Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, oktabr
www.e-itt.uz
99
INKLYUZIV TURIZMNI RIVOJLANTIRISH BARQAROR RIVOJLANISHGA
ERISHISH VOSITASI SIFATIDA
Karimova Gulnoza Mamanazar qizi
Turizmni rivojlantirish ilmiy-tadqiqot instituti
Annotatsiya.
Nogironlarning muammolari va manfaatlariga e’tibor zamonaviy dunyoda
turli davlatlarning ijtimoiy va iqtisodiy siyosatining muhim qismiga aylandi. Ushbu tadqiqotning
maqsadi inklyuziv turizm konsepsiyasini va uning infratuzilma, xizmatlar va mahsulotlarga
kirishda ko’plab to’siqlarga duch keladigan nogironlar uchun potensial afzalliklarini o’rganishdir.
Inklyuziv turizm nogironlarning hayot sifatini yaxshilash, ijtimoiy-psixologik moslashuvi va
reabilitatsiyasiga yordam beradi. Turizmning bu turi barcha odamlar uchun hech qanday
cheklovlarsiz turistik xizmatlar va mahsulotlarga kirishni o’z ichiga oladi. Bu vizual, eshitish,
kognitiv va harakatlanish jihatlaridan qulay muhit orqali ta’minlanadi
.
Maqolada nogironlarga turistik xizmatlarni taqdim etish bilan bog’liq tashkiliy masalalar
ko’rib chiqiladi. Qulay muhit mezonlari nogironlar uchun yo’nalishlarning qulayligi, xavfsizligi,
qulayligi va axborot yetarliligini hisobga olishi kerak.
Kalit
so’zlar:
inklyuziv turizm, nogironlar, O’zbekiston, Buyuk Britaniya, iqtisodiy o’sish,
turizmni rivojlantirish.
РАЗВИТИЕ ИНКЛЮЗИВНОГО ТУРИЗМА КАК СРЕДСТВА ДОСТИЖЕНИЯ
УСТОЙЧИВОГО РАЗВИТИЯ
Каримова Гульноза Маманазар кизи
Научно
-
исследовательского института развития туризма
Аннотация.
Проблемы и интересы людей с ограниченными возможностями стали
важной частью социальной и экономической политики различных государств в
современном мире. Целью данного исследования является изучение концепции
инклюзивного туризма и его потенциальных преимуществ для людей с ограниченными
возможностями, которые сталкиваются с множеством барьеров при доступе к
инфраструктуре, услугам и продуктам. Инклюзивный туризм способствует повышению
качества жизни людей с ограниченными возможностями, их социальной и
психологической адаптации, а также реабилитации. Этот вид туризма предполагает
доступ к туристическим услугам и продуктам для всех людей без каких
-
либо
ограничений. Он обеспечивается за счет доступной среды, включающей визуальные,
слуховые, когнитивные и мобильные аспекты.
В статье рассматриваются организационные вопросы, связанные с
предоставлением туристических услуг людям с ограниченными возможностями.
Критерии доступной среды должны учитывать удобство, безопасность, комфорт и
достаточность информации для людей с ограниченными возможностями.
Ключевые слова:
инклюзивный туризм, люди с ограниченными возможностями,
Узбекистан, Великобритания, экономический рост, развитие туризма.
UO
‘
K: 338.482.22
X SON - OKTABR, 2024
99-104
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, oktabr
www.e-itt.uz
100
DEVELOPMENT OF INCLUSIVE TOURISM AS A MEANS OF ACHIEVING
SUSTAINABLE DEVELOPMENT
Karimova Gulnoza Mamanazar kizi
Scientific Research Institute of Tourism Development
Annotation
.
The problems and interests of people with disabilities have become an
important part of the social and economic policies of various countries in the modern world. The
aim of this study is to explore the concept of inclusive tourism and its potential benefits for people
with disabilities who face numerous barriers in accessing infrastructure, services, and products.
Inclusive tourism contributes to improving the quality of life of people with disabilities, their social
and psychological adaptation, as well as rehabilitation. This type of tourism involves access to
tourist services and products for all people without any restrictions. It is provided through an
accessible environment that includes visual, auditory, cognitive, and mobility aspects.
The article addresses organizational issues related to providing tourist services to people
with disabilities. The criteria of an accessible environment must consider convenience, safety,
comfort, and sufficient information for people with disabilities.
