Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
160
ZAMONAVIY SHAROITDA AXBOROT-KOMMUNIKATSIYA XIZMATLARINI
RIVOJLANTIRISHNING ASOSIY O
‘
ZIGA XOS XUSUSIYATLARI
Rajaboyev Shahboz Shodi o‘g‘li
Samarqand iqtisodiyot va servis institute
ORCID: 0000-0002-0997-6689
Annotatsiya.
Ushbu maqolada zamonaviy sharoitda axborot-kommunikatsiya xizmatlarini
rivojlantirishning asosiy o
‘ziga xos xususiyatlari, axborot
-kommunikatsiya xizmatlari tuzilmasini
zamonaviy iqtisodiyot talablariga moslashtirish, shuningdek, raqobatbardosh yuqori
texnologiyali sektorga xos bo‘lgan sama
rali biznes modelini ilmiy asoslashga oid muhim jihatlari
o‘rganilgan.
Kalit so‘zlar:
axborot-kommunikatsiya, xizmatlar, texnologiya, model, tendensiya,
intellektual, integratsiya, tarmoq, operativ, axborot mahsuloti, telegraf, telefaks, audiografik,
konferensiya.
ОСНОВНЫЕ ХАРАКТЕРИСТИКИ РАЗВИТИЯ ИНФОРМАЦИОННО
-
КОММУНИКАЦИОННЫХ УСЛУГ В СОВРЕМЕННЫХ УСЛОВИЯХ
Раджабоев Шахбоз Шоди огли
Самаркандский институт экономики и сервиса
Аннотация
.
В статье рассматриваются основные особенности развития
информационно
-
коммуникационных услуг в современных условиях, адаптация
структуры информационно
-
коммуникационных услуг к требованиям современной
экономики, а также важные аспекты научного обоснования эффективная бизнес
-
модель,
характерная для конкурентного сектора высоких технологий.
Ключевые слова:
информация и коммуникация, услуги, технология, модель,
тенденция, интеллектуальный, интеграция, сеть, операционный, информационный
продукт, телеграф, телефакс, аудио графический, конференция.
THE MAIN SPECIFIC FEATURES OF THE DEVELOPMENT OF INFORMATION AND
COMMUNICATION SERVICES IN MODERN CONDITIONS
Rajaboyev Shahboz Shodi ugli
Samarkand Institute of Economics and Service
Abstract.
This article examines the main specific features of the development of information
and communication services in modern conditions, the adaptation of the structure of information
and communication services to the requirements of the modern economy, as well as important
aspects of the scientific substantiation of an effective business model inherent in a competitive
high-tech sector.
Keywords:
information and communication, services, technology, model, trend, intellectual,
integration, network, operational, information product, telegraph, telefax, audiographic,
conference.
UO‘K
: 330.123.6
XII SON - DEKABR, 2024
160-166
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
161
Kirish.
Axborot-kommunikatsiya xizmatlari sohasi mamlakatimiz iqtisodiyotining eng jadal
rivojlanayotgan tarmoqlaridan biridir. Asr oxirida sanoat rivojlanishining jadallashishi
Mamlakatimiz uchun dunyoning eng muhim iqtisodiy zonalarini bog'laydigan va axborot-
kommunikatsiya xizmatlari sohasida xalqaro hamkorlikni ta'minlovchi yirik axborot markaziga
aylanishi uchun sharoit yaratdi. Shu bilan birga, liberallashtirish jarayonlari, axborot
bozorlarining beqarorligi, aloqa xizmatlarining globallashuvi va shaxsiylashtirilishi,
shuningdek, texnologiyalarni raqamlashtirish sohadagi korxonalar va bozorlarning ishlashi va
rivojlanishi uchun samaradorlik ko‘rsatkichlarining barqarorligini ta’minlash bo‘yicha chora
-
tadbirlar ishlab chiqishni taqozo etmoqda.
