Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная
лингвистика
и
лингводидактика
–
Foreign
Linguistics and Linguodidactics
Journal home page:
https://inscience.uz/index.php/foreign-linguistics
The role of English in the development of intercultural
communication in the digital economy
Farangiz KURBONOVA
1
Samarkand State Institute of Foreign Languages
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Article history:
Received November 2024
Received in revised form
10 December 2024
Accepted 25 December 2024
Available online
25 January 2025
In the context of the digital economy, intercultural
communication plays a crucial role in ensuring global
collaboration. This article examines the role of English in the
digital economy as a medium of intercultural dialogue and its
significance in fostering international relations. English serves as
a common language in business, technology, and education
sectors within the digital economy. The article highlights the use
of English in educational processes for the development of
intercultural communication and reveals its role in creating a
universal platform for international cultural exchanges.
2181-3701
/©
2024 in Science LLC.
https://doi.org/10.47689/2181-3701-vol3-iss1
This is an open-access article under the Attribution 4.0 International
(CC BY 4.0) license (
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru
Keywords:
digital economy,
intercultural
communication,
English language,
global collaboration,
educational processes,
international relations,
universal platform,
business communication,
technological integration.
Raqamli iqtisodiyotda madaniyatlararo kommunikatsiyani
shakllantirishda ingliz tilining
o‘
rni
ANNOTATSIYA
Kalit so‘zlar
:
Raqamli iqtisodiyot,
madaniyatlararo
kommunikatsiya,
ingliz tili,
global hamkorlik,
ta
’
lim jarayoni,
xalqaro aloqalar,
universal platforma,
biznes kommunikatsiyasi,
texnologiyalar
integratsiyasi.
Raqamli
iqtisodiyot
sharoitida
madaniyatlararo
kommunikatsiya global hamkorlikni ta
’
minlashda muhim
ahamiyat kasb etadi. Ushbu maqolada ingliz tilining raqamli
iqtisodiyotdagi
o‘
rni, madaniyatlararo muloqot vositasi sifatida
tutgan roli va uning xalqaro aloqalarni rivojlantirishdagi
ahamiyati tahlil qilinadi. Ingliz tili raqamli iqtisodiyotda biznes,
texnologiya va ta
’
lim sohalarida umumiy aloqa vositasi sifatida
foydalaniladi. Maqola madaniyatlararo kommunikatsiyaning
rivojlanishida ingliz tilining
o‘
quv jarayonlarida q
o‘
llanilishiga
alohida e
’
tibor qaratadi va bu tilning xalqaro madaniy muloqotlar
uchun universal platforma yaratishdagi
o‘
rnini ochib beradi.
1
Assistant Lecturer, Samarkand State Institute of Foreign Languages. E-mail: farangizabduraximova131@gmail.com
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Special Issue
–
1 (2025) / ISSN 2181-3701
23
Роль английского языка в формировании межкультурной
коммуникации в цифровой экономике
АННОТАЦИЯ
Ключевые слова:
цифровая экономика,
межкультурная
коммуникация,
английский язык,
глобальное
сотрудничество,
образовательный процесс,
международные связи,
универсальная платформа,
бизнес
-
коммуникации,
интеграция технологий.
В условиях цифровой экономики межкультурная
коммуникация играет важную роль в обеспечении
глобального
сотрудничества.
В
данной
статье
рассматривается роль английского языка в цифровой
экономике, его значение как средства межкультурного
общения и его влияние на развитие международных связей.
Английский язык используется как универсальное средство
общения в бизнесе, технологиях и образовании в рамках
цифровой экономики. Особое внимание уделяется
использованию английского языка в образовательных
процессах для развития межкультурной коммуникации, а
также его роли в создании универсальной платформы для
международного культурного диалога.
Raqamli iqtisodiyotning rivojlanishi global hamkorlik va kommunikatsiya uchun
yangi imkoniyatlarni yaratmoqda. Ingliz tili, bu jarayonda xalqaro biznes, ilm-fan va
texnologiyalar sohasida asosiy vosita sifatida xizmat qilmoqda. Madaniyatlararo
kommunikatsiya esa ingliz tilini o
‘
rganish va uni samarali qo
‘
llashda muhim ahamiyat kasb
etadi. Ushbu tadqiqot ishida raqamli iqtisodiyot sharoitida ingliz tili o
‘
qitishda
madaniyatlararo kommunikatsiyaning ahamiyati va uning pedagogik yondoshuvlari ko
‘
rib
chiqiladi.