Keywords:
inclusive tourism, people with disabilities, Uzbekistan, United Kingdom,
economic growth, tourism development.
Kirish.
Nogironlik
–
bu ko’p odamlar hayot yo’lida duch keladigan keng tarqalgan hodisa. Bu
muayyan sog’liq sharoitlari (demans, ko’rlik, orqa miya shikastlanishi va boshqalar) va bir
qator atrof-
muhit va individual omillarning o’zaro ta’siridan kelib chiqadi. Hozirgi vaqtda
1,3
milliard odam yoki dunyo aholisining 16 foizi yoki dunyoda har olti kishidan biri jiddiy
nogironlikdan aziyat chekayotgani tahmin qilinmoqda
. Yuqumli bo’lmagan kasalliklarning
ko’payishi va aholining qarishi ular sonining ko’payishiga olib kelmoqda. Nogironlar –
bu turli
xil aholi bo’lib, ularning hayotiy tajribasi va sog’lig’iga bo’lgan ehtiyoj jinsi, yoshi, jinsi, jinsiy
orientatsiyasi, dini, irqi va etnik kelib chiqishi, iqtisodiy holati kabi omillarga ta’sir qiladi.
Aholining qolgan qismi bilan solishtirganda
, nogironlar erta vafot etadilar, sog’lig’i
yomonlashadi va kundalik faoliyatda ko’proq cheklovlarga duch kelishadi. O’zbekistonda 2022
-
yildagi rasmiy ma’lumotlarga ko’ra, 845,3 ming kishi nogiron deb t
an olingan, bu umumiy
aholining 2,3 foizini tashkil etadi
Nogironlarning aksariyati qishloq joylarda yashaydi. Masalan, 532 ming nafar nogironligi
bo’lgan aholi qishloqlarda, 313 ming 300 nafari shaharlarda istiqomat qiladi. Shu bilan birga,
eng yuqori ko’rsatkich Navoiy (3,6 foiz) va Sirdaryo (3,1 foiz) viloyatl
arida, shuningdek,
Qoraqalpog’iston Respublikasida (2,9 foiz) kuzatilmoqda.
O’zbekistonda 142,3 ming nafar 18 yoshgacha bo’lgan nogiron bolalar va 396,7 ming
nafar pensiya yoshidagi nogironlar bor. Nogiron erkaklar soni (475,8 ming) nogiron ayollar
(369,5 ming) sonidan ko’p.
Mamlakatda nogironlikning tarqalishi yosh bilan chambarchas bog’liq: 60 va undan katta
yoshdagi odamlarning 54 foizi nogironlikning qaysidir shakliga ega.
Nogironligi bo’lgan odamlar sport va jismoniy mashqlar bilan shug’ullanish imkoniyati
cheklangan odamlarga qaraganda kamroq. 2019-
yilda oʻtkazilgan tadqiqotga koʻra,
nogironlarning atigi 5,7 foizi sport va jismoniy mashqlar bilan shugʻullanadi, nogironlar
esa
11 foizga teng.
https://www.who.int/ru/news-room/fact-sheets/detail/disability-and-health
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, oktabr
www.e-itt.uz
101
Adabiyotlar sharhi.
Inklyuziv turizmni tashkil etish tajribasi va uning turli jihatlari rus tadqiqotchilarining
ishlarida muntazam ravishda ko’rib chiqiladi. "Inklyuziv turizm" tushunchasining ta’rifi va
inklyuziv turizm tizimiga kiritilgan tipologiyalar Ivanov, Talyzov, Abramov
(2018)
ishlarida
taqdim etilgan bo’lib, ular inklyuziv turizmni turistik infratuzilmaning harakatlanishi
cheklangan tashrif buyuruvchilarning turli ehtiyojlariga moslashuvchanligi sifatida
tushunadilar.
Inklyuziv turizmni rivojlantirishning huquqiy jihatlari Upornikova, Zavyalova, Kozlova
(2020)
tomonidan ko’rib chiqilgan bo’lib, ular to’siqsiz muhitni yaratishda hisobga olinishi
kerak bo’lgan asosiy me’yoriy
-
huquqiy hujjatlarni ko’rsatadilar.