Salmoqli intellektual salohiyat mavjudligiga qaramay, uning y
alpi ichki mahsulot o‘sishiga
qo‘shgan hissasi hamon ahamiyatsiz. Katta va beqiyos rivojlangan hududga ega bo'lgan
Mamlakatimiz bo'ylab eng zamonaviy axborot xizmatlari va aloqa vositalarining mavjudligini
ta'minlash uchun maqbul iqtisodiy shart-sharoitlarni yaratish, texnologik rivojlanish bo'yicha
iqtisodiy jihatdan rivojlangan mamlakatlardan orqada qolishni hisobga olgan holda,
muammolarni qayta ko'rib chiqishni talab qiladi. Axborot-kommunikatsiya xizmatlari
tuzilmasini zamonaviy iqtisodiyot talablariga moslashtirish, shuningdek, raqobatbardosh
yuqori texnologiyali sektorga xos bo‘lgan samarali biznes modelini ilmiy asoslash. Axborot
-
kommunikatsiya xizmatlari bozorining o'ziga xos xususiyati uning yangi texnologiyalar,
mahsulot va xizmatlarning paydo bo'lish tezligidagi o'ziga xosligidir.
Mahsulot va xizmatlarning mavjud modellari va versiyalari bir zumda eskiradi,
ahamiyatsiz bo'lib qoladi va natijada foyda darajasi pasayadi. Inqiroz davrida axborot-
kommunikatsiya sohasi kompaniyalari bozor kapitallashuvida barqaror pasayish tendensiyasi
kuzatildi. Bundan tashqari, kompaniyalar har qanday vaqtda ularni iste'mol bozorining bir
qismidan mahrum qilishga tayyor bo'lgan raqobatchilar tomonidan doimiy bosimni his
qilishadi. Xizmatlar sifatiga bo'lgan talablari doimiy ravishda ortib borayotgan mijozlarni
saqlab qolish va ularning sodiqligini oshirish ushbu xizmatlarni etkazib beruvchilar
muvaffaqiyatining eng muhim omiliga aylanmoqda.
Adabiyotlar sharhi.
Ommaviy axborot vositalarini rivojlantirishning iqtisodiy va boshqaruv muammolarini
o'rganish, shuningdek, axborot-kommunikatsiya xizmatlari bozorlarini o'rganish masalalari,
jumladan:
Abduraximovning “Iqtisodiy informatika ”
(ziyonet.uz, n.d)
fanidan tayyorlagan ma’ruza
matnida: Axborot doimo o‘z manbalariga
va
axborotdan foydalanuvchilarga (iste’molchilarga)
ega bo‘ladi. Xabarlarni axborot manbaidan axborot iste’molchisiga yetkazib berish yo‘llari va
jarayonlari axborot kommunikatsiyalari deb ataladi.
Shavqiyevning (2016) “
Milliy iqtisodiyotning ishlab chiqarish tarmoqlari kabi xizmatlar
sohasi subyektlari faoliyatining iqtisodiy va sotsial samaradorligini oshirish davr talabi
hisoblanadi. Iqtisodiy va sotsial samaradorlik bevosita korxonalarning o‘zida –
ishlovchilarning
me
hnati tufayli, ular o‘rtasidagi munos
abatlarda vujudga keladi. Ular bir-
birini to‘ldiradi. Qaysi
korxonada sostial samaradorlik yuqori bo‘lsa, shunga munosib ravishda, iqtisodiy
samaradorlik ham yuqori bo‘ladi. Bu aksiomadir”.
Nicholas Negroponte:
AKT xizmatlari haqida shunday deydi: "Raqamli texnologiyalar
insoniyatning o‘zaro aloqasini tubdan o‘zgartirib, yangi imkoniyatlar va xizmatlar yaratadi."
Shoshana Zuboff:
Uning fikricha, "AKT xizmatlari orqali kuzatuv kapitalizmi shakllanib,
shaxsiy hayot chegaralari qayta belgilanishi mumkin."
Joseph Schumpeter:
Texnologik innovatsiyalar haqida shunday deydi: "AKT xizmatlari
iqtisodiy rivojlanishning asosiy harakatlantiruvchi kuchi bo‘lib, yangi biznes modellarini
yaratadi."