Hozirgi globallashuv davrda raqamli iqtisodiyot har bir soha va yo
‘
nalishga kirib
bormoqda va har bir ma
’
lumot raqamlashshtirilmoqda. Shu jumladan,
O‘
zbekiston bundan
mustasno b
o‘
lmagan holda davlatimizning har bir jabhasida uning roli oshib bormoqda.
O‘
zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoev 2018-yilning 3-iyulida
“O‘
zbekiston Respublikasida raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish b
o‘
yicha chora-tadbirlar
t
o‘g‘
risida
”
gi PQ
–
3832-son qarorni imzoladi [1]. Qarorda raqamli iqtisodiyotni
rivojlantirish b
o‘
yicha eng muhim vazifalar belgilab berilgan. Uzoq istiqbolda
“
raqamli
”
(elektron) iqtisodiyot o
g‘
ir jismoniy mehnatga mahkum odamlarning erkinlik haqidagi
k
o‘
p asrlik orzularini r
o‘
yobga chiqirishga qodir b
o‘
lgan vositaga aylanishi mumkin.
K
o‘
pchilik insonlarga ijod, fan (ham fundamental, ham amaliy) vasan
’
at uchun keng
imkoniyatlar ochiladi. Raqamli inqilob qaysidir tarmoqlar va mamlakatlarga ilgariroq va
kuchliroq, boshqalarga esa kechroq va kamroq kirib keladi. Servis hizmatlari, media va
k
o‘
nilocharliklar birinchi b
o‘
lib, ulardan keyin esa telekommunikatsiya kompaniyalari va
banklar raqamlashtirishga mubtalo b
o‘
ladi. Lekin tahlilchilarning umumiy fikrlari va
kompaniyalar menejerlari orasida
o‘
tkazilgan s
o‘
rov natijalariga asosan, raqamlashtirish
u yoki bu darajada hammamizga hamdaxl qiladi.Bugungi kunda bizhar bir mohiyatni u
yoki bu olamga mansub sanagan holda identifikatsiya qilishimiz mumkin, lekin ma
’
lum
vaqt
o‘
tgandan s
o‘
ng, k
o‘
pchilik ob
’
ektlar uchun bunday taqsimlashni amalga oshira
olmaymiz. Bunday misollar bugunning
o‘
zidayoq mavjud: IP-kamera yoki tarmoqqa
ulangan boshqa har qanday uzatgich
–
u qaysi olamning bir qismi hisoblanadi?
Shubhasizki, ular ikkala olam hodisalirining mohiyati sanaladi. Mobil telefon bugungi
kunda k
o‘
plab ma
’
lumotlarni: telefon raqamlarini, tu
g‘
ilgan kun haqidagi ma
’
lumotlarni,
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Special Issue
–
1 (2025) / ISSN 2181-3701
24
fotosuratlarni, parollarni va boshqa ma
’
lumotlarni saqlaydi. Biz hatto telefon bilan
jismonan bo
g‘
lanmagan b
o‘
lsakda, funksional jihatdan
o‘
zimizni u bilan bir butun deb his
qilamiz. Real va virtual dunyolarning birlashib ketish jarayoni boshlan va uni
t
o‘
xtatishning imkoni y
o‘
q deb aytish uchun alohida bir jasurlik shart emas. Real va virtual
dunyolarning birlashuvi natijasidayangi gibrid dunyo hosil qilinib, unda biz uchun hozirgi
kunda odatiy b
o‘
lgan qonun va qoidalardan farq qiladigan boshqacha qonun-qoidalar amal
qiladi. Shu nuqtai-nazardan aytish joizki, qolgan iqtisodiyotdan alohida ravishda
b
o‘ladigan «raqamli» iqtisodiyot mavjud emas:
“
Raqamli
”
(elektron) iqtisodiyot bu
–
gibrid
dunyo sharoitlarida mavjud b
o‘
lgan iqtisodiyotdir.
Gibrid dunyo
–
bu real va virtual dunyolarning birlashuvi b
o‘
lib, unda hayot uchun
muhim b
o‘
lgan barcha harakatlar virtual dunyo orqali amalga oshirilishi mumkin.
Ushbu jarayonni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun axborot-kommunikatsiya
texnologiyalarining (AKT) arzonligi, yuqori samaradorligi va raqamli infratuzilmaning
ochiqligi muhim omillar hisoblanadi. Shu bilan birga, raqamli biznesning jamiyatga
integratsiyalashuvini ham ushbu jarayonning tarkibiy qismi sifatida k
o‘
rish mumkin.