Trubilin, Nikitina, Andreyko, Osmanov
(2018)
tomonidan ushbu turdagi turizmni va
"Mavjud muhit" umumrossiya dasturini rivojlantirish istiqbollari va imkoniyatlari tahlil
qilinadi.
Yakimenko va Ruseva
(2021)
ushbu turizm sektorida xizmatlarni boshqarish jarayoniga
tizimli yondashuvning yo’qligi bilan bog’liq cheklovchi omillarni ko’rib chiqadilar va ushbu
yo’nalishda kadrlar tayyorlash zarurligini ta’kidlaydilar.
Ushbu sohani rivojlantirishning ayrim jihatlari, xususan, inklyuziv dam oluvchilar uchun
joylashtirish vositalariga qo’yiladigan talablar, Xanbabaeva, Dayitov
(2020)
, Plotnikova,
Maksimova
(2022)
ishlarida ko’rib chiqilgan. Plotnikova va Maksimov
(2020)
qishloq
joylardagi joylashtirish vositalariga harakatlanishi cheklangan dam oluvchilar uchun qulay
sharoitlarni ta’minlash talablarini aniqlaydilar. Kalashnikov
(2018)
mavjud me’yoriy
-huquqiy
hujjatlar va iste’mol qadriyatlarini baholash asosida mavjud joylashtirish vositalarida universal
interyerlarni yaratishni taklif etadi. E.A. Kudryavtseva nogironligi bo’lgan shaxslar uchun
turistik xizmatlarni ishlab chiqish va taq
dim etishning o’ziga xos jihatlarini ajratib ko’rsatadi
(
Межова
,
Летин
и др.
2015)
.
Dam oluvchilarning cheklovlarsiz, begonalarning yordamisiz, teng sharoitlarda, o’z qadr
-
qimmatini saqlab qolgan holda turistik xizmatlardan foydalanish imkoniyatini ta’minlash
dolzarb ekanligi qayd etiladi. Shu bilan birga, ko’plab nogironligi bo’lgan odam
lar tashabbus,
qiyinchiliklarni yengish, harakat va hissiy sarflanishni talab qiladigan tadbirlarda ishtirok
etishdan bosh tortadilar.
Turistik obyektlarning mavjudligi muammosi yagona emas. Odamlar chipta bron qilish
bosqichida ham qiyinchiliklarga duch keladilar, xususan, ko’rish qobiliyati cheklangan shaxslar
internet-
resurslarning mavjudligi bo’yicha GOST standartining yo’qligi sababl
i. Shuningdek,
sug’urta bilan bog’liq qiyinchiliklar mavjud: barcha kompaniyalar sayohatchilarning surunkali
kasalliklarini qoplashga tayyor emas.
Shu munosabat bilan, turistik marshrutlarning
tashkilotchilari ushbu to’siqlarni bartaraf
etishga va turistik obyektlarni barcha odamlarning turli ehtiyojlariga moslashtirib, optimal
faoliyat muhitini yaratishga yordam berish vazifasini bajarishlari kerak.
Tadqiqot metodologiyasi.
Ushbu ishda quyidagi tadqiqot usullari foydalanilgan: tadqiqot mavzusi bo’yicha ilmiy
merosni o’rganishda tarkibiy
-mantiqiy, -
O’zbekiston hududlari bo’yicha to’siqsiz turizm
rivojlanishni o’rganishda tizimli va qiyosiy tahlil, O’zbekistondagi turizm bozo
rining statistik
ko’rsatkichlarini tahlil qilishda iqtisodiy va statistik tahlil.
Tahlil va natijalar muhokamasi.
Inklyuziv turizm boshqa turizm turlaridan qamrab olinadigan segment jihatidan farq
qiladi. Shu sababli quyidagi jadvalda inklyuziv turizm atamasiga yaqin
bo’lgan atamalar va ular
o’rtasidagi farqlar keltirilgan.
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, oktabr
www.e-itt.uz
102
1-jadval
Inklyuziv turizm va turizmning boshqa turdosh shakllari o’rtasidagi farqlar
Ta’riflar
Manba
Hamma uchun ochiq turizm- turizmning bir turi hisoblanadi.
