QURILISH KORXONALARIDA MAHSULOT SIFATINI BOSHQARISH
M.Sultanov
Jizzax politexnika instituti o‘qituvchisi
U.Xolmurzayev
Jizzax politexnika instituti talabasi
Annotatsiya:
Ushbu maqolada qurilish mahsulotlarining raqobatbardoshligini oshirish
masalalari yoritilgan. Mahsulot raqobatbardoshligining asosiy omillari sifat, narx,
innovatsionlik, ekologik xavfsizlik va logistika tizimi kabi jihatlar orqali tahlil qilingan.
Shuningdek, O‘zbekiston qurilish sanoatining hozirgi holati, mavjud muammolar va ularni
bartaraf
etish
yo‘llari
o‘rganilgan.
Muallif
tomonidan
qurilish
mahsulotlari
raqobatbardoshligini oshirish bo‘yicha bir qator taklif va tavsiyalar ilgari surilgan.
Kalit so‘zlar:
raqobatbardoshlik, qurilish mahsulotlari, mahsulot sifati, innovatsiya, eksport,
mahalliylashtirish, ekologik xavfsizlik
Annotation:
This article discusses the issues of enhancing the competitiveness of construction
products. Key factors such as product quality, price, innovation, environmental safety, and
logistics are analyzed in relation to competitiveness. The current state of Uzbekistan's
construction industry, existing problems, and possible solutions are also explored. The author
presents several proposals and recommendations aimed at improving the competitiveness of
locally produced construction materials.
Key words:
competitiveness, construction products, product quality, innovation, export,
localization, environmental safety
Bozor iqtisodiyoti sharoitida raqobatbardoshlik har qanday mahsulot yoki xizmatning
muvaffaqiyatli faoliyat yuritishida hal qiluvchi omillardan biri hisoblanadi. Xususan, qurilish
sanoatida ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar sifat, narx, xizmat ko‘rsatish tezligi, innovatsion
yechimlarga asoslanganligi va ekologik talablarga muvofiqligi bilan ajralib turishi lozim.
Bugungi kunda O‘zbekiston iqtisodiyotining rivojlanishida qurilish sohasi muhim rol o‘ynab,
uning mahsulotlari mamlakat infratuzilmasining zamonaviylashuvi va fuqarolar turmush
darajasining oshishida katta ahamiyat kasb etmoqda. Shu sababli, qurilish mahsulotlarining
raqobatbardoshligini oshirish dolzarb masalalardan biri hisoblanadi.
Qurilish mahsulotlarining raqobatbardoshligini belgilovchi asosiy omillar
Qurilish mahsulotlarining raqobatbardoshligini belgilovchi omillar quyidagilardan iborat:
1.
Mahsulot sifati
– Qurilish materiallari mustahkamligi, chidamliligi, texnikaviy-
me’yoriy hujjatlarga muvofiqligi bilan aniqlanadi.
2.
Narx va tannarx
– Mahsulotning bozorga chiqish narxi raqobatchilar narxiga nisbatan
mos yoki past bo‘lsa, bu uni afzal qiladi.
3.
Innovatsionlik
– Yangi texnologiyalar asosida ishlab chiqarilgan mahsulotlar bozor
ehtiyojlariga tez javob beradi.
4.
Ekologik xavfsizlik
– Ekologik toza va energiyani tejovchi mahsulotlar bugungi kun
talabi hisoblanadi.
5.
Logistika va yetkazib berish tizimi
– Mahsulotlarning o‘z vaqtida, sifatli yetkazilishi
mijozlar ishonchini oshiradi.
O‘zbekistonda qurilish mahsulotlari raqobatbardoshligining hozirgi holati
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining sohaga oid farmon va qarorlari asosida qurilish
sanoatida keng ko‘lamli islohotlar amalga oshirilmoqda. Biroq, ayrim muammolar mavjud:
Ichki bozorda import materiallarga qaramlik;
Mahalliy ishlab chiqaruvchilarning texnologik jihatdan eskirgan liniyalarda ishlashi;
Sertifikatlash va standartlashtirish tizimining ba’zi hollarda yetarlicha samarasizligi;
Mahsulotlar sifati va assortimentining cheklanganligi.
ILM FAN YANGILIKLARI KONFERENSIYASI
IYUL
ANDIJON,2025
28
Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, qurilish materiallari sanoatining yalpi sanoatdagi ulushi
yildan-yilga oshmoqda, biroq eksport hajmi nisbatan sust. Bu esa raqobatbardoshlikning past
darajasini ko‘rsatadi.
Qurilish mahsulotlari raqobatbardoshligini oshirish yo‘llari
Mahsulotlar raqobatbardoshligini oshirish uchun quyidagi strategik yo‘nalishlar muhim
ahamiyatga ega:
1.
Innovatsion texnologiyalarni joriy etish
. Mahalliy korxonalarda energiya tejamkor,
ekologik toza texnologiyalar asosida yangi mahsulotlarni ishlab chiqarishni kengaytirish zarur.
2.
Mahsulot sifati ustidan nazoratni kuchaytirish
. Sertifikatlash va texnik nazorat
tizimlarini xalqaro standartlarga moslashtirish raqobatbardoshlikni oshiradi.
3.
Kichik va o‘rta biznesni rivojlantirish
. Qurilish materiallari ishlab chiqaruvchi kichik
korxonalarni qo‘llab-quvvatlash orqali mahalliylashtirish darajasini oshirish mumkin.
4.
Eksport salohiyatini oshirish
. Tashqi bozorlar talabini o‘rganish, mahsulotlarni
xalqaro talablarga moslashtirish orqali eksport geografiyasini kengaytirish muhim.
5.
Ilmiy-tadqiqot ishlariga e’tiborni kuchaytirish
. Ilmiy muassasalar va ishlab
chiqaruvchilar o‘rtasidagi hamkorlik orqali innovatsion mahsulotlarni yaratish imkoniyati
paydo bo‘ladi.
6.
Bozor tahlili va marketing strategiyalarini takomillashtirish
. Mijozlar ehtiyojlarini
chuqur o‘rganish, reklama va brend siyosatini kuchaytirish orqali raqobat ustunligini qo‘lga
kiritish mumkin.
Xulosa qilib aytganda, qurilish mahsulotlari raqobatbardoshligini oshirish iqtisodiy
barqarorlik va eksport salohiyatini oshirishning muhim omillaridan biridir. Yuqorida keltirilgan
takliflar amaliyotga tatbiq etilsa, mahalliy qurilish sanoati jadal rivojlanadi, ichki bozorni
import o‘rnini bosuvchi mahsulotlar bilan to‘ldirish, tashqi bozorda esa milliy mahsulotlar
pozitsiyasini mustahkamlash imkonini beradi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI:
1.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Qurilish materiallari sanoatini rivojlantirish
to‘g‘risida”gi qarorlari.
2.
“Qurilish materiallari bozori va uning istiqbollari” – Respublika ilmiy-texnik jurnali,
2024.
3.
Karimov B., Rahmonov A. – Qurilish iqtisodiyoti. O‘quv qo‘llanma. – T.: Iqtisodiyot,
2023.
4.
– O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi rasmiy sayti.
5.
– Iqtisodiyot va moliya vazirligining rasmiy ma’lumotlari.
