ISSN: 3030-3931, Impact factor: 7,241
Volume 8, issue2, Iyul 2025
https://worldlyjournals.com/index.php/Yangiizlanuvchi
worldly knowledge
OAK Index bazalari :
research gate, research bib.
Qo’shimcha index bazalari:
zenodo, open aire. google scholar.
Original article
416
TA’LIM SOHASIDA INNOVATSION O‘QUV MUHITINI TASHKIL ETISHNING
MAZMUNI VA MOHIYATI
Mirtojiyev Miroqil G‘olibovich
Bilim va malakalarni baholash agentligi
Namangan viloyati bo'limi bosh mutaxassisi
Annotatsiya:
Ushbu maqolada umumta’lim muassasalarida innovatsion o‘quv muhitining
mazmuni hamda mohiyati, uni tashkil etishning xususiyatlari to‘g‘risida ilmiy va nazariy
ma’lumotlar berilgan
Kalit soʻzlar:
innovatsiya, dars, o‘quv muhiti, o‘quvchi, maktab direktori, jarayon, faoliyat.
Ta’lim innovatsiyalari – ta’lim sohasi yoki o‘quv jarayonida mavjud muammoni yangicha
yondashuv asosida yechish maqsadida qo‘llanilib, avvalgidan ancha samarali natijani kafolatlay
oladigan shakl, metod va texnologiyalaridir. Ularning asosiy turlari: faoliyat yo‘nalishiga ko‘ra,
kiritilgan o‘zgarishlarning tavsifiga ko‘ra, o‘zgarishlarning ko‘lamiga ko‘ra, kelib chiqish
manbaiga ko‘ra tashkil etiladi. Avvalambor, yosh avlod ongini yanada yuksaltirish har bir
pedagog o‘qituvchining eng muhim vazifalaridan biri bo‘lib hisoblanadi. U yosh avlodning
dunyoqarashlarini hisobga olgan holda u bilan to‘g‘ri yondashish hamda kasbga bo‘lgan
muhabbat, yurtga bo‘lgan mehr tushunchalarini uyg‘unlashtirib, darslarni shu asosda tashkil
etishi va shu asosda bilimini yanada takomillashtirishi, rag‘batlantirishi kerak. Hozirgi kunda
o‘quvchi yoshlarda kerakli bilim va ko‘nikmalarni mustahkamlash bilan bir qatorda ularni
kasbga bo‘lgan faoliyatini to‘g‘ri yo‘naltirish maqsadida ijtimoiy-gumanitar fanlar bilan bu
tushunchalarni uyg‘unlashtirib borish maqsadga muvofiqdir. Tobora ulg‘ayib borayotgan yosh
avlodning ertangi kunini tariximiz zarvaraqlaridagi milliy qadriyatlarimiz asosida shakllantirish,
ularning yurtga nisbatan faxrlanish tuyg‘usini keltirib chiqarishi barchamizga sir emas.
Shunday ekan buyuk ma’naviyatimiz asoschilaridan bo‘lgan tariximiz, o‘zbek elining dong‘ini
dunyoga tanitgan buyuk bobokalonlarimizning vatanimizga qo‘shgan hissasini eslatish hamda
biz kimning avlodi ekanligimizni yosh avlodga to‘g‘ri yo‘sinda singdirish vatanimiz kelajagini,
uning ertangi kunini belgilab beruvchi yosh avlodimizni yanada o‘ziga bo‘lgan ishonch, ertangi
kunga bo‘lgan ishtiyoq ruhida tarbiyalaydi, desak fikrimizning yorqin dalili bo‘lar edi.
Innovatsiya, bir tomondan, innovatsiyani amalga oshirish jarayoni emas, balki innovatsiyani
muayyan ijtimoiy amaliyotga aylantirish faoliyatidir. Innovatsion faoliyat o‘zining to‘liq
rivojlanishida o‘zaro bog‘liq bo‘lgan ish turlarini o‘z ichiga oladi, ularning umumiyligi real
innovatsiyalarning paydo bo‘lishini ta’minlaydi. Bugungi kunda "innovatsion ta’lim" bu o‘z-
o‘zini rivojlantirishga qodir bo‘lgan va uning barcha ishtirokchilarining har tomonlama
rivojlanishi uchun sharoit yaratadigan ta’limdir.