Nogironlar bilan
munosabat jahon dasturi
harakati. BMT Bosh
Assambleyasining 37/52
rezolyutsiyasi bilan qabul
qilingan. 1982-yil 3- dekabr
Sotsial turizm -
to’liq yoki qisman byudjet mablag’lari, mablag’lar
hisobidan amalga oshiriladigan turizm.
Davlat byudjetdan tashqari jamg’armalari (shu jumladan davlat
ijtimoiy yordami doirasida ajratiladigan mablag’lar), shuningdek ish
beruvchilar mablag’lari. Ijtimoiy turizm aholining kam ta’minlangan
qatlamlarini qamrab oladi, nogironlar ham ushbu sohaning potensial
iste’molchilari hisoblanadi.
Lynn Minnaert, Robert
Maitland, Graham Miller
To’siqsiz turizm
- bu doimiy yoki vaqtinchalik harakatlanish
imkoniyati cheklangan (sayohatga qarshi tibbiy ko’rsatmalar mavjud
bo’lmagan) odamlarning harakatlanishi. Doimiy yashash joyidan
tashqari boshqa hududga hamrohlik qiladigan va barcha zarur
narsal
arga ega bo’lgan shaxslar sayohat maqsadlariga erishish uchun
resurslar
Смирнова Д. Б.
Paraturizm
Foydalanish mumkin bo
’
lgan turizm (paraturizm) odamlarga kirish
talablari, shu jumladan harakatchanlik, ko
’
rish, kirishning eshitish va
kognitiv jihatlari, funksiyasi orqali mustaqil, adolatli va munosib
universal ishlab chiqilgan turistik mahsulotlar, xizmatlar va atrof-
muhitni ta
’
minlash. Ushbu ta
’
rif barcha odamlarni, shu jumladan
bolalar aravachasida sayohat qilayotganlarni, nogironlar va
qariyalarni qamrab oladi.
Darcy S., Dickson T. J.,
Schweinsberg S.
Moslashuvchan turizm
–
bu tashkilot alohida ehtiyojli odamlar uchun
sayohat shahar chegaralari, tabiat bilan aloqada
Bowtell J.
Inklyuziv turizm. Nogironlar turizmi dam olish turizmining bir
turi,nogironlar uchun mo’ljallangan
Butler R., Bowlby S.
Rekreatsion turizm Rekreatsion turizm - bu odamlar harakati uchun
zarur bo
’
lgan dam olish maqsadida bo
’
sh vaqtlarda insonning
jismoniy va ruhiy kuchini tiklash
Hall E., Chouinard V.
Manba:
tadqiqotlar asosida muallif ishlanmasi.
Nogironligi bo’lgan odamlar iqtisodiy sharoitlar tufayli umumiy aholiga nisbatan kamroq
sayohat qiladi va kamroq sarf qiladi degan afsonalar mavjud. 2017-yilning birinchi choragi
Milliy sayyohlar tadqiqoti ma’lumotlariga ko’ra, bu haqiqatga to’g’ri kelmaydi. O’rtacha,
nogironligi bo’lgan odamlar kunlik sayohatlarga 111 AQSh dollari va tunab qoladigan
sayohatlarga 615 AQSh dollari sarflashgan. Nogiron
ligi bo’lmagan odamlar esa kunlik
sayohatlarga o’rtacha 105 AQSh dollari va tunash sayohatlariga 677 AQSh dollari sarflashgan.
Muhimi shundaki, bu raqamlar umumiy sayohat guruhining harajatlarini o’z ichiga
olmaydi. Avstraliyada o’tkazilgan oldingi tadqiqotlar nogironligi bo’lgan odamlar o’rtacha 2,8
kishi bilan tunab qoladigan sayohatga va 3,4 kishi bilan kunlik sayohatga chiqish
ini ko’rsatgan.
Yevropa, Buyuk Britaniya va Qo’shma Shtatlardagi dalillar shuni ko’rsatadiki, imkoniyati
cheklangan odamlarga moslashtirilgan mahsulotlar, xizmatlar va sayohat joylari biznes uchun
katta daromad keltiradi va iqtisodiyotga kengroq foyda olib keladi.Quyida har bir bozordagi
talabning qisqacha mazmuni keltirilgan:
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, oktabr
www.e-itt.uz
103
Buyuk Britaniyada nogironlik darajasi aholi sonining 20 foizi nogironligini bildiradi.
