Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, iyun
www.e-itt.uz
193
QORAQALPOǴOSTON IQTISODIYOTIDA KICHIK BIZNESNING ROL
I
Tóreshov Maxmud Keńesbay ulı
Qaraqalpaq Mámleketlik Universiteti
ORCID: 0009-0008-3958-2446
Annatatsiya:
Ushbu maqolaning maqsadi kichik biznesning Qoraqalpoǵıston milliy
iqtisodiyotidagi rolini aniqlashdir. Ushbu maqsadni hal qilish uchun 2015-2022 yillar uchun
statistik ma'lumotlardan foydalanildi. maqolada rivojlangan va rivojlanayotgan
mamlakatlarning milliy iqtisodiyotlari uchun kichik biznesning roli ko'rsatilgan, bandlik,
makroiqtisodiy ko'rsatkichlardagi kichik biznesning tuzilishi, byudjet va byudjetdan tashqari
jamg'armalarni to'ldirishda kichik biznesning hissasi kabi xususiyatlar bo'yicha qiyosiy tahlil
o'tkazildi.
Qoraqalpoǵıstonda kichik tadbirkorlik bo'yicha statistik ma'lumotlarni taqqoslash
muammolari ko'rsatilgan. Maqolaning o'ziga xos xususiyati o'z-o'zini ish bilan ta'minlashni
Qoraqalpoǵıstondagi kichik biznesning tarkibiy elementi sifatida ko'rib chiqishdir
.
Kalit sozlar:
kichik tadbirkorlik, o'z-o'zini ish bilan ta'minlash, kichik biznesning milliy
iqtisodiyotdagi o'rni, kichik bi
znesda bandlik, Qoraqalpoǵıstonda kichik biznesning tuzilishi,
kichik biznesga soliq solish, kichik biznesning byudjetdan tashqari fondlarga tushumlari
.
РОЛЬ
МАЛОГО
ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА
В
ЭКОНОМИКЕ КАРАКАЛПАКСТАНА
Торешов Махмуд Кенесбай углы
Каракалпакский
Государственный Университет
Аннотация:
Цель этой статьи
-
определить роль малого бизнеса в национальной
экономике Каракалпакии. Для решения этой задачи были использованы статистические
данные за 2015
-
2022 годы. В статье показана роль малого бизнеса для национальных
экономик развитых и развивающихся стран, проведен сравнительный анализ по таким
характеристикам, как занятость, структура малого бизнеса по макроэкономическим
показателям, вклад малого бизнеса в пополнение бюджета и внебюджетных фондов.
Показаны
проблемы
сравнения
статистических
данных
по
малому
предпринимательству в Каракалпакстане. Особенностью статьи является
рассмотрение самозанятости как структурного элемента малого бизнеса в
Каракалпакстане.
Ключевые слова:
малое предпринимательство, самозанятость, роль малого
бизнеса в национальной экономике, занятость в малом бизнесе, структура малого
бизнеса в Каракалпакстане, налогообложение малого бизнеса, поступления малого
бизнеса во внебюджетные фонды.
UO
‘
K: 334
VI SON
—
IYUN, 2024
193-198
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, iyun
www.e-itt.uz
194
THE ROLE OF SMALL BUSINESS IN THE ECONOMY OF KARAKALPAKSTAN
Toreshov Makhmud Kenesbay ugli
Karakalpak State University
Abstract:
The purpose of this article is to determine the role of small business in the national
economy of Karakalpakstan. Statistical data for 2015-2022 were used to solve this problem. The
article shows the role of small business for the national economies of developed and developing
countries, a comparative analysis is carried out on such characteristics as employment, the
structure of small business according to macroeconomic indicators, the contribution of small
business to the replenishment of the budget and extra-budgetary funds. The problems of
comparing statistical data on small business in Karakalpakstan are shown. A special feature of
the article is the consideration of self-employment as a structural element of small business in
Karakalpakstan.
Keywords:
small business, self-employment, the role of small business in the national
economy, employment in small business, the structure of small business in Karakalpakstan,
taxation of small business, small business receipts to off-budget funds.
Kirish
.
