Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, avgust
www.e-itt.uz
185
OʻZBEKISTONDA TURISTIK MAJMUALAR FAOLIYATINI
BOSHQARISHNING NAZARIY JIHATLARI
PhD
Xomidov Qaxxorali Qurbonali oʻgʻli
Fargʻona davlat universiteti
ORCID: 0000-0002-5768-6010
Annotatsiya.
Ushbu maqolada postindustrial jamiyatga oʻtishdan bugungi kungacha
boʻlgan oʻzgarishlar tahlili iqtisodiy tizimlarning
sanoatlashgan iqtisodiyot, xizmatlar iqtisodiyoti
hamda oʻzgarishlar iqtisodiyotiga oʻtib borayotgani, postindustrial jamiyat iqtisodiyotining
rivojlanish bosqichlari, N.Leyperning turizm tizimi modeli tarkibi va “Turistik majmua”
tushunchasiga konseptual yondashuvlarning mazmuni hamda faoliyatini boshqarishning
nazariy-uslubiy jihatlari tahlil qilingan.
Kalit soʻzlar
:
postindustrial jamiyat, turizm sohasi, turistik majmua, boshqaruv
yondashuvlari, turizm xizmatlari, turistik majmualar boshqaruvi, rivojlanish tendensiyalari,
rivojlanish qonuniyatlari.
ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ УПРАВЛЕНИЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ
ТУРИСТИЧЕСКИХ КОМПЛЕКСОВ В УЗБЕКИСТАНЕ
Хамидов Каххорали Курбанали углы
Ферганский государственный университет
Аннотация.
В
данной
статье
анализ
изменений от
перехода
к
постиндустриальному обществу до наших дней основан на том факте, что
экономические системы движутся в направлении индустриализированной экономики,
экономики
услуг
и
экономики
изменений,
этапов
развития
экономики
постиндустриального общества и т.д.Структура проанализированы модель
туристической системы Лейпера и содержание концептуальных подходов к понятию
"туристический комплекс" и теоретико
-
методологические аспекты управления его
деятельностью.
Ключевые слова
:
постиндустриальное общество, индустрия туризма,
туристический комплекс, подходы к управлению, туристические услуги, управление
туристическими комплексами, тенденции развития, законы развития.
UO
‘
K: 338.48:658.01(575.1)
VIII SON
—
AVGUST, 2024
185-191
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, avgust
www.e-itt.uz
186
THEORETICAL ASPECTS OF MANAGING THE ACTIVITIES OF TOURIST
COMPLEXES IN UZBEKISTAN
Khamidov Kakhkhorali Kurbanali ugli
Ferghana State University
Abstract.
In this article, the analysis of changes from the transition to post-industrial society
to the present day is based on the fact that economic systems are moving towards an industrialized
economy, the economy of services and the economy of changes, stages of development of the
economy of post-industrial society, N. The structure of the model of the tourism system of leper
and the content of conceptual approaches to the concept of a "tourist complex" and theoretical-
methodological aspects of the management of its activities are analyzed.
Keywords:
post-industrial society, tourism industry, tourist complex, management
approaches, tourism services, management of tourist complexes, development trends, and
development laws.
Kirish.
Bugungi kunda jahonda yuz berayotgan ijtimoiy-
iqtisodiy oʻzgarishlar iqtisodiy
munosabatlar doirasida mavjud va asoslangan qonuniyatlar insoniyatning taraqqiyoti bilan
bogʻliq ravishda maʼlum bir darajada oʻzgarishi mumkinligini koʻrsatmoqda.