Raqamli biznes
–
bu jismoniy va raqamli dunyolarni birlashtiruvchi yangi biznes-
modellarning shakllanishini anglatadi. School of Management raqamli
o‘
zgarishni
zamonaviy texnologiyalardan foydalanish orqali korxona qiymati va samaradorligini
sezilarli darajada oshirish jarayoni sifatida ta
’
riflaydi [8]. Ijtimoiy tarmoqlar, smartfonlar
bozori, keng polosali internet ulanishi, mashinali
o‘
qitish texnologiyalari va sun
’
iy
intellektning jadal rivojlanishi kompaniyalarning faoliyat yuritish sharoitlarini tubdan
o‘
zgartirmoqda. Kompaniyalar ushbu
o‘
zgarishlarga moslashish uchun yangi bozor
imkoniyatlarini izlashlari yoki mavjud imkoniyatlarni
o‘
zgartirib,
o‘
z pozitsiyalarini
mustahkamlashlari zarur b
o‘
ladi.
Shunday qilib, raqamli transformatsiya zamonaviy axborot texnologiyalarining
rivojlanishi va global miqyosda keng tarqalishiga javob sifatida qaraladi. Ushbu
transformatsiya ikki asosiy bosqichni
o‘
z ichiga oladi:
“
raqamli k
o‘
rinishga keltirish
”
va
“
raqamlashtirish
”
.
Birinchi y
o‘
nalish
–
bu mavjud biznes jarayonlarini avtomatlashtirish va
robotlashtirish orqali inson ishtirokini minimal darajaga tushirishdir. Ikkinchi y
o‘
nalish
esa boshqaruv tizimini kengaytirish orqali eksponensial tashkilot yaratishga qaratilgan.
Eksponensial tashkilotlar
–
bu masshtablash orqali
o‘
z faoliyat k
o‘
rsatgan sohasida boshqa
tashkilotlarga qaraganda kamida
o‘
n barobar yuqori samaradorlikka erishuvchi
tuzilmalardir. K
o‘
p hollarda, kompaniyalarning mintaqaviy yoki xalqaro darajada
kengayishi boshqaruv tizimini global miqyosda nusxalashtirishdagi murakkabliklar sabab
sekinlashadi. Tez sur
’
atlarda rivojlanishning cheklanishi k
o‘
pincha masshtablashdagi
qiyinchiliklardan kelib chiqadi.
Bunga misol sifatida, mintaqaviy miqyosdagi kichik biznes-maktabni milliy yoki
xalqaro darajada faoliyat yurituvchi tashkilotga aylantirish uchun ta
’
lim jarayonini
o‘
zgartirishni k
o‘
rsatish mumkin. Ta
’
lim jarayonining raqamli shaklga
o‘
tkazilishi
xarajatlarni kamaytiradi va
o‘
quv kurslarini
o‘
qituvchi gapiradigan tilni tushunadigan
cheklanmagan miqdordagi auditoriyaga ochiq qilish imkonini beradi (MOOC
–
Massive
Open Online Courses).
Yeksponensial tashkilot yaratishning asosiy shartlaridan biri, hizmatlarni bir
xillashtirish imkoniyati hisoblanadi, agar hizmat bir xillashtirilgan b
o‘
lsa, ushbu
hizmatlarni taqdim etishni boshqarish tizimi ham bir xillashtirilishi va kelgusida t
o‘
liq
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Special Issue
–
1 (2025) / ISSN 2181-3701
25
avtomatlashtirilishi mumkin. Kompaniyani maqsadli bozorda virusli marketing va
“
sarafan
”
radiosi usullari orqali ilgari surish mumkin b
o‘
lib, bu narx b
o‘
yicha dempingva
hizmatlar buyurtma qilish uchun raqamli interfeys hisobiga minimal harajatlar blan
biznesning
“
portlab
”
o‘
sishini ta
’
minlaydi [4].
Biznes-jarayonni raqamli
o‘
zgartirishniBPMS (Business Process Management Suite)
sinfidagi tizimlar yordamida amalga oshirish mumkin b
o‘
lgan. Raqamli
transformatsiyaning ikkinchi bosqichi
–
bu alohida operatsiyalarni avtomatlashtirish
jarayonidir. Misol sifatida mijozning ishonchliligini baholash yoki
o‘
quv kursi
ishtirokchilari
o‘
rtasida test sinovlarini avtomatik tarzda
o‘
tkazishni keltirish mumkin [7].