Kichik biznes bozor iqtisodiyotining muhim tarkibiy qismidir. Sanoati rivojlangan
mamlakatlar tajribasi shuni ko'rsatadiki, yalpi ichki mahsulotning 60% gacha kichik biznes
tomonidan ta'minlanadi. Rivojlangan mamlakatlarda kichik biznes korxonalari umumiy
sonining taxminan 50 foizini tashkil qiladi. Q
oraqalpoǵıstonda kichik biznesni har tomonlama
rivojlantirishning ob'ektiv zarurati aniq haqiqatdir, bu ko'p jihatdan Toshkent shahri,
Samarkand va Andijon viloyotlaridan bir qator kichik biznesdan orqada qolmoqda. Kichik va
o'rta korxonalarning ulushi qanchalik katta bo'lsa, mamlakat iqtisodiyoti shunchalik
rivojlangan deb hisoblanadi. Kichik va o'rta biznesning kuchli sektorini yaratish mamlakatning
iqtisodiy va ijtimoiy farovonligining kalitlaridan biridir.
Kichik biznes bugungi kunda eng keng tarqalgan. Kichik va o'rta biznesning samarali
rivojlanishi ushbu segmentning iqtisodiy o'zgarishlarga moslashuvchanligi va yuqori
moslashuvchanligi natijasida muvozanatli bozor sharoitlarini shakllantirishga yordam beradi.
Kichik biznes sektori iqtisodiyotning raqobat muhitini ta'minlaydigan zamonaviy bozor
infratuzilmasining asosidir. Tadbirkorlik ijtimoiy munosabatlarning namoyon bo'lishining
o'ziga xos shakllaridan biri sifatida jamiyatning moddiy va ma'naviy salohiyatini oshirishga
yordam beradi, har bir shaxsning qobiliyatlari va iste'dodlarini amaliy amalga oshirish uchun
qulay zamin yaratadi.
Adabiyotlar sharhi.
Gvozdiyevanıng
(2020) tadqiqot
natiyjalariga kora
g'arbiy va mahalliy iqtisodiy
adabiyotlarda kontseptsiyani talqin qilish "kichik va o'rta biznes" biroz farq qiladi, ammo
umumiyni ajratib ko'rsatish mumkin. Shunday qilib, turli mamlakatlardagi kichik va o'rta
biznes deganda qonun hujjatlarida ma'lum mezonlar asosida faoliyati foyda olish bilan bog'liq
bo'lgan kichik va o'rta biznes sub'ektlariga tayinlangan xo'jalik yurituvchi subyektlar (tijorat
tashkilotlari - yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlar - jismoniy shaxslar) majmui
tushunturgan.
Mazur va Plaxovlar (2015) firmalar kichik biznes sub'ektlariga tegishli bo'lgan mezonlar
quyidagilardan iborat dep korsatip bergan:
- kompaniyaning daromadlari-tovarlar, ishlar yoki xizmatlarni sotishdan tushgan
tushumlar (QQSni hisobga olmaganda);
- xodimlar soni 100-50 kishidan oshmaydi;
- ta'sischilar tarkibi;
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, iyun
www.e-itt.uz
195
- yuridik shaxslarning ustav kapitalidagi ulushi cheklangan.
Birinchi ikkita mezon yakka tartibdagi tadbirkorlar tomonidan kichik biznes deb
hisoblanishi uchun qondirilishi kerak. Kichik korxonalarga mikro korxonalar, o'z-o'zini ish
bilan ta'minlaydigan fuqarolar ham kiradi. 2020 yil 1 iyuldan boshlab. o'z-o'zini ish bilan band
bo'lganlar mamlakatimizning barcha mintaqalarida professional daromad solig'i to'lovchilari
bo'lishlari mumkin. O'z-o'zini ish bilan band bo'lganlarni ijtimoiy himoya qilish mamlakatda
amaldagi mehnat qonunchiligiga rioya qilish va ijtimoiy kafolatlar berish orqali amalga
oshiriladi (Mazur va Plaxovlar, 2015).
Shuni ta'kidlash kerakki, xorijiy manbalarda "yakka tartibdagi tadbirkor" va "xususiy
tadbirkor" atamalari ko'pincha aralashtiriladi va ular o'rtasida aniq chiziq chizilmaydi. Biroq,
ko'p hollarda, dastlabki bosqichda juda ko'p mustaqil ish olib borilsa ham, biznesdan daromad
oladigan tadbirkorni tushunish taklif etiladi o'z - o'zini ish bilan band bo'lganlar-boshqa
ishchilarni yollashni rejalashtirmagan kishi o'zi ishlaydi, bitta doimiy ish beruvchi bilan
shartnoma imzolamaydi.