Quyidagilar innovatsiyalarning asosiy ko‘rinishlari sanaladi:
-yangi g‘oyalar;
-tizim yoki faoliyat yo‘nalishini o‘zgatirishga qaratilgan aniq maqsadlar;
-noan’anaviy yondashuvlar;
ISSN: 3030-3931, Impact factor: 7,241
Volume 8, issue2, Iyul 2025
https://worldlyjournals.com/index.php/Yangiizlanuvchi
worldly knowledge
OAK Index bazalari :
research gate, research bib.
Qo’shimcha index bazalari:
zenodo, open aire. google scholar.
Original article
417
-odatiy bo‘lmagan tashabbuslar;
-ilg‘or ish uslublari.
Ta’lim tizimida yoki o‘quv faoliyatida innovatsiyalarni qo‘llashda sarflangan mablag‘ va
kuchdan imkon qadar eng yuqori natijani olish maqsadi ko‘zlanadi. Innovatsiyalarning har
qanday yangilikdan farqi shundaki, u boshqarish va nazorat qilishga imkon beradigan
o‘zgaruvchan mexanizmga ega bo‘lishi zarur. Barcha sohalarda bo‘lgani kabi ta’limda ham
“novatsiya”, “innovatsiya” hamda ularning mohiyatini ifodalovchi faoliyat to‘g‘risida so‘z
yuritiladi. Agar faoliyat qisqa muddatli, yaxlit tizim xususiyatiga ega bo‘lib, faqatgina tizimdagi
ayrim elementlarni o‘zgartirishga xizmat qilsa u novatsiya (yangilanish) deb yuritiladi. Bordi-yu,
faoliyat ma’lum konseptual yondashuv asosida amalga oshirilib, uning natijasi muayyan
tizimning rivojlanishiga yoki uni tubdan o‘zgartirishga xizmat qilsa, u innovatsiya (yangilik
kiritish) deb ataladi. Hozirgi kunda oliy ta’lim tizimida turli xil pedagogik yangiliklardan
foydalanilmoqda. Mustaqillik yillarida ta’lim-tarbiya sifati va samaradorligini zamon talablari
darajasiga ko‘tarish davlat siyosatining ustuvor yo‘nalishlaridan biriga aylandi. Ta’lim
ustuvorligi, ta’lim mazmuni va tuzilishi o‘zgarmoqda, yangi standartlar joriy etilmoqda, ta’lim
sifati rivojlanishning yangi, yanada yuqori bosqichiga ko‘tarilmoqda.
Bugungi kunda ilm-fan, texnika va axborot kommunikatsion texnologiyalar, ishlab chiqarish
sohalarining tez sur’atlarda jadallik bilan rivojlanishini ta’lim tizimi xodimlaridan ta’lim-tarbiya
sifatini mazmun jihatidan yangi bosqichga ko‘tarish, bunda innovatsion texnologiyalardan
samarali foydalanishni talab etib, har bir tizim xodimi, ayniqsa o‘qituvchilar zimmasiga yanada
yuksak ma’suliyat va vazifalarni yuklaydi. Umumiy o‘rta ta’lim muassasalari ta’lim jarayoniga
innovatsiyalarni tatbiq etish o‘qituvchilarning innovatsion faoliyatidan boshlanadi. Chunki
o‘qituvchi ta’lim va tarbiya jarayonining yetakchisi, tashkilotchisi bo‘lib, uning innovatsion
madaniyati, tashabbuskorligi, ijodiy faolligi, innovatorlikka bo‘lgan intilishi ta’lim tizimini
rivojlantirishning asosiy omillaridan biri hisoblanadi.
Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyevning ta’kidlaganidek biz ta’lim va tarbiya tizimining barcha
bo‘g‘inlari faoliyatini bugungi zamon talablari asosida takomillashtirishni o‘zimizning birinchi
darajali vazifamiz deb bilishimiz zarur. Bugungi kunda ilm-fan, texnika va ishlab chiqarish
sohalarining tez sur’atlarda jadallik bilan rivojlanishi ta’lim tizimi xodimlaridan ta’lim-tarbiya
sifatini mazmun jihatdan yangi bosqichga ko‘tarishni talab etadi. Ta’lim-tarbiya tizimining
bugungi kundagi asosiy vazifasi o‘quvchilarni vatanimizni sevadigan, o‘z bilimi va iste’dodiga
suyanadigan hamda zamonaviy axborot kommunikatsiya texnologiyalardan foydalangan holda
mustaqil ravishda puxta bilim oladigan, O‘zbekistonning qudratli davlat bo`lishiga o‘z hissasini
qo‘shadigan, har tomonlama barkamol, sog‘lom qilib tarbiyalashdan iborat. Mazkur vazifalar
eng avvalo samarali darslar orqali amalga oshiriladi. Taraqqiyot o‘z shiddati bilan hayot tizimiga
kirib kelayotgan bir paytda murakkab texnika va texnologiyalar farzandlarimiz ongu-shuuridan
ham mustahkam o‘rin egallamoqda. Ta’lim tizimida yoki o‘quv faoliyatida innovatsiyalarni
qo‘llashda sarflangan mablag‘ va kuchdan imkon qadar eng yuqori natijani olish maqsadi
ko‘zlanadi. Innovatsiyalarning har qanday yangilikdan farqi shundaki, u boshqarish va nazorat
qilishga imkon beradigan o‘zgaruvchan mexanizmga ega bo‘lishi zarur. Qiziqarli dars
mashg‘ulotlari bo‘lajak pedagog yoshlarda o‘z faniga hamda kasbiga bo‘lgan qiziqishni
uyg‘otadi va dars mashg‘ulotlariga bo‘lgan faol tushunchalar, tajribalar hamda salohiyatni
kuchaytiradi. Bu esa ular kelajagiga qo‘yilgan ilk qadamlari bo‘ladi desak mubolag‘a bo‘lmas
edi. O‘sib kelayotgan yosh avlodga bugungi kunda qanchalik e’tibor va ahamiyat qaratadigan
bo‘lsak mamlakatimizda shu darajada ilmiy yuksalish kuzatiladiki, biz buni hozirgi rivojlanib
ISSN: 3030-3931, Impact factor: 7,241
Volume 8, issue2, Iyul 2025
https://worldlyjournals.com/index.php/Yangiizlanuvchi
worldly knowledge
OAK Index bazalari :
research gate, research bib.
Qo’shimcha index bazalari:
zenodo, open aire. google scholar.
Original article
418
borayotgan fan-texnika jarayonlarida va barcha sohalarda yaqqol namoyon bo‘lganligini ko‘ra
olamiz desak, fikrimizning yorqin dalili bo‘lar edi.
Zamonaviy innovatsion texnologiyalarining hozirgi zamon taraqqiyoti hamda yutuqlari fan va
inson faoliyatining barcha sohalarini axborotlashtirish zarurligini ko‘rsatmoqda. Jamiyatni
axborotlashtirish deganda, axborotdan iqtisodni rivojlantirish, mamlakat fan-texnika
taraqqiyotini, jamiyatni demokratlashtirish va intellektuallashtirish jarayonlarini jadallashtirishni
ta‘minlaydigan jamiyat boyligi sifatida foydalanish tushuniladi. Darxaqiqat, jamiyatni
axborotlashtirish – inson xayotining barcha jabxalarida intellektual faoliyatning rolini oshirish
bilan bog‘lik ob‘yektiv jarayon hisoblanadi. Jamiyatni axborotlashtirish respublikamiz xalqi
turmush darajasining yaxshilanishiga, ijtimoiy extiyojlarning qondirilishiga, iqtisodning o‘sishi
hamda fan-texnika taraqqiyotining jadallashishiga xizmat qiladi. Jamiyatni axborotlashtirish
jarayonini 5 asosiy yo‘nalishga ajratish mumkin:
Mehnat, texnologik va ishlab chiqarish jarayoni vositalarini kompleks avtomatlashtirish.