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
162
Lawrence Lessig
: Internet va AKT xizmatlarining huquqiy masalalari haqida shunday
fikr bildiradi: "Raqamli dunyoda qonunchilik va kod birgalikda ishlashi kerak, chunki kod
–
bu
qonun."
Clayton Christensen
: AKT xizmatlaridagi innovatsiyalar haqida shunday deydi:
"Disruptiv innovatsiyalar AKT xizmatlari sohasida mavjud bozorlarni o
‘
zgartirib, yangi
imkoniyatlar yaratadi."
Tahlil va natijalar muhokamasi.
Hozirgi bosqichda barcha turdagi ma'lumotlarga bo'lgan talabning o'sishi va
tabaqalanishi istiqbolli va foydali bozor segmenti - axborot-kommunikatsiya xizmatlari
bozorini rivojlantirish uchun turtki bo'lmoqda. U tobora ko'proq ishtirokchilarni jalb qiladi,
ko'plab moliyaviy, moddiy, intellektual va tovar oqimlarini jamlaydi.
Turli bozor sub'yektlarining axborotga bo'lgan ehtiyoji tez sur'atlar bilan o'sib bormoqda,
bu esa axborot almashinuvi imkoniyatlarini kengaytiradi, axborot-kommunikatsiya
xizmatlarining yangi turlarining, jumladan, ommaviy axborot vositalarining paydo bo'lishiga
olib keladi va axborot xizmatlarining rivojlanishini rag'batlantiradi.
Axborot-kommunikatsiya xizmatlarining xususiyatlarini o'rganish ushbu tadqiqot
mualliflarining ushbu tadqiqotning "kirish" qismida keltirilgan ushbu sohaning iqtisodiyoti va
boshqaruvi sohasidagi ishlariga bag'ishlangan.
1-rasm. Axborot xizmati toifasini shakllantirish nazariyasining asosiy tushunchalari
Axborot-kommunikatsiya xizmatlari va texnologiyalarini rivojlantirishning asosiy
maqsadi aloqa tarmoqlarini takomillashtirish va ularni jahon axborot makoniga integratsiya
qilishdan iborat. Ushbu sohalarni hal qilishning murakkabligi idoraviy axborot tarmoqlari
foydalanuvchilarining talablari va ularni ishlab chiquvchilar tomonidan amalga oshirish
usullari o'rtasidagi ziddiyatlarni bartaraf etish yo'llarini topish zarurligini belgilaydi.
Bunday sharoitlarni yaratish tajribasi quyidagi afzallik va kamchiliklarga ega bo'lgan
uchta yo'nalishni aniqlash imkonini berdi: dasturiy maqsadli komplekslarni amalga oshirish;
standartlashtirish; yagona, progressiv maqsadli dasturiy ta'minotdan foydalanish.
Yuqoridagi yo'nalishlarning afzalliklariga qaramasdan, ya'ni dasturiy ta'minotni maqsadli
joriy etish narxini pasaytirish, uning ishlash samaradorligini oshirish, foydalanuvchi kirishining
“Axborot
xizmati”
“axborotga
bo‘lgan
ehtiyoj”
“xizmat”
“axborot”
“axborot
mahsuloti”
“axborot
bozori”
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
163
roli, uni amalga oshirish imkoniyati ushbu xizmat bozori ishlab chiqaruvchilarining tabiiy
raqobatini yuzaga keltirmoqda.
