180
ЭРТА ТУҒИЛГАН БОЛАЛАРДА УЙҚУ МУАММОЛАРИНИНГ
НАФАС ЙЎЛЛАРИ САЛОМАТЛИГИГА
,
ТЕМПЕРАМЕНТ
ХУСУСИЯТЛАРИГА БОҒЛИҚЛИГИНИНГ ХАМШИРАЛИК
КУЗАТУВИ
Мухаммаджонов Дилмуроджон
, 203-
гуруҳ даволаш факультеты
Илмий раҳбар
:
ассистент Икромова Ш.Н
.
ТТА Термез филиали
,
Болалар касалликлари кафедраси
Долзарблиги
:
Эрта туғилган болаларнинг ривожланиш
,
камолга етиши ва соғлиғи учун уйқу
муҳим аҳамиятга эга
.
Эрта туғилган чақалоқларда
,
нормал туғилган болаларга қараганда кўпроқ
уйқу муаммолари бор
.
Болалардаги уйқу муаммолари нафас олиш аломатлари
,
гастроэзофагиал
рефлекс
,
қулоқ инфекциялари
,
такрорий сийдик йўлларининг инфекциялари ва тишлар
чиқишининг сабаблари
,
руҳий касалликлар
,
масалан
,
гиперактивлик ва ҳиссий муаммолар билан
боғлиқ
.
Неврологик ногирон болалар
,
соматик ва руҳий қўшимча касалликлари бор болалар тез
-
тез уйқусида муаммоларга дуч келишади
.
Кичкинтойлар уйқусининг транзакцией моделига
асосланиб
,
темпераментли хусусиятлар уйқуни мустаҳкамлашга тўғридан-тўғри халақит бериши
маълум
.
Шу сабабли
,
чақалоқларнинг уйқусидаги муаммоларга тўғри ёндашувни таъминлаш
учун ҳам уйқуни
,
ҳам темпераментни ва уларнинг ўзаро алоқаларини ўрганиш муҳимдир
.
Мақсад
:
Эрта тугилган болаларнинг уйқусининг
,
нафас олиш аломатлари билан
,
темперамент хусусиятларига боғлиқ хавф омилларини ўрганиш
.
Тадқиқот материаллари
:
2020
йил ноябрь ойидан
2021
йил март ойигача Сурхондарё
Вилоят Болалар Кўп тармоқли тиббиёт марказида эрта туғилган
(
н
= 372),
даволанган
болаларнинг гуруҳи ўрганилган
.
Эрта туғилган болалар
-
ҳомиладорлик муддати
(<28)
тугалланган ҳафта ёки туғилишнинг оғирлиги
(<1000
г
)
сифатида аниқланди
.
Болаларни
стационар даволаниш давомида кузатиб борилди
.
Натижалар
:
Эрта туғилган болаларда ётиш вақти
,
уйғониш вақти ёки ухлаш
давомийлигидаги фарқлар
,
уйқу муаммолари
(
безовталик
,
ухлаш пайтида нафас олиш
муаммолари
)
уйқуни бузишига олиб келиши кузатилди
.
Болаларнинг ухлаб қолиш қийинлиги
,
тез-тез уйғониши
,
кўкрак қафасида хириллаш туфайли боланинг уйқуси қанчалик тез-тез
бузилганлиги
;
болада совуқотиш
,
кўкрак қафаси инфекцияси билан боғлиқ йўтал бор йўқлиги
кузатилди
.
Бундан
ташқари
,
дори-дармонларидан
,
шу
жумладан
,
ингалацион
кортикостероидлардан
,
қисқа ёки узоқ муддатли таъсир кўрсатадиган б
2
-агонистлардан ва оғиз
орқали лейкотриен модификаторларидан фойдаланишни
,
оғиз лейкотриен модификаторларини
ишлатмаслик
ва
нафас
олиш
бронходилататорларини
ишлатмаслик
билан
таққосланди.Тадқиқотимизда биз иложи борича бир ҳил намуна олиш учун фақат когнитив
,
тил
ва МНС соҳаларида нуқсони бўлмаган эрта ёшдаги болаларни киритдик
.
Уйқуга кетиш
қийинлиги ёки тез-тез уйғониш
27,3%,
патологик нафас билан ухлаш
28,0%,
кундузги ухлаш
17,1%
ва
24,1% .
Болалар учун тавсия этилган
9
соатдан кам ухлаш қайд этилган
.
Болаларнинг ҳеч
бири тавсия этилганидан ортиқ ухламади
.
Белгиланган уйқу муаммоларининг тарқалиши билан
боғлиқ жиддий жинсий фарқлар мавжуд эмас эди
.
Эрта ёшдаги болалар
3
ойлигида камроқ ва
қисқа тунги уйғонишларни намойиш этдилар
.
Темперамент хусусиятларига келсак
,
биз нормал
туғилган болаларга қараганда
,
эрта туғилган болаларнинг диққат даражаси пастроқ ва салбий
ҳиссиётга эга
(
масалан
,
йиғлаш
,
инжиқлик,эҳтиёткорлик
)
эканлиги кузатилди
.
Хулоса
:
Эрта туғилган болалардаги уйқу муаммолари
,
нафас йўлларининг
саломатлиги ва темперамент ўртасида боғлиқликни тасдиқлайди
.
Шунинг учун педиатрларнинг
эрта туғилган болаларда
,
айниқса
,
нафас олиш бузилиши ва ухлаш билан боғлиқ ҳаракат
бузилишларида
,
уйқуни обдон текширишлари муҳимдир
.
Биз чақалоқнинг уйқуси ва
темпераменти ўртасидаги алоқани
,
шунингдек
,
уларнинг вақт ўтиши билан социал-эмоционал
мослашиш билан боғлиқлигини яхшироқ тушунишимиз
,
болаларни клиникаларда кўриш пайтида
уйқуни хариталаш бўйича саволларни киритишимиз керак
.
Адабиётлар рўйхати
:
1.
Елизарова
,
Ирина Сергеевна
, et al. "
Динамика состояния здоровья детей и подростков
Астрахани
."
Аллергология и иммунология
13.1 (2012): 101-101.