Ana shunday
tendensiyalarning asosiy qismi moddiy ishlab chiqarish sohalarining xizmatlashuv tomon yuz
tutayotganligi bilan izohlanadi. XX asrning oxiridan boshlab bugungi kungacha boʻlgan davrda
jahon miqyosida moddiy ishlab chiqarish sohalari insoniyatning global darajadagi axborot
kommunikatsiya sohasidagi rivojlanishi bilan bogʻliq oʻzgarishlar taʼsirida oʻz faoliyatini
xizmatlar sohasi bilan biriktirgan holda olib borishga harakat qilmoqda. Bunday oʻzgarishlar
ushbu sohada faoliyat olib borayotgan turli hajmdagi korxonalarning raqobat ustunligini
taʼminlayotganligi korxonalar faoliyatida xizmatlashuv darajasining ortib borishiga olib
kelmoqda.
Turizm sohasini rivojlantirish va boshqarish mexanizmlariga bagʻishlangan koʻplab
tadqiqotlar amalga oshirilgan
boʻlib, ularda turizmni rivojlantirish boʻyicha boshqaruv
samaradorligini oshirish boʻyicha turli xil qarashlar va yondashuvlar ishlab chiqilgan. Turizm
xizmatlari bozorida talab va taklif oʻrtasida muvofiqlikni taʼminlash hamda turistik mahsulotlar
va xiz
matlar raqobatbardoshligini oshirish muhim ahamiyatga ega. Shunga koʻra, biz, ushbu
yoʻnalishda baʼzi mualliflarning fikr va mulohazalarini oʻrganib, ularning ilmiy yondashuvlarini
umumlashtirib, turizm sohasida boshqaruv samaradorligini oshirishning ustuv
or yoʻnalishlari,
vositalari va usullari boʻyicha fikrlarimizni qisqacha bayon qilamiz.
Adabiyotlar sharhi.
Oʻzbekistonda turistik majmualar faoliyatini boshqarishning nazariy jihatlari koʻplab
iqtisodchilar tomonidan oʻrganilgan boʻlib, bulardan iqtisodchi olima Alimova (2017) oʻzining
“Hududiy turizm bozorining rivojlanish xususiyatlari va tendensiyalari” nomli doktorlik
dissertatsiyasida turizm bozorida talab va taklifni muvofiqlashtirish, boshqaruv konsepsiyasi
orqali turistik mahsulotlar raqobatbardoshligini oshirish, turizm sohasi rivojlanishining
tashkiliy-iqtisodiy mexanizmlarini takomillashtirish hamda hududiy turistik klasterni
shakllantirish boʻyicha ilmiy mulohazalarni keltiradi.
Shuningdek, MDH olimlari Surkov va Krivoruchkolarning (2009) “Mejdunarodniy turizm
v Rossii: problemi razvitiya i upravleniya” nomli asarida Rossiyada xalqaro turizm bozori
rivojlanishining asosiy yoʻnalishlari va integratsion jarayonlar, turizm industriya
si subyektlari
faoliyati, xalqaro turizmni tartibga solish mexanizmlari, xalqaro turistik siyosatning
maqsadlari, vazifalari va ustuvor boshqaruv yoʻnalishlari boʻyicha tadqiqotlar olib borganlar.
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, avgust
www.e-itt.uz
187
Mualliflar oʻz asarida xalqaro turizm rivojlanishining omillari, globallashuv
jarayonlarining turistik majmualar boshqaruv faoliyatga taʼsiri, turizm destinatsiyasi
rivojlanish xususiyatlariga alohida eʼtibor qaratganlar. Ramadonova va Makarchenkolarning
(
2016) “Gosudarstvennoye regulirovaniye turisticheskoy deyatelnosti” nomli asarida turistik
faoliyatni tartibga solish usullari, vositalari va shakllari yoritib berilgan. Bunda turizm sohasini
boshqarishda davlatning roliga ham alohida eʼtibor qaratilgan. B
iroq asarda turistik faoliyatni
boshqaruv usullari va vositalari tasnifi ishlab chiqilmagan.
Tadqiqot metodologiyasi.