Axborot-kommunikatsiya xizmatlari faoliyatining vazifalarini maqsadli yo'naltirish
asosida axborot tarmoqlarini rivojlantirishning asosiy tendentsiyalari paydo bo'ladi:
1. iste'molchilar manfaatlarini ko'zlab, tarmoq tomonidan ko'rsatilayotgan xizmatlar
qatoriga ortib borayotgan talabni qondirish;
2. turli maqsadlardagi aloqa tizimlarini yaratish va ulardan foydalanishni boshqarishni
axborot bilan ta'minlash, shu asosda tarmoqning o'zida axborot infratuzilmasini yaratish
zarurati tug'iladi;
Birinchi rivojlanish tendentsiyasi quyidagilarni taklif qiladi:
1. ITU-T (Xalqaro elektr aloqa ittifoqi) tomonidan iste'molchilar manfaatlarini ko'zlab
axborot tarmoqlarini rivojlantirish bo'yicha tasdiqlangan tavsiyalarni standartlashtirish;
2. intellektual mulk ob'ektlarining davlatlararo axborot almashinuvi tamoyillarini
belgilash;
3. axborot tarmog'i xizmatlarini ko'rsatish uchun tashkilotlar va idoraviy operatorlar
o'rtasida o'zaro hisob-kitoblar siyosatini belgilash.
Ikkinchi rivojlanish tendentsiyasi, aloqa operatorlari ishini axborot bilan ta'minlaydi. U
quyidagilarni o'z ichiga oladi: idoraviy axborot tizimini sotib olish; dastlabki konfiguratsiya
(platforma)ni tanlash; amalga oshirish; trening; ishlab chiqaruvchidan texnik yordam; energiya
ta'minoti va boshqa moddiy operatsion xarajatlar; tizimga operativ ravishda talab qilinadigan
funksiyalarni kiritish (qo'shimcha modullarni dasturlash).
Hozirgi vaqtda axborotlashtirish sohasida hukm surayotgan aloqa va avtomatlashtirish
tizimlarini avtonom qurish tendentsiyasi ushbu tizimlarni integratsiyalash va barcha davlat
tuzilmalari boshqaruvi birligini ta’minlash maqsadida barcha huquqni muhofaza qilish
organlari uchun axborot makonini yaratish imkonini bermayapti.
Yuqoridagilarni hisobga olgan holda, barcha tashkilotlar, ijro etuvchi hokimiyat organlari
uchun yagona avtomatlashtirilgan raqamli aloqa tizimini yaratish eng maqbuldir. Bunda
istiqbolli axborot-kommunikatsiya texnologiyalar
ini joriy etish sifati va amaliy qo‘llanilishini
hisobga olish kerak. Biroq, katta hajmdagi tadqiqotlar va uning ilmiy rivojlanishiga qaramay,
biz ushbu sohaning rivojlanishi yetarli emas degan xulosaga kelishimiz mumkin. Nomi tilga
olingan mualliflarning monografiya va asarlarida ommaviy axborot vositalarining axborot-
kommunika
tsiya xizmatlarini tasniflash, ishlab chiqarish va sotish bo‘yicha mamlakatimiz
miqyosida ushbu mavzu yo yuzaki yoritilgan yoki umuman yoritilmagan. Aynan shu haqiqat
Markaziy osiyo mintaqasida va Mamlakatimiz ta'sis sub'ektlarida axborot-kommunikatsiya
xizmatlari bozorini shakllantirish bo'yicha ushbu muammolarni hal qilishda nazariy va amaliy
yondashuvlarni o'rganish, ishlab chiqish zarurligini belgilaydi. Ma'lumki, turli mintaqalardagi
ommaviy axborot vositalari qat'iy alohida ma'lumot tarkibidir.
Zamonaviy tadqiqotchilarining ishi texnologik yondashuvga, talabning tuzilishiga,
tendentsiyalarga, ushbu turdagi mahsulot bozorining rivojlanish intensivligiga, uni ta'minlash
shakliga asoslangan axborot xizmatlarini tasniflashning bir necha yo'nalishlarini aniqlashga
imkon beradi. Tasniflash yondashuvi nuqtai nazaridan axborot xizmatlari axborot sanoatining
tarkibiy elementi sifatida qaraladi, ular quyidagi guruhlarga bo'linadi:
Birinchisi - sub'ektlar o'rtasida har xil turdagi ma'lumotlarni uzatishni ta'minlaydigan
axborot-kommunikatsiya xizmatlari; (obunachilar).
