DEVELOPMENT AND INNOVATIONS IN SCIENCE
International scientific-online conference
22
MAQOM YOLLARINI O'QITISHNING MAQSAD VA VAZIFALARI
Raimov Xaydarali Xatamjon оg'li
Toshkent viloyati parkent tumani 11- ummumiy o’rta ta’lim maktab
musiqa fani o’qituvchisi
https://doi.org/10.5281/zenodo.16868052
Annotatsiya-
Ushbu ishda o‘zbek xalqining milliy musiqa merosining yirik
namunasi bo‘lgan maqom yo‘llarini o‘qitish jarayonining maqsad va vazifalari
yoritiladi. Maqom san’atining tarixi, tuzilishi, lad va ritmik xususiyatlari, ijro
an’analari hamda ularni yosh avlodga o‘rgatishning ahamiyati tahlil qilinadi.
Shuningdek, maqom yo‘llarini o‘qitish orqali musiqiy idrok, estetik did, ijro
mahorati va milliy g‘ururni shakllantirish masalalari ko‘rib chiqiladi. Tadqiqot
natijalari maqom san’atini amaliy va nazariy jihatdan chuqur o‘rganish, uni
saqlash va rivojlantirishga xizmat qiladi.
Kalit so‘zlar:
maqom, Shashmaqom, maqom yo‘llari, Buzruk maqomi, lad,
ritmik usul, mushkulot, nasr, ijro an’analari, musiqa merosi, milliy madaniyat,
o‘qitish maqsadlari, ijro mahorati.
Maqom yo‘llarini o‘qitishning maqsad va vazifalari
Maqsad- Maqom yo‘llarini o‘qitishning asosiy maqsadi — o‘zbek xalqining
boy musiqa merosini chuqur o‘rganish, ijro an’analarini saqlash va yosh avlod
ongiga singdirish, professional musiqa ijrochilari va tinglovchilarida estetik did,
musiqiy tafakkur hamda milliy g‘ururni shakllantirishdir. Shuningdek,
maqomlarni o‘qitish orqali talabalarni nafaqat texnik mahoratga, balki asarning
ichki ma’no-mazmunini his etib ijro etish madaniyatiga o‘rgatish ham ko‘zda
tutiladi.
Vazifalar
1. Nazariy bilimlarni shakllantirish- Shashmaqomning tarixi, tuzilishi,
maqomlarning lad (moda) tizimi va ritmik usullarini o‘rgatish. Har bir
maqomning ichki bo‘limlari (mushkulot va nasr) hamda ularning ketma-ketligini
tushuntirish.
2. Ijro mahoratini rivojlantirish. Cholg‘u va vokal ijro texnikasini
mustahkamlash. Maqom kuylarini to‘g‘ri pardada, an’anaviy ohang va uslubda
ijro etishga o‘rgatish.
3. Eshitish va musiqiy idrokni o‘stirish.Maqomlarning o‘ziga xos ohangini
eshitib tanish qobiliyatini rivojlantirish. Murakkab ritmik va lad o‘zgarishlarini
tinglab tushunishga o‘rgatish.
4. Milliy an’ana va qadriyatlarni singdirish. Maqomlarning ma’naviy,
marosimiy va tarbiyaviy ahamiyatini tushuntirish. Maqomlar orqali yosh
avlodda milliy madaniyatga hurmat va qiziqishni kuchaytirish.
DEVELOPMENT AND INNOVATIONS IN SCIENCE
International scientific-online conference
23
5. Amaliy ijro tajribasini oshirish. Mashg‘ulotlarda yakka va jamoa
(ensembl) tarzida maqom yo‘llarini ijro etish. Konsertlar, madaniy tadbirlar va
musobaqalarda maqom ijrosini namoyish qilish