Maqolada turistik majmualarni shakillantirish va boshqarish tahlili amalga oshirilib,
mazkur yoʻnalish boʻyicha iqtisodchi olimlar va mutaxassislarning fikrlariga tayangan holda
dialektik va tizimli yondashuv, qiyoslash, emperik tadqiqot hamda qiyosiy tahlil kabi usullari
orqali turistik majmualar faoliyatini boshqarishning oʻstuvor yoʻnalishlarini belgilash boʻyicha
tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Tahlil va natijalar muhokamasi.
Turizm sohasi mohiyat jihatidan bevosita xizmatlar sohasi tarkibiga kirsa-da, soha
faoliyatining asosiy qismi bevosita moddiy ishlab chiqarish korxonalari faoliyatiga bogʻliq. Shu
bilan birga turizm sohasining rivojlanishi moddiy ishlab chiqarish tarmoqlari singari juda katta
hajmdagi moddiy vositalarni talab qilmasligi hamda faoliyatning tabiiy resurslar mavjudligi
bilan bogʻliqligi mamlakatimizda sohani qisqa vaqtda jadal rivojlantirish imkoniyati
mavjudligini koʻrsatadi. 2016 yildan boshlab mamlakat dara
jasida turizm xizmatlari sohasini
rivojlantirish borasida olib borilayotgan tizimli islohotlar ham sohaning mamlakat
taraqqiyotini jadal rivojlantirishdagi “oʻsish” nuqtalaridan biri boʻlishi mumkinligini koʻrsatadi.
Postindustrial jamiyatga oʻtishdan bugungi kungacha boʻlgan oʻzgarishlar tahlili iqtisodiy
tizimlarning sanoatlashgan iqtisodiyot, xizmatlar iqtisodiyoti hamda oʻzgarishlar iqtisodiyotiga
oʻtib borishini koʻrsatadi (1
-rasm).
Fikrimizcha, iqtisodiy oʻzgarishlarning koʻrib oʻtilayotgan ketma
-ketlikda rivojlanishining
asosiy omili sifatida mahsulot yoki xizmatlarning individuallashuvini koʻrsatib oʻtish toʻgʻri
boʻladi. Chunki taraqqiyot bosqichlarida kommodizatsiya jarayonining
zaiflashib borishi va, bir
vaqtning oʻzida kastomizatsiya jarayonining kuchayib borishi kuzatiladi. Bu esa, jamiyatda
yaratilayotgan mahsulot va xizmatlarning isteʼmolchilarning xoxish (istak)laridan kelib chiqib,
individuallashib borishini koʻrsatadi.
1-rasm. Postindustrial jamiyat iqtisodiyotining rivojlanish bosqichlari
(Pine, Gilmore, 1999)
xom ashyo iqtisodiyoti
sanoat jamiyati
xizmat koʻrsatish iqtisodiyoti
taasurotlar iqtisodiyoti
oʻzgarishlar iqtisodiyoti
Upgrading (
апгрейдинг
)
sahnalashtirish
xizmat koʻrsatish
ommaviy ishlab chiqarish
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, avgust
www.e-itt.uz
188
Yuqoridagi oʻzgarishlar moddiy ishlab chiqarish sohalariga qaraganda xizmatlar sohasida
birmuncha yuqori ekanligini, shu bilan birga “standartlashuvdan qochish” xizmatlar sohasida
avvaldan mavjud boʻlganligini koʻrsatadi.
Turizm xizmatlar sohasining bugungi kunda eng jadal rivojlanayotgan va yuz berayotgan
oʻzgarishlarga tez moslasha oladigan tarmogʻi boʻlganligi hamda tarmoqni hali
oʻzlashtirilmagan tabiiy
-iqtisodiy resurslar negizida qisqa vaqtda kengaytirish imkoniyati
mavjudligini hisobga olgan holda mamlakatimizda ushbu tarmoqni rivojlantirish ustuvor
yoʻnalishlardan biri sifatida belgilangan.