Ikkinchi guruh - axborot va tijorat xizmatlarining mohiyati savdo, elektron, birja va bank
xizmatlarini birlashtirish va keng qo'llash, shuningdek, moliyaviy hujjatlarni elektron
almashish bilan bog'liq.
Uchinchi guruhga kiritilgan axborot va amaliy xizmatlar ilovalar darajasida
tarmoqlarning aloqa resurslaridan foydalanish bilan bog'liq bo'lib, birinchi navbatda ommaviy
axborot ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan.
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
164
Axborot-kommunikatsiya xizmatlari deganda aloqa sub'ektlari o'rtasida turli xil
ma'lumotlarni uzatishni ta'minlaydigan xizmatlar tushuniladi, ular: telegraf, telefaks, elektron
pochta, ovozli elektron pochta, elektron imzo xizmati, terminal tarmog'iga kirish xizmati,
axborot-ma'lumotnoma xizmati; real vaqt rejimida axborot almashinuvi.
Bular quyidagicha ta’riflanadi:
•
telegraf xizmatlari abonentlar tomonidan standart telegraf qurilmalaridan uzatiladigan
telegraf xabarlarini qabul qilish va marshrutni oldindan ko'rsatgan holda sub'ektlarga axborot
xabarlarini uzatish uchun mo'ljallangan;
•
telefaks xizmatlari telekommunikatsiya tarmog'i orqali standart faks mashinalaridan
abonentlarga yuborilgan xabarlarni qabul qilishni ta'minlashdan iborat ("faks aloqasi -
harakatsiz tasvirlarni uzatish uchun mo'ljallangan hujjatli elektr aloqasi. Asl nusxasi chop
etilishi yoki qo'lda yozilishi mumkin va matn hamda grafik ma'lumotlarni o'z ichiga olishi
mumkin. ").
So'nggi o'n yillikda bir-biridan uzoqda joylashgan ikki yoki undan ortiq sub'ektlar yoki
shaxsiy kompyuterlar o'rtasida axborot xabarlarini almashish uchun xizmat qiluvchi elektron
pochta xizmatlari keng tarqaldi. Ushbu turdagi axborot xizmatlarining imkoniyatlari xabar yoki
hujjatni boshqa shaxsga kechiktirish bilan cheklanmaydi , shuningdek, ma'lumotlarni umumiy
yoki shaxsiy pochta qutisida saqlash, manzilni yaratish, yuborilgan va qabul qilingan xabarlarni
tayyorlash va qayta ishlash imkoniyatini beradi. Elektron pochta ofis muhitining ajralmas
qismiga aylandi.
Zamonaviy bozor sharoitida elektron imzo xizmati katta ahamiyat kasb etmoqda. Bu
abonentlarga uzatilayotgan axborotni himoya qilish imkoniyatini beradigan va axborotni
shifrlashning matematik usullaridan foydalangan holda elektron raqamli imzoni uzatishni
ta'minlaydigan usullar va vositalar to'plamidir. Hozirgi vaqtda ushbu xizmat, ayniqsa,
abonentlarning bank hisob raqamlariga xizmat ko'rsatish va hisob-kitob operatsiyalarini
amalga oshirish ko'rsatilgan joylarda katta talabga ega. Axborot bozorida kutubxona
tizimlariga, shuningdek, o‘
q
uv va ilmiy ma’lumotlar bazalariga cheksiz kirish imkonini beruvchi
terminaldan foydalanish xizmati tobora ommalashib bormoqda.
Internetda axborot xabar almashish xizmatlari keng qo'llanila boshlandi. Bunday
xizmatning tipik namunasi " IRC (Internet Relay Chat) bo'lib, u obunachilar guruhlari o'rtasida
matnli ma'lumot almashish uchun 24 soatlik tizimni ta'minlaydi.