Nestrenko va Protasovalar (2021) bozor iqtisodiyoti bo'lgan mamlakatlarda kichik
biznes iqtisodiy o'sish sur'ati va YaIM tarkibiga bevosita ta'sir qiladi, bozorni tovarlar va
xizmatlar bilan to'ldiradi, yirik korxonalar to'ldira olmaydigan iqtisodiy bo'shliqlarni to'ldiradi.
Bundan tashqari, kichik biznesni samarali rivojlantirish iqtisodiyotni diversifikatsiya qilish,
yangi ish o'rinlari yaratish, aholining turmush darajasini oshirish kabi muhim vazifalarni hal
etishga imkon beradi. O'z biznesida g'ayratli va tashabbuskor fuqarolar o'zlarining qobiliyatlari
va salohiyatlarini namoyon etib, o'rta sinf ulushini oshirib, jamiyatda ijtimoiy barqarorlikning
o'sishini ta'minlaydilar.
Bunga mamlakatda kichik biznesni rivojlantirishdan kelib chiqadigan makroiqtisodiyot
darajasidagi quyidagi ijobiy ta'sirlar yordam beradi:
1) mamlakatda bandlik darajasini oshirishga yordam beradi;
2) eksport salohiyatini oshirish;
3) davlat bilvosita davlat ustuvorliklari toifasiga kiritilishi mumkin bo'lmagan faoliyat
yo'nalishlarini rivojlantirishi mumkin;
4) kichik biznes korxonalari yirik korxonalar uchun xom ashyo va butlovchi qismlarning
asosiy etkazib beruvchilari sifatida harakat qilishlari mumkin;
5) ko'p sonli kichik korxonalarning mavjudligi davlatdagi raqobat muhitini yaxshilaydi,
bu esa oxir-oqibat taklif etilayotgan tovarlarning sifati va narxlarning o'rtacha darajasiga ta'sir
qiladi degan fikirni olga surgan (Nestrenko va Protasovalar, 2021).
Tadqiqot metodologiyasi.
Ilmiy tadqiqotimiz davomida Qoraqalpoǵıston moliyasining mamlakat iqtisodiyotida
tutgan o‘rni va
uning ahamiyati, kichik biznes tashkilotlarning vazifalari, ishlab tartibi va ularni
tashkil etishning
fundamental asoslari, ularning me’yoriy
-huquqiy jihatlari qiyosiy tahlillar
asosida ochib berishga harakat qilindi. Qoraqalpoǵıstonda kichik biznesni tas
hkil qilishda xorij
tajribalari va xorijiy olimlarning ilmiy-nazariy qarashlari analitik tahlil usullaridan foydalangan
holda yoritib berildi.
Tahlil va natijalar muhokamasi.
Bozor sharoitidagi o'zgarishlarga tezkor javob beradigan kichik tadbirkorlik bozor
iqtisodiyotiga zarur moslashuvchanlikni beradi. Kichik biznesning bu xususiyati zamonaviy
sharoitda iste'molchilar talabini tez individuallashtirish va farqlash tufayli alohida ahamiyat
kasb etadi,ilmiy-texnik taraqqiyotning tezlashishi, ishlab chiqarilayotgan tovarlar va xizmatlar
nomenklaturasining o'sishi. Bundan tashqari, kichik biznes aholining katta moliyaviy va ishlab
chiqarish resurslarini (shu jumladan mehnat va xom ashyo) safarbar qiladi, ular yo'qligida
foydalanilmaydi.
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, iyun
www.e-itt.uz
196
Ishchilar soni kam bo'lgan korxonalar va o'z-o'zini ish bilan ta'minlaydigan fuqarolar
mintaqaning iqtisodiy tizimining moslashuvchanligi va barqarorligini ta'minlaydi, uni aniq
iste'molchilar ehtiyojlariga yaqinlashtiradi va shu bilan birga muhim ijtimoiy rol o'ynaydi, ish
bilan ta'minlaydi va aholining katta qismi uchun daromad manbalarini ta'minlaydi.