2013-yilda nogironligi bor odamlar ishtirok etgan guruhlar tomonidan sayohatlarga 12,4
milliard funt sarflangan bo’lib, bu o’sha yili kunlik va tunlik sayohatlarga sarfl
angan umumiy
xarajatlarning 20 foizini tashkil qilgan. Nogironligi bor odamlar tomonidan amalga
oshiriladigan kunlik va tunlik sayohatlar Buyuk Britaniyada so’nggi yillarda 20 foizga o’sgan,
kengroq turizm bozoridagi o’sish esa 11 foizni tashkil qilgan
Yevropada 140 millionga yaqin odamda turli xil ehtiyojlar mavjud. Ularning qariyb 40
foizi nogironligi bor odamlar, qolganlari esa 65 yosh va undan katta yoshdagi keksa odamlar.
Ushbu guruh tomonidan har yili 783 million sayohat amalga oshirilgan. Ushbu o’
sish Yevropa
bo’ylab 500 milliard dollardan ortiq to’g’ridan
-
to’g’ri iqtisodiy foyda va 1 trillion dollarlik
bilvosita foyda keltirishi taxmin qilingan.
Qo’shma Shtatlarda taxminan 54 million odamda nogironlikning biron bir shakli mavjud.
Ularning jami sarflash qobiliyati 1 trillion dollardan oshadi, shundan taxminan 20 foizi ($220
milliard) ixtiyoriy daromaddir.
AQShdagi turizm xarajatlarining qariyb 16,5 foizi nogironligi
bor odamlar tomonidan amalga oshiriladi.
Sog’liqni saqlashdagi tengsizliklar nogironlar boshdan kechiradigan tengsiz
sharoitlardan
kelib chiqadi. Bunga quyidagi omillar ta’sir o’tkazadi:
Strukturaviy omillar. Nogironligi bo’lgan odamlar o’zlarining nogironligi sababli noto’g’ri
qarashlarga duch kelishadi va hayotning barcha sohalarida ularning jismoniy va ruhiy
salomatligiga ta’sir qiladigan stigma va kamsitishlarga duchor bo’lishadi. Qonu
nlar va
siyosatlar bunday odamlarni o’z qarorlarini qabul qilish huquqidan mahrum qilishi va sog’liqni
saqlash sohasida bir qator zararli amaliyotlarni, jumladan, majburiy sterilizatsiya, majburiy
kasalxonaga yotqizish va davolanishni, hattoki institutsionalizatsiyani ham amalga oshirishi
mumkin.
Salomatlikning ijtimoiy determinantlari. Qashshoqlik, ta’lim va bandlikning yetishmasligi,
og’ir turmush sharoitlari kabi omillar nogironlarning sog’lig’ining yomonlashishi va ularning
sog’lig’iga bo’lgan ehtiyojini e’tiborsiz qoldirish xavfini oshiradi. Rasmiy ijtimoiy qo’llab
-
quvvatlash mexanizmlari bilan qamrab olinmagan nogironlar faqat o’z oila a’zolarining
ko’magida tibbiy yordam olishlari va ijtimoiy hayotda ishtirok etishlari mumkin, bu nafaqat
nogironlarning o’zlari, balki ularga g’amxo’rlik qiluvc
hilar (ularning aksariyati ayollar va
qizlar).
Xavf omillari. Nogironligi bo’lgan odamlar chekish, noto’g’ri ovqatlanish, spirtli
ichimliklarni iste’mol qilish va jismoniy harakatsizlik kabi yuqumli bo’lmagan kasalliklar xavfi
omillariga ko’proq duchor bo’lishadi. Bu, asosan, ular ko’pincha sog’liqni s
aqlash choralari bilan
qamrab olinmaganligi bilan bog’liq.
Sog’liqni saqlash tizimi. Nogironlar barcha turdagi tibbiy yordam olishda cheklovlarga
duch kelishadi. Shunday qilib, tibbiyot xodimlari tomonidan bilim yetishmasligi, salbiy
munosabat va kamsituvchi munosabat; tibbiyot muassasalariga to’siqsiz kirish va ma’lumot
olishning mumkin emasligi; nogironlik to’g’risida xabardorlikning yo’qligi va tegishli
ma’lumotlarni to’plash va tahlil qilish mexanizmlarining yetishmasligi
- bularning barchasi
ushbu aholi uchun sog’liqni saqlash imkoniyatlaridagi tengsizlikka ol
ib keladi. Jismoniy
nogironlik Jahon sog’liqni saqlash tashkiloti tomonidan insonning sezilarli darajada buzilishi
yoki funksiyalarini yo’qotishi yoki yo’qolishi bilan tavsiflangan holat sifatida tavsiflanadi.