Turizm sohasining rivojlanishi koʻp jihatdan, aytib oʻtilganidek, mavjud tabiiy
-iqtisodiy
resurslarning mavjudligi va ushbu resurslarning iqtisodiy faoliyatga kiritilganligiga bogʻliq.
Iqtisodiy terminologiyada turistlar, yaʼni xizmatlar isteʼmolchilari to
monidan tanlanadigan va
ushbu hududda yaratilgan xizmatlarni istemol qilinadigan hudud “turistik destinatsiya” deb
ataladi (
Гончарова
, 2014).
Turistik nuqtai nazardan xizmatlarni yaratish, turistik majmulardan faoliyatda samarali
foydalanish va boshqarish ularning raqobat ustunliklarini belgilaydi va, bu oʻz navbatida,
turistik faoliyat samaradorligini belgilaydi.
“Majmua” atamasi dastlab turizm faoliyatiga tizimli yondashuv doirasida yuzaga keldi.
Turistik tizim N.Leyper modeliga koʻra eng kamida quyidagi bir
-
biri bilan bogʻliq boʻlgan 5 ta
elementning mavjud boʻlishini talab etadi, bular turistlar (isteʼmolchilar)
, turistlar
shakllanuvchi hududlar, turistlar oʻtib boruvchi tranzit hududlar, turistik majmualar, turistik
sanoat.
Turizm sohasining rivojlanishi, turistik korxonalar faoliyati samaradorligi hamda turistik
mahsulotning yaratilish jarayonini tadqiq etishda, avvalo, “turistik majmua” turistik tizimning
asosiy elementi sifatida oʻrganilishi maqsadga muvofiq. Shuni hisobga olgan holda, tadqiqot
jarayonida “turistik majmua” atamasi va unga yondashuvlarni
kengroq oʻrganib chiqqan holda
mualliflik yondashuvini ishlab chiqish asosiy vazifalardan biri sifatida belgilandi.
2-rasm. N.Leyperning turizm tizimi modeli tarkibi
(
Морозова
и
др
. 2014)
Ilmiy adabiyotlarda “majmua” atamasi bir xil boʻlmagan holda talqin etiladi. “Majmua”
tushunchasi, odatda, geografik nuqtai nazardan maʼlum bir turistik resurslarga ega boʻlgan
hudud sifatida qaraladi. Shu nuqtayi nazardan yondashilsa, majmua tushunchasi turistik
mintaqa yoki turistik hudud tushunchalariga muq
obil maʼnoni bildiradi. Majmua tushunchasini
bugungi kunda turistik jihatdan uning potensial mijozga nisbatan jalb etuvchanlik
(jozibadorlik) tomonidan oʻrganish maqsadga muvofiqdir.
Ayrim tadqiqotchilarning talqinida “majmua” turistlarni ehtiyoji va talablariga javob
beruvchi bir qator xizmatlar toʻplamini taklif etuvch hamda aniq jalb etuvchanlik darajasiga
ega boʻlgan geografik hudud sifatida qaraladi (Морозов
,
Морозова
, 2014).
3. Tranzit hududi
1. Ketayotgan turistlar
1. Qaytib kelayotgan turistlar
2. Turistlar
vujudga
keluvchi hudud
4. Turistik
majmua
Tashqi muhit: ijtimoiy, madaniy, iqtisodiy, texnologik, jismoniy, siyosiy,
huquqiy va boshqa omillar
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, avgust
www.e-itt.uz
189
Bir qator tadqiqotchilar tomonidan esa “turistik majmua”
tushunchasi esa turistlar
tomonidan borishga harakat qilinuvchi, turistik oqimni shakllantiruvchi joy, qandaydir
lokatsiya (hudud, makon, akvatoriya) sifatida tushuncha beriladi. Shu mazmunda turistik
majmua turist tomonidan yashash manzilini tark etgan holda ushbu makonda yangi hissiyotlar
va oʻziga xos qoniqishlarni olishni rejalashtirgan joy sifatida qaraladi.