Ilmiy tadqiqotlar, loyihalash va ishlab chiqarishni axborotlashtirish.
Tashkiliy-iqtisodiy boshqarishni avtomatlashtirish.
Aholiga xizmat ko‘rsatish sohasini axborotlashtirish.
Ta’lim va kadrlar tayyorlash jarayonini axborotlashtirish.
Bilim olishda, ya‘ni ma‘lum turdagi axborotlarni o‘zlashtirishda zamonaviy innovatsion
texnologiyalar tizimining yordami benixoya kattadir. Axborot qanday ko‘rinishda
ifodalanishidan qat‘iy nazar, uni yig‘ish, saqlash, qayta ishlash va foydalanishda kompyuter
texnikasining rolini quyidagilar belgilaydi:
Birinchidan, o‘qitishda yangi zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanish standart
(an‘anaviy) tizimga nisbatan o‘quv jarayonini jadallashtirib, o‘quvchida ilmga qiziqishni
oshiradi, ular ijodiy faoliyatini o‘stiradi, bilim berishga differensial yondashish, olingan
bilimlarni takrorlash, mustahkamlash va nazorat qilishni yengillashtiradi, o‘quvchini o‘quv
jarayonining sub‘yektiga aylantiradi.
Ikkinchidan, yangi innovatsion axborot texnologiyalaridan ta’lim-tarbiya jarayonida quyidagi
shakllarda foydalanish mumkin bo‘ladi:
muayyan predmetlarni o‘qitishda kompyuter darslari;
kompyuter darslari—ko‘rgazmali material sifatida;
o‘quvchilarning guruhli ishlarini tashkillashtirishda;
o‘quvchilarning ilmiy izlanishlarini tashkillashtirishda;
o‘quvchilarning o‘qishdan bo‘sh vaqtlarini to‘g‘ri tashkil qilish masalalarini hal etishda va x.k.
Mehnat samaradorligining bundan keyingi o‘sishi va faravonlik darajasini ko‘tarish katta
ISSN: 3030-3931, Impact factor: 7,241
Volume 8, issue2, Iyul 2025
https://worldlyjournals.com/index.php/Yangiizlanuvchi
worldly knowledge
OAK Index bazalari :
research gate, research bib.
Qo’shimcha index bazalari:
zenodo, open aire. google scholar.
Original article
419
xajmdagi multimedia axborotini (matn, grafika, video tasvir, tovush, animatsiya) qabul qilish
ishlashga yangi intellektual vositalar va inson mashina interfeyslardan foydalanish asosidagina
yetishish mumkin.
Hozirgi dunyodagi barcha ish joylarining 50 foiziga yaqin innovatsion axborot texnologiya
vositalari bilan ta‘minlangan. Jamiyatni axborotlashtirish, yangi zamonaviy axborot
texnologiyalari bilan ta‘minlash insonlarning turli–tuman ma‘lumotlarga bo‘lgan ehtiyojini
qondirishda muhim o‘rin tutadi. Inson innovatsion texnologiyalar olami ichra yasharkan, voqea-
hodisalar jarayonlarning bir-biriga aloqadorligini, o‘zaro munosabatlari va mohiyatni tashkil
etish, o‘z hayotidan kelib chiqayotgan murakkab savollarga ilmiy javob topish maqsadida
ko‘pdan-ko‘p dalil va raqamlarga murojaat qiladi. Axborot tufayli nazariya amaliyot bilan
birikadi.
Amaliyot nazariyasi esa amaliyotsiz mavjud ham bo‘lmaydi, rivojlanmaydi ham. Jamiyatda
odamlar o‘rtasidagi aloqa faktori o‘rtasidagi “ko‘prik” - bu axborotdir. Demak, zamonaviy
innovatsion texnologiyalardan (kompyuter, telefon, smart televizor, internet, veb-saytlar, aloqa
tarmoqlari, smart kitoblar va boshqalar) foydalanish ko‘p taraflama qulayliklarni yaratdi, ayniqsa,
hozirgi pandemiya davrida yuksak darajada rivojlandi. Innovatsion ta’lim zamonamizning turli
muammolarini, birinchi navbatda, o‘quvchilarni ijtimoiylashtirish va moslashtirish
muammolarini hal qilishni talab qiladi. Bitiruvchilarimiz qanday ko‘rinishga ega bo‘lishi o‘quv
jarayonini tashkil etishning butun tizimiga bog‘liq. Endi bolaning maktabda ta’lim olish
natijasini aniqlashda o‘qituvchiga innovatsion texnologiyalar yordamga keldi.