Masalan Rossiya Federatsiyasida tijorat tashkilotlarining 95 % kichik va o'rta biznes
sub'ektlari hisoblanadi. Amaliyot shuni ko'rsatadiki, yirik korxonalar uchun barcha iqtisodiy
bo'shliqlarni to'ldirish va bozorning tovarlar va xizmatlarga bo'lgan ehtiyojlarini to'liq
qondirish qiyin, shuning uchun kichik biznes bu rolni o'z zimmasiga oladi va shu bilan iqtisodiy
o'sish sur'ati va YaIM tarkibiga bevosita ta'sir qiladi.
Kichik va o'rta biznes rivojlanayotgan va rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyotida muhim
rol o'ynaydi. Xitoyda kichik va o'rta biznes sektori barcha kompaniyalarning 97,9 foizini, barcha
aktivlarning 53,4 foizini va foydaning 64,3 foizini tashkil qiladi. Rivojlangan mamlakatlarda
kichik korxonalarning YaIMga qo'shgan hissasi taxminan 50-60% ni tashkil etadi (Frantsiya,
Yaponiya, AQSh va Germaniya), Rossiya Federatsiyasida - taxminan 15%. Frantsiyadagi kichik
korxonalar soni taxminan 2,0 million dona, Germaniyada-2,3 million dona, Buyuk Britaniyada
–
3,0 million dona, Italiyada
–
5,0 million dona, Yaponiyada
–
5,7 million dona. (korxonalar
umumiy sonining 99%), AQShda
–
20 million dona.. Yevropa Ittifoqida kichik biznesning ulushi
korxonalarning 99,8 foizini va ish o'rinlarining 85 foizini tashkil etadi
80
.
Bugungi kunda Qoraqalpaǵıstonda kichik korxonalar soni
va ularda ish bilan band
bo'lganlar soni bo'yicha ikkita asosiy ma'lumot manbai mavjud.
1-jadval
2017-
2023 yillarda Qoraqalpoǵıstonda kichik korxonalarni
rivojlantirish dinamikasi
Yil
Kichik
korxonalar
soni
Ish bilan band
bo'lganlar soni
Aylanma
(mlrd sum)
Asosiy investitsiyalar
Kapital((mlrd sum))
2017
346
1886
18933,8
336,3
2018
388
2199
22610,2
414,4
2019
402
2242
23463,7
453,6
2020
474
2475
26392,6
286,4
2021
589
3859
44124,3
574,6
2022
724
3895
48459,1
664,4
2023
1204
4020
53314,2
936,3
2017-2023 yillar davomida kichik biznes faoliyati natijalari umuman ijobiy.
Qoraqalpaǵıstonda ushbu davrda asosiy ko'rsatkichlarning o'sishi kuzatildi: kichik korxonala
r
soni, kichik korxonalarda band bo'lganlarning o'rtacha soni, kichik korxonalar aylanmasi va
asosiy kapitalga investitsiyalar. 2017-2023 yillar davomida kichik korxonalar soni 1204 ming
donaga ko'paydi, asosiy kapitalga investitsiyalar 936 milliard sumni tashkil etdi; 2017-2023
yillar uchun kichik biznes sohasida band bo'lganlar soni 4020 ming kishiga, aylanmasi 53314,2
milliard sumga. kichik biznes 1500 dan ortiq odamni ish bilan ta'minlaydi, ish haqini to'laydi va
shu bilan iste'molchilar talabini qo'llab-quvvatlaydi. Asosiy kapitalga investitsiyalarning
doimiy ravishda oshib borishi mamlakat va mintaqalarning investitsiya muhitini yaratadi,
yangi
texnologiyalarning
rivojlanishini
ta'minlaydi,
ko'payadi
korxonalarning
raqobatbardoshligi. Shu bilan birga, shuni ta'kidlash mumkinki, o'rta korxonalar uchun har bir
ishchiga to'g'ri keladigan asosiy kapitalga investitsiyalar qiymati kichik korxonalar uchun
ushbu ko'rsatkichdan sezilarli darajada (deyarli ikki baravar) oshadi. O'rta korxonalar kichik
biznes va mikro korxonalarga qaraganda texnik jihatdan yaxshiroq jihozlangan va shunga mos
80
Основные тенденции сферы услуг. Узбекистанский Союз Ученых.