Ushbu mantiqqa suyangan va turistlarni qabul qiluvchi majmuani boshqaruvchi
pozitsiyasida turgan holda turistik majmuani keng mehmondoʻstlik xizmatlarini yaratuvchi va
isteʼmolga taklif etuvchi majmua sifatida koʻrib chiqish maqsadga muvofiqdir.
1-jadval
“Turistik majmua” tushunchasiga konseptual yondashuvlarning mazmuni
Konseptual
yondashuvlar
Tadqiqotchilar
Konseptual yondashuvlar mazmuni
Iqtisodiy-
geografik
jihatdan
yoʻnaltirilgan
konseptual
yondashuv
N.Leyper
Turistik majmua bu
–
turistlar tomonidan hududning bir yoki
bir necha belgi va xususiyatlari boʻyicha turistik tajriba olish
uchun maʼlum bir vaqtga toʻxtovchi joy.
K.Metelka
Turistik majmua
–
inson sayohat qiluvchi “gegrafik joy”,
“turistik bozorning hududi”.
S.Medlik
Turistik majmua
–
turistlar tomonidan tashrif buyuriladigan
jalb etuvchanlik xususiyati, turistik xizmatlar koʻrsatish
infratuzilmasi
va
geografik
jihatdan
borish
chegaralanmaganlik kabi asosiy omil belgilariga ega boʻlgan
hudud.
R.Meytlend
Turistik majmua
–
turistlar tashrif buyuruvchi geografik
chegaralarga ega boʻlgan alohida hudud.
Marketing-
boshqaruviga
yoʻnaltirilgan
konseptual
yondashuv
F.Kotler, J.Bouen,
J.Meykenz
Turistik majmua
–
koʻp bosqichli tarkibiy tuzilish: asosiy,
yondosh va qoʻshimcha tuzilishga ega boʻlgan moddiy yoki
nomoddiy elementlardan tashkil topgan turistik mahsulot.
D.Buxalis
Turistik majmua bu
–
isteʼmolchiga umumlashgan tajribani
oʻzlashtirish imkonini beruvchi turistik mahsulot.
Mijozga
yoʻnaltirilgan
konseptual
yondashuv
J.Moysander,
A.Valtonen
Turistik majmua imij, joy, xizmatlar va mehmondoʻstlik sohasi
kabi mijozga yoʻnaltirilgan kengaytirilgan
turistik mahsulotni
ifodalovchi xizmatlar tizimi. Unda mijoz, bir tomondan,
tadbirlarda ishtirok etuvchi nofaol istemolchi sifatida, ikkinchi
tomondan, turistik mahsulotni isteʼmol qilish uchun iqtisodiy
jihatdan optimal qaror qabul qiluvchi faol subyekt sifatida
qaraladi.
Ijtimoiy-
madaniy
konseptual
yondashuv
J.Dyumazedye
Turistik majmua
–
jamiyatdagi neʼmat hisoblanib, “ishlab
chiqarish” iqtisodiyoti oʻrniga “xizmatlar” iqtisodiyotining
kelishi bilan rivojlanuvchi muhit.
N.Kolodiy
Turistik majmua xizmatlar sohasining asosiy institutlari
(universitetlar, axborot, fan, madaniyat, tibbiyot) ishtirokida
nazariy va amaliy jihatdan shakllanuvchi qadriyatlar va
tajribalar oʻrganiladigan joy.
J.Urri
Turistik majmua
–
global bozorda raqobat muhitida
foydalaniluvchi, turist tomonidan tanlanadigan va uning
xoxish istaklari doirasida foydalaniladigan turistik mahsulot.
E.Louzning yondashuvlaridan tashqari turistik majmua tushunchasiga Lyu (1987),
Framke (2002), Saarinena (2004) va Kilanenlar (2011) tomonidan ishlab chiqilgan
yondashuvlar ham mavjud. Ushbu tadqiqotchilarning “turistik majmua” tushunchasiga
konseptual yondashuvlarini oʻrganib chiqqan holda konseptual yondashuvlarni toʻrt asosiy
yoʻnalishda ajratib chiqish mumkin.