Ushbu jarayonlarni amalga oshirishda matematik algoritmlar yoki mustaqil qaror qabul
qila oladigan, sun
’
iy intellektga asoslangan
“
raqamli robotlar
”
keng q
o‘
llaniladi. Raqamli
iqtisodiyot ta
’
lim tizimi nazariyasi zamonaviy texnologiyalarni iqtisodiy, ijtimoiy va ta
’
lim
jarayonlariga integratsiyalashgan holda
o‘
rganishni
o‘
z ichiga oladi. Bu nazariya quyidagi
asosiy jihatlarni qamrab oladi:
1. Raqamli iqtisodiyot ta
’
lim tizimining mohiyati
Raqamli iqtisodiyot
–
bu raqamli texnologiyalar va axborot kommunikatsiya
vositalaridan foydalangan holda iqtisodiy resurslar boshqariladigan yangi modeldir.
Ta
’
lim tizimida bu iqtisodiyotni tushunish, boshqarish va rivojlantirish uchun yangi
bilimlarni shakllantirishni anglatadi.
2. Asosiy tamoyillar
Innovatsiya
va
texnologiyalarni
o‘
zlashtirish:
Talabalarni
zamonaviy
texnologiyalardan foydalanishga
o‘
rgatish.
Raqamli k
o‘
nikmalarni rivojlantirish: Raqamli iqtisodiyot uchun zarur b
o‘
lgan
texnik, iqtisodiy va boshqaruv k
o‘
nikmalarini shakllantirish.
Tahliliy yondashuv: Ma
’
lumotlar asosida qaror qabul qilishni
o‘
rgatish.
3. Raqamli ta
’
lim metodlari
Masofaviy ta
’
lim: Onlayn kurslar, vebinarlar va boshqa platformalar orqali bilim
berish.
AR/VR texnologiyalari: Virtual va kengaytirilgan haqiqat vositalaridan foydalangan
holda talabalarga iqtisodiy jarayonlarni interaktiv ravishda tushuntirish.
Sun
’
iy intellekt va avtomatlashtirish: Shaxsiylashtirilgan
o‘
quv rejalarini yaratish va
tahliliy asbob-uskunalar bilan ishlashni
o‘
rgatish.
4. Ta
’
lim mazmuni va raqamli iqtisodiyot fani
Raqamli biznes: Elektron tijorat, raqamli marketing va blockchain
texnologiyalaridan foydalanish.
Ma
’
lumotlar tahlili: Big Data, sun
’
iy intellekt va bulutli texnologiyalarni
o‘
z ichiga
oluvchi fanlar.
Texnologiya boshqaruvi: IT infratuzilmasini boshqarish va raqamli loyihalarni
amalga oshirish.
5. Ilmiy-tadqiqot yondashuvlari
Raqamli iqtisodiyot b
o‘
yicha ta
’
lim tizimida ilmiy-tadqiqot ishlari quyidagilarni
o‘
z
ichiga oladi:
Texnologik innovatsiyalarni iqtisodiyotga integratsiyalashuvi.
Raqamli transformatsiya jarayonlari.
Talabalarning yangi k
o‘
nikmalarini aniqlash va rivojlantirish.
6. Qaror qabul qilishning raqamli mexanizmlari
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Special Issue
–
1 (2025) / ISSN 2181-3701
26
Talabalar
o‘
quv jarayonida quyidagilarni
o‘
zlashtiradi:
Ma
’
lumotlar asosida strategik qarorlar qabul qilish.
Raqamli vositalar yordamida resurslarni boshqarish.
Ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni raqamli modelda tasavvur qilish.
7. Kutilayotgan natijalar
Innovatsion iqtisodiyotni boshqaruvchi yetuk mutaxassislarni tayyorlash.
Ishlab chiqarish, xizmat k
o‘
rsatish va biznes sohalarini raqamlashtirish uchun
malakali kadrlar tayyorlash.
Madaniyatlararo Kommunikatsiya Nima?
Madaniyatlararo kommunikatsiya
–
turli madaniyat vakillari
o‘
rtasidagi axborot
almashinuvi jarayonidir. Ushbu jarayonda ishtirokchilarning madaniy qadriyatlari, urf-
odatlari va dunyoqarashlari katta ahamiyat kasb etadi. Hofstede, Hall va Trompenaars kabi
olimlarning tadqiqotlari madaniyatlararo muloqot nazariyasining asoslarini belgilab
berdi. Xususan:
•
Hofstede
’
ning Madaniy
O‘
lchovlar Nazariyasi: Bu yondoshuv madaniyatlar
o‘
rtasidagi farqlarni tushunish uchun mezonlar belgilaydi, jumladan, individualizm va
kollektivizm, masofa, noaniqlikka bardoshlilik darajasi.