Innovatsion texnologiyalar pedagogik texnologiyalarning yangi avlodidir. Ta’limdagi zamonaviy
innovatsion texnologiyalar asoslantirilgan va tashkiliy shakl va mazmunning ratsionallik
tamoyiliga ko‘ra puxta tanlangan. Ular natijaga yo‘naltirilgan va quyidagilarga mo‘ljallangan:
o‘quvchilarni mustaqil bilim olishga undash;
o‘rganilayotgan fanning amaliy ahamiyatini va ta’lim darajasini oshirish;
bolalarning o‘quv va kognitiv faoliyatini faollashtirish.
Ta’limdagi an‘anaviy va yangi texnologiyalarni taqqoslash ikkinchisining foydasiga gapiradi.
Ta’lim tizimini isloh qilishdan oldin o‘qitishda reproduktiv va tushuntirish-illyustrativ usullar
qo‘llanilgan, ularning har biri o‘quvchilarga tayyor bilimlarni uzatish, diqqatni tarqatish, xotiraga
yuklanishni ta‘minlash, o‘rganishning o‘rtacha sur’atida ishlash imkonini beradi.
An‘anaviy usullarni qo‘llashda o‘quvchilarning mustaqilligi ahamiyatsiz darajada bo‘lib,
materialni faqat qisman o‘zlashtirishni va mustaqil ravishda bilim olish va qaror qabul qila
olmaslikni ta’minlaydi. Bundan farqli o‘laroq, ta’limdagi innovatsion texnologiyalar usullari
faollikka asoslangan yondashuvni va bolalarni bilim olish jarayoniga maksimal darajada jalb
qilishni ta’minlaydigan interfaol ish shakllarining integratsiyasini ko‘rsatadi.
Ilg‘or texnologiyalar - boshqa o‘quvchilar bilan hamkorlik qilish va o‘qituvchi bilan hamkorlik
jarayonida bilimlarni rivojlantirishni nazarda tutadi, ular kognitiv qiziqishni uyg‘otadi, mustaqil
ravishda qanday chiqarishni o‘rgatadi, so‘ngra materialni umumlashtiradi va tasniflaydi, o‘z
nuqtai nazarini himoya qiladi.
ISSN: 3030-3931, Impact factor: 7,241
Volume 8, issue2, Iyul 2025
https://worldlyjournals.com/index.php/Yangiizlanuvchi
worldly knowledge
OAK Index bazalari :
research gate, research bib.
Qo’shimcha index bazalari:
zenodo, open aire. google scholar.
Original article
420
Ko‘pincha sinfda ular quyidagilar orqali amalga oshiriladi:
darslar, ekskursiyalar, darslar, sayohatlar;
guruh topshiriqlari, mini-guruhlarda yoki juftlikda ishlash;
ijodiy yondashuvni talab qiladigan mashqlar;
biznes, didaktik, o‘quv o‘yinlari;
ko‘rgazmali qurollardan, Internet manbalaridan, videomateriallardan foydalanish.
Ijtimoiy va iqtisodiy jarayonlar zamonaviy jamiyat, ta’lim metodologiyasida o‘z aksini topadi,
uni shaxsiy-faoliyat yondashuviga va ta’lim jarayonini umumiy insonparvarlashtirishga moyil
qiladi. Zamonaviy ta’limda innovatsion pedagogik texnologiyalar:
bolaning tabiiy qobiliyatlari va imkoniyatlarini amalga oshirishga qaratilgan;
uni doimiy o‘zgaruvchan dunyoda muvaffaqiyatli hayotga tayyorlash uchun mo‘ljallangan;
muammolarni hal qilishda ijodiy yondashuvni, innovatsiya mexanizmlarini va noan‘anaviy
fikrlashni rivojlantirish;
olingan ma’lumotlarga yo‘naltirish, uni mustaqil tizimlashtirish ko‘nikmalarini rag‘batlantirish.