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, avgust
www.e-itt.uz
190
1. Iqtisodiy-
geografik jihatdan yoʻnaltirilgan konseptual yondashuv. Ushbu yoʻnalishdagi
yondashuvga K.Metelka, S.Medlik, R.Batler, N.Leyper va R.Meytlend kabi xorijiy
tadqiqotchilarning ishlarini kiritish mumkin.
2. Marketing-
boshqaruviga yoʻnaltirilgan konseptual yondashuv. Ushbu yoʻnalishdagi
yondashuvga xorijlik olimlardan F.Kotler, J.Bouen, J.Meykenz, D.Buxalis va K.Gunnlarning
yondashuvlari tegishli.
3. Mijozga yoʻnaltirilgan konseptual yondashuv. Ushbu konseptual yondashuvga
xizmatlar marketingi, strategiyasi hamda marketing aloqalariga tegishli qarashlarni ifodalovchi
J.Moysander, A.Valtonen, K.Grenroos, M.Bitner, J.Gorovits va L.Mossberglarning tadqiqotlari
kiradi.
4. Ijtimoiy-madaniy konseptual yondashuv. Bu yondashuvlarning mazmuni
J.Dyumazedye, N.Kolodiy, J.Urri va R.Lashlar tomonidan olib borilgan tadqiqotlarda oʻz aksini
topgan.
Yuqorida koʻrsatib oʻtilgan yondashuvlarning mazmuni
yuqoridagi 1-jadvaldagi talqinlar
orqali aniqroq koʻrsatib oʻtiladi.
Turistik majmua tushunchasi uzoq davr davomida shakllanganligi hamda hozirgi kunda
ham tadqiq etilayotganligi sababli ushbu tushuncha mazmuniga yuqoridagi yondashuvlardan
farqlanuvchi yana bir qator yondashuvlar mavjud. Shu nuqtai nazardan ayrim tadqiqotlarda
“turistik majmua” konsepsiyasiga yondashuvlarni anʼanaviy va zamonaviy yondashuvlarga
ajratiladi.
Xulosa va takliflar.
Anʼanaviy konsepsiyada turistik majmua mijozlar (isteʼmolchilar)ning oʻz taʼtil va dam
olishlarini oʻtkazadigan joy sifatida talqin qilinib, uning oʻziga xos elementlari sifatida joy
(turistik hudud va uning tarkibi), odamlar (isteʼmolchilarning demografik
xususiyatlari,
motivatsiya va hududning reytingi) va taʼtil (taʼtil davridagi turistlarning faoliyati) ajratiladi.
“Turistik majmua” tushunchasiga turli konseptual yondashuvlarni oʻrganish asosida
ushbu tushunchaning koʻp qirraligi va uning mazmunini qanday maqsadda foydalanilishidan
kelib chiqqan holda belgilash lozimligi aniqlandi. Shu bilan birga, tadqiqot jarayonida “turistik
majmua” tushunchasi aniq chegaraga eg
a turistik resurs; milliy, hududiy va mahalliy darajada
aniq amalga oshirish mexanizmi mavjud boʻlgan yagona boshqaruv strategiyasiga ega tizim;
koʻp bosqichli kompleks turistik mahsulot, turistlar, tadbirkorlar va mahalliy boshqaruv
tuzilmalarining murakk
ab oʻzaro munosabatlari natijasida foydalaniluvchi turistik resurs;
faqatgina isteʼmol qiymatiga ega boʻlmasdan, turistik tajribani shakllantiruvchi turistik
mahsulot kabi asosiy belgilarga ega boʻlgan mahsulot, hudud, isteʼmol qiymatiga ega qadriyat
sifatida talqin etilishi maqsadga muvofiqligi aniqlandi.