Axborot xizmatlarining navbatdagi bloki axborot va ilovadir. Ular ommaviy axborot
ehtiyojlarini qondirish uchun amaliy darajadagi tarmoqlarning aloqa resurslaridan
foydalanadigan xizmatlarni o'z ichiga oladi. Bular, birinchi navbatda, elektron e'lonlar taxtasi,
telekonferensiya, audiokonferensiya, videokonferensiya, telematn, axborot serverlaridir.
Ushbu turdagi axborot xizmati quyida keltirilgan uchta turda mavjud.
1) Kompyuter konferensiyalari (asosiy xususiyatlar: konferensiyaga obuna bo'lish va
obunani bekor qilish, maqolalarni o'qish, tahliliy sharhlar va konferensiyaga xabarlar yuborish,
muhokamani kuzatish, javoblarni konferensiya yoki xabar muallifiga yo'naltirish);
2) Audiografik konferensiyalar (real vaqt rejimida o'tkaziladi va audio ma'lumotlar
(nutq) va nutq bo'lmagan ma'lumotlar (matn, grafik) almashinuvini ifodalaydi.
3) Video konferensiya (ovozli va video ma'lumotlarini almashish imkonini beradi
(harakatsiz va harakatlanuvchi tasvirlar).
Xulosa va takliflar.
1. Axborot-kommunikatsiya xizmatlari sohasidagi tashkilotlarning rivojlanish
tendentsiyalari, shart-sharoitlari va omillari majmui tahlil qilinadi. AIMSni rivojlantirishning
eng muhim tendentsiyalari quyidagilardan iborat: axborot-kommunikatsiya xizmatlarining
konvergentsiyasi va konsolidatsiyasi, raqobatning kuchayishi va foyda manbalarining
eroziyasi, sanoatni liberallashtirish, mobil aloqa va Internetning jadal rivojlanishi, axborot va
aloqa xizmatlari faoliyatini optimallashtirish. Axborot-kommunikatsiya kompaniyalarining
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
165
biznes jarayonlarini ushbu tendentsiyalarni hisobga olgan holda amalga oshirish uchun ularni
tashkiliy loyihalash va rivojlantirish samaradorligini boshqarish uchun kontseptsiyalarni
to'g'ri tanlash kerak. Ushbu kontseptsiyaning asosiy g'oyasi shundan iboratki, tizimlarning
hayotiyligi va rivojlanishining asosiy vositasi ularning yaroqliligi emas, balki moslashish
qobiliyatidir.
2. Zamonaviy sharoitda axborot xizmatlarini rivojlantirishning o'ziga xos xususiyatlari
ochib berilgan. Hozirgi bosqichda barcha turdagi ma'lumotlarga bo'lgan talabning o'sishi va
farqlanishi axborot xizmatlari bozorining rivojlanishi uchun jiddiy rag'batdir. Har yili turli
bozor sub'ektlarining axborotga bo'lgan ehtiyoji tez sur'atlar bilan o'sib bormoqda. Axborot
xizmatlari va texnologiyalarini rivojlantirishning asosiy vazifasi aloqa tarmoqlarini
takomillashtirish va ularni jahon axborot makoniga integratsiya qilishdan iborat.
Yagona axborot tarmog'ini yaratishning asosiy shartlari quyidagilardan iborat ekanligi
aniqlandi:
•
yagona axborot makonining mavjudligi;
•
evolyutsion rivojlanish jarayonida tarmoqlarni tezda qayta tiklash qobiliyatini
ta'minlash.
Ushbu muammoni hal qilishning uchta mumkin bo'lgan yo'li aniqlandi, ular quyidagi
afzallik va kamchiliklarga ega: standartlashtirish; global apparat va dasturiy ta'minot
tizimlarini joriy etish; protokollar bo'yicha birlashtirilgan dasturiy ta'minotni qo'llash.
Adabiyotlar/Литература/References:
Jomonqulova F., Hazratov A., Nizomov M. (2022) Axborot-kommunikatsion texnologiyalar
va aloqa xizmatlari. Monografiya “Fan bulog‘I nashriyoti” 223 b.