Bugungi kunda har bir soha va tizim faoliyatini innovatsion g‘oyalar va texnologiyalar asosida
olib borish muhim ahamiyat kasb etadi. Innovatsiya tushunchasi avval u alohida elementlarni bir
sohadan boshqa sohaga kiritishni ifodalagan. Mazkur faoliyat jamiyat hayotining ixtiyoriy
bo‘g‘inini yangilash bo‘yicha umumiy belgilarga, qonuniyatlar, yangilik kiritish mexanizmiga
ega. Innovatsion texnologiyalar pedagogik jarayonda o‘qituvchi va o‘quvchi faoliyatiga yangilik,
o‘zgartirishlar kiritish bo‘lib, uni amalga oshirishda interfaol metodlardan foydalanishni taqozo
etadi. Interfaol usullar ta’lim jarayonida qatnashayotgan har bir o‘quvchining faolligiga, erkin va
mustaqil fikr yuritishga asoslanadi. Bu usullardan foydalanganda bilim olish o‘quvchi uchun
qiziqarli mashg‘ulotga aylanadi. Interfaol usullar qo‘llanilganda o‘quvchilar o‘qituvchilar
yordami va hamkorligida mustaqil ishlash ko‘nikma va malakalariga ega bo‘ladilar. O‘quvchilar
yangi bilimlarni ilmiy izlanish, tadqiqotchilik, tajriba sinovlar o‘tkazish asosida o‘zlashtiradilar.
Ilm orqali bilim olish tamoyiliga amal qilinadi. Ta’lim jarayoni qatnashchilari kichik guruhlarga
bo‘lingan holda ishlaydilar. O‘quv topshiriqlari alohida bir o‘quvchiga emas, balki kichik
guruhning barcha a’zolariga beriladi. O‘qitish jarayonini tashkil etishning asosiy shakli darsdir.
Hozirgi paytda darsning xilma xil noan’anaviy shakllari joriy etilmoqda. Bunday darslar
o‘quvchining ijodiy qobiliyatini o‘stirish, aqliy salohiyatini kuchaytirish, ilmiy dunyoqarashini
kengaytirish va har bir yangilikni tez va to‘la qabul qila olish ko‘nikma va malakalarining
shakllanishiga xizmat qiladi.
Dars jarayonida innovatsion texnologiyalarni qo‘llash o‘quvchilarda ilmiy izlanishga qiziqishni
uyg‘otadi, ijodkorlik va bunyodkorlik qobiliyatini rivojlantiradi. Natijada egallangan bilim,
ko‘nikma va malakalar amaliy faoliyatda tatbiq etiladi, o‘zlashtirish sifati oshadi. Buning uchun
o‘qituvchi mahoratli bo‘lishi va mavzularning mazmuniga qarab darsni to‘g‘ri rejalashtirishi,
ISSN: 3030-3931, Impact factor: 7,241
Volume 8, issue2, Iyul 2025
https://worldlyjournals.com/index.php/Yangiizlanuvchi
worldly knowledge
OAK Index bazalari :
research gate, research bib.
Qo’shimcha index bazalari:
zenodo, open aire. google scholar.
Original article
421
mashg‘ulot davomida barcha o‘quvchilarni faol va ongli ishlashlariga erishmog‘i lozim. Zero,
o‘qituvchi ta’lim islohotining bosh ijrochisidir. Bunda har bir o‘qituvchini qisqa vaqt ichida juda
katta miqdordagi axborot to‘plamini o‘zlashtirish, qayta ishlash va amalda qo‘llay olishga
o‘rgatish muhim ahamiyatga ega. Uni hal qilishda o‘qituvchiga o‘qitishning an’anaviy usullari
bilan birga zamonaviy axborot texnologiyalari, jumladan, kompyuterlardan foydalanish yordam
beradi.