10
Visits Unlimited, Accessible Tourism Statistics UK, accessed at: http://www.visitsunlimited.org.uk/accessible-
tourism-statistics UK
11
University of Surrey, Economic Impact and Travel Patterns of Accessible Tourism in Europe
–
Final report, 2015
12
Murphy, M., Winters, M. (n-d). Why Marketing Accessibility is Vital to the Health of the Florida Tourism Industry.
VSA Florida. Available at:
http://www.dos.myflorida.com/media/696103/inclusive-tourism.pdf
13
Eurasia Partnership Foundation, Universal Design Guide for Inclusive Tourism, n.d. Accessed at:
http://www.keroul.qc.ca/DATA/PRATIQUEDOCUMENT/136_fr.pdf
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, oktabr
www.e-itt.uz
104
Xulosa va takliflar.
Umuman olganda, ushbu tadqiqot natijalari shuni
ko’rsatadiki, turizm yetakchilari
maxsus ehtiyojga ega bo’lgan odamlarning xatti
-harakatlaridagi farqlarni hisobga olishlari
kerak. Natijada, ular ushbu ehtiyojlarni qondirish strategiyalarini ishlab chiqish va ular uchun
turistik yo’nalishlarni moslashtirishlari kerak bo’lishi mumkin.
Nazariy nuqtai nazardan, turistik yo’nalishlarning qulayligi muhimligini hisobga olsak,
maxsus ehtiyojga ega bo’lgan kishilarga asoslangan keyingi tadqiqotlar xulq
-atvordagi bu
farqlarni hisobga olishi kerak. Bunda ular shaxsiylashtirilgan mahsulot va xizmatlarni yaratish,
shuningdek ushbu potensial bozorni yodda tutgan holda turistik yoʻnalishlarni boshqarish
imkoniyatiga ega boʻladilar.
Adabiyotlar/Литература/Reference:
Иванов В.Д., Талызов
С.Н., Абрамов Л.В. (2018) Инклюзивный туризм: туризм для
людей с ограниченными возможностями // Развитие науки и образования в современном
мире. №2. С. 110
-116.
Калашников А.В.
(2018)
Оценка потенциальных возможностей инклюзивного
туризма //
Open innovation
: Сб. ст.
V
Междунар. науч.
-
практ. конф. Пенза: Наука и
Просвещение, С. 125
-127.
Межова Л.А., Летин А.Л., Луговская Л.А.
(2015)
Теория и практика организации
инклюзивного туризма в России и за рубежом // Современные проблемы науки и
образования. №1. С. 34
-38.
Плотникова В.С., Максимов М.И.
(2022)
Требования к инклюзивному туризму в
загородных средствах размещения // Туризм и гостеприимство. №1. С. 36
-43.
Плотникова В.С., Максимова В.И.
(2020)
Оказание туристских и гостиничных услуг
для лиц с ограниченными возможностями здоровья. Петрозаводск: Изд
-
во ПетрГУ,
-
59 с.
Трубилин А.Г., Никитина И.А., Андрейко М.Н., Османова
И.А. (2018) Перспективы
развития инклюзивного туризма в России // Экономика и предпринимательство. №7(96).
С. 826
-829.
Упорникова И.В., Завьялов А.А., Козлова Е.В. (2020) Правовые аспекты развития
инклюзивного туризма // Наука и образование: хозяйство и экономика;
предпринимательство; право и управление. №12(127). С. 79
-82.
Ханбабаева З.М., Даитов В.В.
(2020)
Проблемы обеспечения инклюзивного туризма
средствами размещения // Сервис в России и за рубежом. Т.14. №2(89). С. 31
-43. DOI:
10.24411/1995-042X-2020-10203.
Якименко М.В., Русева О.З.
(2021)
Обзор современного состояния и перспективы
развития инклюзивного туризма в России: формирование комплексного представления
// Сервис в России
.