ISBN 978-9943-8124-8-2.
RAJABOEV S. H. S., UMURZAQOV A. S., YUSUPOV B. B
. (2023) НАУКА, ТЕХНОЛОГИИ,
ОБЩЕСТВО: ЭКОЛОГИЧЕСКИЙ ИНЖИНИРИНГ В ИНТЕРЕСАХ УСТОЙЧИВОГО РАЗВИТИЯ
ТЕРРИТОРИЙ. –
Красноярский краевой Дом науки и техники Российского Союза научных и
инженерных общественных объединений КОНФЕРЕНЦИЯ: 09–10 ноября 2023 года
Организаторы: Красноярский краевой Дом науки и техники Российского Союза научных и
инженерных общественных объединений.
Rajaboev Sh.Sh. (2023). USE OF INFORMATION AND COMMUNICATION TECHNOLOGIES IN
THE ACCOUNTING OF ENTERPRISES // Теория и практика современной науки. №10 (100).
URL: https://cyberleninka.ru/article/n/use-of-information-and-communication-technologies-in-
the-accounting-of-enterprises.
Rajaboev Sh.Sh., Qurbonov P.S. (2023) THE ROLE OF INFORMATION AND COMMUNICATION
TECHNOLOGIES IN MEDICINE // Экономика и социум. №11 (114)
-1. URL:
https://cyberleninka.ru/article/n/the-role-of-information-and-communication-technologies-in-
medicine.
Rajaboev Sh.Sh., Shodmonov T.S. (2023) POSITIVE AND NEGATIVE ASPECTS OF
GLOBALIZATION // Теория и практика современной науки. 2023. №10 (100).
URL:
https://cyberleninka.ru/article/n/positive-and-negative-aspects-of-globalization.
Rajaboev Sh.Sh., Shodmonov T.S. (2023). POSITIVE AND NEGATIVE ASPECTS OF
GLOBALIZATION // Теория и практика современной науки. №10 (100).
URL:
https://cyberleninka.ru/article/n/positive-and-negative-aspects-of-globalization.
Rajaboyev, S. (2023).
Ta’limni axborotlashtirish sharoitida web
-dizayn kursini flipgrid
dasturining imkoniyatlaridan foydalanish.
Shakhboz R. (2023) USING MODERN TECHNOLOGIES TO INCREASE THE EFFECTIVENESS
OF TEACHING COMPUTER SCIENCE BASED ON DISTANCE EDUCATION //Journal of Advanced
Scientific Research (ISSN: 0976-9595).
–
Т
. 3.
–
№. 7.
Shodiyevich, R. S., Xusniddin Qizi, J. S. ., & Zafar qizi, O. F. . (2024). Benefits of Social Networks
in the Field of Services. Best Journal of Innovation in Science, Research and Development, 3(2), 84
–
88. Retrieved from
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, dekabr
www.e-itt.uz
166
ziyonet.uz (n.d) Available at:
https://api.ziyonet.uz/uploads/books/921690/5af9230706-
Ражабоев
Ш.
Ш.
(2022) РОЛЬ
ИНФОРМАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ
В
ТЕХНОЛОГИЧЕСКОМ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВЕ //ББК 65.29 я43 Т384
.
–
С. 54.
Ражабоев Ш. Ш. (2023) ПРАВИЛА УЧЕТА ПРИ ПРОЕКТИРОВАНИИ СТАРТАПОВ //ББК
65.29: 74.48 я431 П711.–
С. 26.
Ражабоев Ш. Ш. (2024) МОНИТОРИНГ И ОЦЕНКА УРОВНЯ ЗНАНИЙ СТУДЕНТОВ ВО
ВРЕМЯ УЧЕБНЫХ ЗАНЯТИЙ //Экономика и социум. –
№. 2
-2 (117).
–
С. 585
-591.
Шавқиев Э. ва бошқалар. (2016), Корхона
иқтисодиёти (маърузалар матни), II
-
қисм.
-
Самарқанд:СамИСИ, 7 бет.