Turli o‘qituvchilar va o‘quvchilar o‘zlarining shaxsiy pedagogik hamda o‘quv faoliyatlari
jarayonida turlicha darajadagi samaradorlikka erishadilar. Xuddi mana shuning o‘zi pedagogik
innovatsiyalarning optimallik darajasini belgilaydi. Innovatsion usullarning eng muhim belgisi
sifatida natijalanganlik o‘qituvchi faoliyatida ijobiy yutuqlarga erishilgandagina namoyon
bo‘ladi. O‘lchovlardagi texnologik, kuzatuvchanlik, natijalarning qayd etilganligi o‘qitishning
yangi usullari, metodlarini baholash orqali namoyon bo‘ladi. Mazkur o‘lchovning ahamiyatli
jihati shaxs, uning idroki va tushunchalarini shakllantirishning bir butunligida namoyon bo‘ladi.
Shu munosabat bilan innovatsion jarayonni ilmiy g‘oyani amaliy foydalanish bosqichiga olib
chiqish va shu bilan bog‘liq ijtimoiy pedagogik muhitdagi o‘zgarishlarni amalga oshirish
jarayoni deb hisoblash mumkin. G‘oyalarning innovatsiyaga aylanishini ta’minlaydigan va bu
jarayonni boshqarish tizimini shakllantiradigan faoliyat bu innovatsion faoliyatdir. Innovatsiya
jarayonida rivojlanish bosqichlarining yana bir o‘ziga xos xususiyati mavjud. Pedagogik
tajribada pedagogik innovatsiyalarni ijodiy qo‘llash alohida o‘qituvchilar ish faoliyatining
boshlang‘ich bosqichida namoyon bo‘ladi. Mazkur innovatsiyalar tajribasi sinovdan o‘tkazilib,
ob’ektiv baholangandan so‘ng ommaviy tarzda qo‘llash uchun taqdim etiladi. Keng
ommalashgan, ijobiy natijalarga erishish imkonini beradigan innovatsion usullardan foydalangan
holda o‘qituvchilarning kreativ funksiyalarini rivojlantirish maqsadga muvofiq hisoblanadi.
Pedagogik innovatsiyalarni baholash mezonlarini bilish o‘qituvchining pedagogik ijodining
rang-barang shakllarini o‘zlashtirishi uchun qulay sharoit yaratadi.
Xulosa qilib aytish mumkinki, ta’limdagi innovatsion jarayonlar masalaning uslubiy va amaliy
tomonlarini o‘zida mujassamlashtirib, o‘qituvchining pedagog, maslahatchi, shuningdek, ilg‘or
texnologiyalarni ishlab chiquvchi, muallifi va targ‘ibotchisi sifatidagi rolining ortib
borayotganini ta‘kidlash kerak. Yanada ilg‘or va manan barqaror yosh avlodimiz ertangi kuni
yuksak ma’naviyatini salmoqli darajada boyituvchi pedagog-o‘qituvchilarning bilim, ko‘nikma
va salohiyatlari yanada zamonga xos va mos holda ijtimoiy-gumanitar fanlar uyg‘unligida olib
bormog‘i maqsadga muvofiqdir. Shuningdek, bu borada birgalikdagi harakat yoshlarimizning
barkamol inson bo‘lib voyaga yetishi uchun muhim ahamiyat kasb etadi. Mustaqil davlatda
ta’lim tizimini shakllantirish va rivojlantirish, millatning taqdiri va istiqbolini ta’minlash kabi
jiddiy muammolarni hal qilishning ilmiy asoslari va amaliy yo‘llarini yaratishda buyuk
ajdodlarimizning ibratli ishlari, ta’limotlarini hayotimizga tadbiq etish taqozo etiladi.
Foydalanilgan adabiyotlar roʻyhati:
1. M.Yuldashev. “Maktab menejmenti”, “O‘zbekiston” Toshkent 2020.
2. Panfilova A.P. Innovatsion pedagogik texnologiyalar: Faol o‘rganish: Oliy o‘quv yurtlari
o‘quvchilari uchun darslik., Akademiya, 2009 y
3. R.J.Ishmuhamedov. Innovasion texnologiyalar yordamida ta’lim samaradorligini oshirish
yo‘llari. –T. 2004.
