I СЪЕЗД
детских анестезиологов
-
реаниматологов
Республики Узбекистан с международным участием
83
BOLALARDA SURUNKALI PYELONEFRITNING QAYTALANISHIDA
Y
O‘
LDOSH KASALLIKLARNING
O‘
RNI
P
o‘
latova K.R.
“O‘
zbekiston temir y
o‘llari” A
J Bolalar temir y
o‘
l shifoxonasi
Agzamova Sh.A.
Toshkent pediatriya tibbiyot institute
Satvaldieva E.A.
Toshkent pediatriya tibbiyot institute,
Toshkent, Oʻzbekiston
Dolzarblik.
Hozirgi vaqtda surunkali pielonefrit (CP) bolalar nefrologik
patologiyalari orasida etakchi
o‘
rinni egallaydi. Bu siydik tizimi va urogenital
a
’
zolari rivojlanishining tu
g‘
ma anomaliyalari b
o‘
lgan bolalarning tu
g‘
ilishining
k
o‘
payishi bilan bo
g‘
liq b
o‘
lib, buyraklardagi gemo-, urodinamikaning buzilishiga,
makroorganizmning immun reaktivligining pasayishiga olib keladi, bu
o‘
z
navbatida uropatogenlar tomonidan buyrak t
o‘
qimalarining tez kolonizatsiyasiga
moyillikni keltirib chiqaradi. V.V. Dlin va boshqalarning (2011) bergan
ma
’
lumotiga k
o‘
ra, bolalar orasida pielonefritning tarqalishi 0,3 dan 4% gacha,
siydik y
o‘
llari infektsiyalari esa 18-22:1000 ni tashkil qiladi. E.I. Slodivan va
boshq., 2019, s
o‘
ziga k
o‘ra “...Qrim Respublikasi nefrologik xizmati ishining tahlili
shuni k
o‘
rsatdiki, 2017 yilda 0 yoshdan 17 yoshgacha b
o‘
lgan bolalarda surunkali
kasalliklar bilan kasallanish 2,5:1000 ni tashkil etgan, 0,9:1000 2016-yilga
nisbatan k
o‘
p. Bunga parallel ravishda siydik chiqarish tizimining konjenital
anomaliyalari b
o‘
lgan 1000 bolaga nisbatan 1,8 dan 2,4 gacha k
o‘
tarilish
kuzatilqan..
.”.
Bir qator mualliflar CPning qaytalanuvchi turining oshish
tendentsiyasini qayd etadilar. Bu zamonaviy bolalarning, ayniqsa maktab
yoshidagilarning somatik so
g‘
li
g‘
ining yomonlashishi bilan bo
g‘
liq. Shu bilan
birga, qaytalanuvchi CPning uzoq muddatli asoratlari ya
’
ni buyrak
parenximasining chandiqlanishi, arterial gipertenziya, buyrak funktsiyasining
pasayishi va buyrak etishmovchiligini
o‘
z ichiga olishi mumkin.
Tadqiqot maqsadi.
Maktab yoshidagi bolalarda surunkali pielonefritning
qaytalanishida y
o‘
ldosh kasalliklarning rolini
o‘
rganish.
Tadqiqot materiallari
va usullari.
Bolalar temir y
o‘
l shifoxonasining
nefrologiya b
o‘
limi negizida ish olib borildi. Surunkali pielonefrit tashxisi bilan
2022-yil yanvaridan 2024-
yilning iyuniga qadar nefrologiya boʻlim
iga yotqizilgan
7 yoshdan 14 yoshgacha boʻlgan (asosiy guruh) 165 nafar bolalarning kasallik
tarixidan olingan maʼlumotlarning retrospektiv tahlili
amalga oshirildi.
Shuningdek, biz t
o‘
liq klinik va laboratoriya remissiya bosqichida (tez-tez
qaytalanishlari b
o‘
lmagan) surunkali pielonefrit tashxisi bilan kasalxonaning
ambulatoriya b
o‘
limidan
o‘
xshash yoshdagi 32 ta bolalarning (taqqoslash guruhi)
tibbiy karta ma
’
lumotlarini
o‘
rganib chiqdik. Ikkala guruhning bolalari yoshga
I СЪЕЗД
детских анестезиологов
-
реаниматологов
Республики Узбекистан с международным участием
84
qarab taqsimlangan: 7-10 yosh (asosiy guruh
–
A1, n=79, shundan 42 qiz, 37
o‘g‘
il;
taqqoslash guruhi
–
T1, n = 14, 8 qiz va 7
o‘g‘
il), 11-14 yil (asosiy guruh
–
A2, n=86,
44 qiz, 42
o‘g‘
il; taqqoslash guruhi
–
T2, n=18, 8 qiz va 10
o‘g‘
il bola). Kasallikning
qaytalanishining rivojlanishida y
o‘
ldosh kasalliklarning klinik va prognostik
o‘
rnini baholash uchun biz bolalarning jinsi va yoshiga qarab nisbiy xavf
k
o‘
rsatkichini (RR) hisoblab chiqdik.
Tadqiqot natijalari.
Asosiy guruh bolalari jismoniy rivojlanish
k
o‘
rsatkichlari b
o‘
yicha zaif edilar:
“
b
o‘
yi past b
o‘
lish xavfi
”
3,2,
“
past vazn xavfi
”
va
“
oqsil-energetik etishmovchilik (OEE) xavfi
”
4,6,
“
OEE/
o‘
rta darajada
”
esa
6,1 marta k
o‘
p 7-10 yoshdagi bolalarda kasallikning qaytalanishiga sabab b
o‘
lgan.
7-10 va 11-14 yoshdagi bolalarda surunkali tonzillit (RR=7,8, 7,1), adenoid
vegetatsiyalar (RR=7,4, 6,8) va tish karieslari (RR=6,7, 5,4), birgalikda
11,1(RR=11,1) marta. , gender farqlarisiz, 7-10 yoshli
o‘g‘
il bolalarda oshqozon-
ichak trakti kasalliklari 9,4, 11-14 yoshda esa 10,1 marta CPning qaytalanish
ehtimolini k
o‘
paytirgan. Ikkala yosh guruhidagi qizlarda vulvovaginit 8,7 marta
CPning tez-tez qaytalanishiga sabab b
o‘
lgan. Obstruktsiya sabablari:
vezikoureteral reflyuks (RR=11,8), siydik pufagining neyrogen disfunktsiyasi
(RR=11,4), shuningdek, asosiy guruh bolalarida kasallikning qaytalanishiga olib
kelgan.
Xulosa.
Retrospektiv tahlil CP bilan o
g‘
rigan bolalarda patologik
jarayonning qaytalanishida y
o‘
ldosh kasalliklarning
o‘
rni ancha katta ekanligini
k
o‘
rsatdi. Shunday qilib, maktab yoshidagi bolalarda CPning qaytalanish
chastotasini kamaytirishga va buyrak funksiyasini saqlab qolishga qaratilgan
profilaktika va reabilitatsiya tadbirlarini
o‘
z vaqtida
o‘
tkazish uchun bir qator
y
o‘
ldosh kasalliklarning mavjudligiga e
’
tibor berish kerak.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1.
Маматкулов, И., Юсупов, А. С., Сатвалдиева, Э., Талипов, М., & Омонов,
С. К. (2022). Изменения центральной гемодинамики при хирургическом
лечении глаукомы у детей в условиях комбинированного наркоза.
in
Library, 22(4), 1269-1272.