-
[Электронный ресурс]. —
Режим доступа (дата
обращения 02.07.2020)
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, iyun
www.e-itt.uz
197
ravishda ishlab chiqarish faoliyatini modernizatsiya qilish va ta'minlash uchun katta
xarajatlarni talab qiladi (Шодманов
, 2021).
Qoraqalpaǵıston iqtisodiyotida kichik biznesning faoliyatini tavsiflash uchun asosiy
iqtisodiy ko'rsatkichlarda kichik korxonalarning o'ziga xos og'irliklarini ko'rib chiqamiz.
2-jadval
kichik korxonalarning (shu jumladan mikrofirmalarning) asosiy iqtisodiy
ko'rsatkichlardagi ulushi, %
81
Ko'rsatkichlar
2020
2021
2022
2023
Xodimlarning o'rtacha soni
21,6
22,6
24,5
24,3
Korxonalar aylanmasi
21,4
24,4
26,6
25,6
Asosiy kapitalga investitsiyalar
7,2
5,5
6,2
6,0
Uzoq muddatli aktivlar
-
21,1
8,3
21,2
Joriy aktivlar
-
37,6
18,1
27,4
Kapital va zaxiralar
-
20,8
10,0
25,9
2020-2023 yillar dinamikasida kichik korxonalarda band bo'lganlar ulushi 21,6 foizdan
24,3 foizga oshdi, ammo bozor iqtisodiyotini rivojlantirish uchun bu ko'rsatkich juda past.
Taqqoslash uchun, Yevropadagi band aholining 67,4 foizi kichik biznesda ishlaydi
82
.
Shuningdek, 2020-2023 yillar davomida korxonalar aylanmasining 21,4 foizdan 25,6 foizgacha
o'sishi kuzatilmoqda. Ammo asosiy kapitalga investitsiyalar ko'rsatkichi pasayish
tendentsiyasiga ega. Ta'kidlash joizki, ish bilan band bo'lganlarning o'rtacha soni, korxonalar
aylanmasi, asosiy kapitalga investitsiyalar bo'yicha kichik korxonalarning ulushi biroz
o'zgargan. Kichik va o'rta biznesning zaif rivojlanishi boshqa mamlakatlar bilan taqqoslashda
tasdiqlangan. Agar Qoraqalpaǵıston ish bilan band bo'lganlarning ulushi iqtisodiy faol aholining
to'rtdan bir qismini tashkil etsa, rivojlangan mamlakatlarda ularning ulushi 50% dan oshadi.
Shunga o'xshash holat asosiy kapitalga aylanma va investitsiyalar bo'yicha kuzatilmoqda.
Kichik biznesda mehnat unumdorligining yana bir muammosi past raqobatdir.
Raqobatning past darajasi korxonalarni innovatsion faoliyatga undamaydi. Raqobat yo'qligi
xaridlar sohasida namoyon bo'ladi: Moliya vazirligining ta'kidlashicha, barcha xaridlarning 96
foizi raqobatbardosh bo'lmagan sharoitlarda amalga oshiriladi (
Якушев, 2022
).
Bularning barch
asi va boshqa omillar Qoraqalpaǵıstondagi
kichik biznesning ko'plab
ko'rsatkichlariga ta'sir qiladi. Jahon bozorlaridagi mahsulotlarning raqobatbardoshligi kichik
biznesning funktsiyalaridan birini pasaytiradi: eksportga yo'naltirilgan.
Xulosa va takliflar.