Adabiyotlar/ Литература/ Reference:
Framke W. (2002) The destination as a concept: a discussion of the businessrelated
perspective versus the socio-cultural approach in tourism theory / W.Framke // Scandinavian
Journal of Hospitality and Tourism.
–
№ 2 (2). –
P. 92-108;
Homidov Kakhkhorali Kurbonali ugli. (2023). Objective need for the formation and
sustainable
development
of
tourist
complexes
in
the
regions:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8151902
. IQRO , 4(2), 42
–
45.
Homidov, K. (2023). Conceptual approaches to the formation of a model for the sustainable
development of tourist complexes. Development of pedagogical technologies in modern
sciences, 2(7), 33-38.
Homidov, K. (2023). Organizational and economic foundations of the organization of tourist
complexes in the development of tourism in the regions. Journal of Agriculture &
Horticulture, 3(7), 44-50.
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, avgust
www.e-itt.uz
191
Lew A.A. (1987) A framework of tourist attraction research / A.A. Lew // Annals of Tourism
research.
–
№ 14 (4). –
P. 553-575;
Pine, J. and Gilmore, J. (1999). The Experience Economy, Harvard Business School Press,
Boston.
Saarinen J. (2004) Destinations in change: the transformation process of tourist destinations
/ J. Saarinen // Tourist Studies.
–
№ 4 (2). –
P. 161-179;
Saraniemi S., Kylänen M. (2011) Problematizing the concept of tourism destination: an
analysis of different theoretical approaches / S. Saraniemi, M. Kylänen // Journal or Travel
Research.
–
50 (2).
–
P. 133-143.
Алимова М.Т.
(2017)
Ҳудудий
туризм бозорининг ривожланиш хусусиятлари ва
тенденциялари (Самарқанд вилояти мисолида) // И.ф.д. дисс. –
Самарқанд: СамИСИ,
25-
26-
б.
Гончарова Н.А. (2014) Формирование системы управления туристской дестинацией.
Диссертация на соискание ученой степени кандидата экономических наук. –Санкт
-
Петербург: НОУ ВПО «БАТиП», –С. 17.
Морозов М.А., Морозова Н.С. (2014) Моделирование и прогнозирование развития
туристских дестинаций. Сервис
plus
. Т. 8. №3. —
С. 32
-39.
Рамадонова М.М., Макарченко М.А. (2016) Государственное регулирование
туристической деятельности //Альманах научных работ молодых ученых
университета ИТМО. –
С. 211
-213.
Сурков С.Г. (2009) Международный туризм в России: проблемы развития и
управления / С.Г. Сурков, В.И. Криворучко. –
М.: Советский спорт, –
214 с.
Хомидов, К. (2023).
O
ʻ
zbekistonda turistik majmualar faoliyatini boshqaruv samaradorligi
oshirish yo
‘
llari. Economics and Innovative Technologies, 11(3), 154-160.
Хомидов,
Қ.Қ.
(2023).
Инновационные
преимущества
использования
информационных технологий в туристической деятельности. In современные вопросы
естествознания и экономики (pp. 421
-424).
Хомидов, Қ. Қ. (2024). Совершенствование институциональной базы системы
государственного регулирования туристских комплексов.
World of Scientific news in
Science, 2(2), 262-269.
Хомидов, Х. (2023). Ҳудудларда туристик мажмуалар фаолиятини шакиллантириш
ва тизимли бошқариш асосида ҳудудлар туристик салохиятидан самарали фойдаланиш
масалалари.
" Milliy iqtisodiyotni isloh qilish va barqaror rivojlantirish istiqbollari" respublika
ilmiy-
amaliy konferensiyasi materiallari to ‘plami., 412
-415.
Хомидов, Қ.Қ.Ў. (2023). Организационно
-
экономический механизм развития
туристических комплексов.
In
Новые
технологии
в
учебном
процессе
и
производстве
(pp.
370-372).