•
Hall
’
ning Kontekst Nazariyasi: Yuqori va past kontekstli madaniyatlar
o‘
rtasidagi
muloqot uslubini tavsiflaydi.
Raqamli Muhitda Madaniyatlararo Kommunikatsiyaning Ahamiyati
Raqamli oliy ta
’
lim platformalari talabalar va
o‘
qituvchilarni turli madaniyat
vakillarini bo
g‘
lovchi vosita sifatida xizmat qiladi. Bunda madaniy farqlarni inobatga olgan
holda quyidagi maqsadlarga erishish mumkin:
1. Global Kompetensiyalarni Rivojlantirish: Talabalar turli madaniyatlar bilan
tanishib, ular bilan ishlash k
o‘
nikmalarini shakllantiradi.
2. Insonparvarlik Yondoshuvini Kuchaytirish: Madaniyatlararo tushunishni tar
g‘
ib
qilish orqali nizo va tushunmovchiliklarni kamaytiradi.
3. Teng Imkoniyatlar Yaratuvchi Muhit: Har bir talaba
o‘
z madaniyati va
dunyoqarashini erkin ifoda etishi mumkin b
o‘
lgan sharoitni ta
’
minlaydi.
Raqamli iqtisodiyot sharoitida madaniyatlararo kommunikatsiya global taraqqiyot
va hamkorlikning muhim omiliga aylanmoqda. Ingliz tili raqamli makonda
madaniyatlararo muloqotning asosiy vositasi sifatida maydonga chiqib, biznes,
texnologiya va ta
’
lim sohalarida aloqalarni rivojlantirishga xizmat qiladi. Ushbu maqolada
keltirilgan tadqiqotlar shuni k
o‘
rsatadiki, ingliz tili nafaqat aloqa vositasi, balki xilma-xil
madaniyatlar
o‘
rtasida tushunishni shakllantirishda universal platforma sifatida ham
muhim rol
o‘
ynaydi. Xulosa qilib aytganda, ingliz tilini
o‘
rgatish va undan samarali
foydalanish raqamli iqtisodiyotda madaniyatlararo kommunikatsiyani yanada
rivojlantirishga katta hissa q
o‘
shadi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
RO‘YXATI:
1.
O‘
zbekiston Respublikasi Prezidenti qarori (2018-yil 3-iyul, PQ
–
3832-sonli
qaror).
O‘
zbekiston Respublikasida raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish b
o‘
yicha chora-
tadbirlar t
o‘g‘
risida
.
O‘
zbekiston Respublikasi Prezidentining rasmiy veb-sayti:
www.prezident.uz.
2.
Raqamli iqtisodiyotning ba
’
zi k
o‘
rsatmalari. Mahsuldorlik, innovatsiya va
texnologiyalar eJournal. Ijtimoiy fanlarni
o‘
rganish tarmo
g‘
i (SSRN). Kirish 27-yanvar
2020.
Xorijiy lingvistika va lingvodidaktika
–
Зарубежная лингвистика
и лингводидактика
–
Foreign Linguistics and Linguodidactics
Special Issue
–
1 (2025) / ISSN 2181-3701
27
3.
G‘iyosiddinova N. Q.
“Raqamli texnologiyalar va ularning kundalik
hayotimizdagi
roli” vol. 2 no. 16 scientific aspects and trends in the field of scientific research (2023):
4.
Zaripova G. K. “Raqamli iqtisodiyot tushunchasi va uning ahamiyati” t a d q i q o t
l a r jahon ilmiy
–
metodik jurnali 36-son_4-t
o‘
plam (2024)
5.
Brynjolfsson, E., & McAfee, A. The Second Machine Age: Work, Progress, and
Prosperity in a Time of Brilliant Technologies. W. W. Norton & Company. (2014).
6.
Chui, M., Manyika, J., & Miremadi, M. "Where Machines Could Replace Humans
—
and Where They Can
’
t (Yet)". McKinsey Quarterly. (2016).
7.
Davenport, T. H., & Ronanki, R. "Artificial Intelligence for the Real World". Harvard
Business Review. (2018).
8.
Kaplan, A. M., & Haenlein, M. "Social Media and Business Opportunities: A
Framework for Success". Business Horizons. (2019).
9.
Porter, M. E., & Heppelmann, J. E. "How Smart, Connected Products Are
Transforming Competition". Harvard Business Review. (2015).
10.
School of Management. Digital Transformation: Unlocking Value with
Technology. (2023).
11.
Tapscott, D. The Digital Economy: Rethinking Promise and Peril in the Age of
Networked Intelligence. McGraw-Hill. (2016).