Maqolada Qoraqalpaǵıstondagi kichik biznes faoliyatini tavsiflovchi asosiy iqtisodiy
ko'rsatkichlar ko'rib chiqildi. Qoraqalpaǵıstonda tadbirkorlikni rivojlantirish o'z yo'lida
ketayotganini va shuning uchun mamlakatimizda xorijiy tajribani to'liq qarzga olishning iloji
yo'qligini va bu kerak emasligini tushunish uchun boshqa mamlakatlar bilan taqqoslashlar
o'tkazildi. Hukumat taklif qilayotgan inqirozga qarshi choralar inqirozning salbiy oqibatlarini
yumshatishga yordam beradi. Inqirozning konstruktiv funktsiyalari, mojaro singari, hokimiyat
va biznes hamjamiyati vakillari o'rtasidagi hal qilinmagan qarama-qarshiliklarni bartaraf
etishga yordam beradi. Inqiroz Qoraqalpaǵıstonda kichik biznesning rivojlanishiga to'sqinlik
qiladigan ma'muriy to'siqlarni bartaraf etishga yordam beradi. Masalan, migranlar uchun
sanktsiyalarning kiritilishi mehnat unumdorligini oshirishga yordam berdi; pandemiya tufayli
yuzaga kelgan 2020 yilgi inqiroz hodisalari 2020 yil oxirigacha ijtimoiy badallar stavkasining
81
Малый, средний, крупный бизнес в Каракалпакстане: определения, отличия. научная газета,
-
[Мир и экономика ст
-
2].
82
Малое и среднее предпринимательство в Кааракалпакстане, 2019.
-
[ Мир и экономика ст
-8].
Iqtisodiy taraqqiyot va tahlil, 2024-yil, iyun
www.e-itt.uz
198
pasayishiga yordam berdi. va boshqalar, tuzilmaning o'zgarishi kichik biznes. 2020 yilda butun
mamlakat bo'ylab joriy etilgan deb taxmin qilinadi va o'z-o'zini ish bilan ta'minlash holati ilgari
"soyada" band bo'lganlarga soyali iqtisodiyotdan chiqib ketishga, mintaqaviy byudjetlarni
to'ldirishga va Qoraqalpaǵıstonda tadbirkorlikni rivojlantirish uchun yangi joylarni topishga
yordam beradi.
O‘tkazilgan tadqiqot natijalariga asoslangan holda quyidagi xulosa va takliflarni
amaliyotga joriy etish mamlakatimizda kichik bizneslar faoliyatini tshkil etish va
rivojlantirishga ijobiy ta’sir qiladi, degan fikrdamiz:
- kichik biznesning mamlakat iqtisodiyotidagi rolini aniqlash uchun statistik va uslubiy
baholash vositalarini takomillashtirishni taklif qilish mumkin.
- kichik biznesni davlat tomonidan qo'llab-quvvatlashni takomillashtirish uchun
Qoraqalpaǵıston iqtisodiyotida mavjud bo'lgan moliyaviy bo'lmagan va moliyaviy vositalardan
foydalangan holda yergilikli va mintaqaviy darajada kichik biznesni qo'llab-quvvatlashning
kelishilgan mexanizmlarini ishlab chiqish kerak.
- kichik biznesni rag'batlantirish tizimi yuqori texnologiyali va innovatsion mahsulotlar
ishlab chiqarishni rivojlantirish va kengaytirishga qaratilgan bo'lishi kerak.
- kichik biznesni rivojlantirish uchun sharoit yaratish uchun mintaqaviy darajada kichik
biznes infratuzilmasi elementlarini muvofiqlashtirish zarur.
Adabiyotlar/ Литература
/ Reference:
Гвоздева,
О.М.
(2020)
https://orcid.org/0000-0002-3960-7067
Развитие
субъектов
малого
бизнеса
как
предпосылка
создания
рабочих
мест:
правовой
аспект
//
Сибирское
юридическое
обозрение,
2020.
[
Электронныйресурс] (дата
обращения
29.06.)
Мазур, Л.В., Плахов
(2015)
Роль федеральных налогов
в формировании доходной части бюджета. ОрелГИЭТ.
Нестеренко Ю.Н., Протасова Е.А.
(2021)
https://orcid.org/0000-0002-7800-8833
Самозанятость в Мире: состояние и потенциал развития // Народонаселение.
Шодманов.М.Р. (2021)
https://orcid.org/0000-0002-8403-3357
Анализ и оценка вклада
субъектов малого и среднего предпринимательства
в формировании бюджетов
территорий // Вестник Каракалпакского университета. Серия 3 Экономика. Экология.
[Электронный ресурс].
Якушев, Н.О.
(2022)
https://orcid.org/0009-0009-6065-558X
Вклад малого бизнеса в
российский экспорт // Вопросы территориального развития.
