№ 01 (2022) Суд-ҳуқуқ фаолиятини рақамлаштиришнинг долзарб масалалари ва истиқболлари

Мақолада давлат ташкилотлари томонидан ўз зиммасига юклатилган функцияларни амалга ошириш жараёнида юзага келаётган ёки юзага келиши мумкин бўлган коррупциявий хавф-хатарларни аниқлаш ва уларни бартараф қилиш бўйича муқобил ва самарали чораларни амалга ошириш натижасида, содир этилиши мумкин бўлган коррупцияга оид хаттиҳаракатларнинг олди олиниши борасида фикрлар билдирилади.

Бугунги кунда ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар фаолиятини ташкил этишда рақамли технологиялардан фойдаланиш муҳим аҳамият касб этмоқда. Боиси, рақамлаштириш орқали маълумотларни сақлаш,ўзаро алмашиш ҳамда кенг жамоатчиликка қисқа фурсатда етказиш бирмунча қулай тарзда олиб борилади. Хусусан, содир этилган ҳуқуқбузарликларни таснифлашда, далилларга баҳо беришда, ишларни судда кўришда, жиноятларнинг олдини олишда рақамли технологиялардан фойдаланиш ҳал қилувчи аҳамият касб этмоқда.

Ушбу мақолада ахборот ривожланишининг замонавий шароитида давлат бошқаруви ва турли хил ҳуқуқий фаолият турларининг самарадорлиги, ҳозирги ҳолатини ўрганиш ва ахборот технологияларини жорий этиш соҳасидаги қатор муаммоларни аниқлаш муҳокама қилинади. Ҳуқуқий фаолиятни амалга оширишда рақамли технологияларнинг таъсири, “электрон суд”ни жорий этишнинг бугунги ҳолати ваистиқболлари баҳоланади. Давлат бошқарувига рақамли технологияларни жорий этиш таҳлили ўтказилиб, юридик фаолиятда инновацион технологияларни ривожлантиришнинг асосий жиҳатлари баён этилган.

“Рақамлаштирилган Ўзбекистон–2030”, 2022–2026
йилларга Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт Стратегиясини амалга ошириш доирасида шахсни идентификация қилишнинг рақамлаштирилган воситаларини қўллаш янада долзарб аҳамият касб этмоқда. Ҳозирги замонда шахсни идентификация қилиш хизматлари, йўналишлари ва турлари жадал ўзгариб бораётган бир шароитда ушбу соҳани илмийтаснифлаш талаб этилади. Муаллифлар махсус адабиётлар, маҳаллий қонунчилик ва ҳуқуқни қўллаш амалиётини ўрганган ҳолда биометрик технологияларни таснифлашнинг шахсий усулини таклиф қилади. Бугунги кунда биометрик идентификация қилиш технологияларининг жадал
ривожланиб бориши уларни таснифлашда бирмунча ўзгаришларни келтириб чиқаради

В статье исследуются модели организации и функционирования административного судопроизводства в Германии и Республике Узбекистан. Автором проводится сравнение узбекской модели административного судопроизводства с германской моделью, указываются на достоинства и недостатки.

Инсон ҳуқуқлари демократик ҳуқуқий давлатнинг энг муҳим белгисидир, чунки демократик ҳуқуқий давлат ва фуқаролик жамияти барпо этишда инсон ҳуқуқлари ва эркинликларини ҳимоя қилиш муҳим аҳамиятга эгадир. Давлатимиз 1-бўлиб қўшилган халқаро ҳуқуқий ҳужжат айнан Инсон ҳуқуқлари Умумжаҳон Декларацияси ҳисобланади. Мазкур Декларациянинг қоидалари республикамиз Конституциясида, миллий қонунларимизда ўзининг тўла ифодасини топган. Шунингдек, БМТ Бош Ассамблеяси томонидан қабул қилинган «Маҳкумлар билан муамола қилишнинг минимал стандартлари қоидалари» ҳам қонунчилигимизга имплементация қилинди.

Ушбу мақола ахборот ва киберхавфсизликни таъминлашда ноль кунининг долзарб муаммосига бағишланган бўлиб, бунда киберхавфсизликка эхтимолий таҳдидлар кўриб чиқилган, ноль – кун тушунчаси атрофлича ёритиб берилган. Шунингдек, ноль – кунлик ҳужумлардан ҳимоя қилиш масаласида тушунчалар берилган, ахборот ва киберхавфсизликни таъминлаш усуллари тавсифланган

Бугунги кунда ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларининг долзарб муаммоларидан бири ахборот технологиялари соҳасидаги жиноятларга қарши курашишдир. Ушбу тоифадаги жиноятлар компьютер технологиялари соҳасида махсус билимларга эга бўлган мутахассисларсиз тўлиқ ва холисона текширилиши мумкин эмас. Бунинг сабаби шундаки, фақат эксперт тадқиқотлари компьютер экспертизаси объектларини ўрганишда энг катта далилий аҳамиятга эга бўлган натижаларни беради. Ушбу мақолада эксперт хулосасини баҳолашнинг асосий мезонлари ёритилган, терговчи ва суд томонидан компьютер экспертизасини мустақил баҳолаш бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган. Ушбу тавсиялар қабул қилинган ва асосли деб топилган далилларни кейинчалик тан олиш мақсадида самарали таҳлил қилиш учун асос бўлиб хизмат қилиши мумкин.

Маъмурий одил судлов давлат органлари билан фуқаролар ўртасида оммавий-ҳуқуқий муносабатларни самарали ҳал қилишга қаратилган маъмурий ҳуқуқ институти бўлиб, Ўзбекистонда унинг ривожи охирги йилларда маъмурий судлар тизимининг жорий этилиши билан янги босқичга кўтарилди, деб айтишимиз мумкин.

Булутли технологиялар бугунги кунда иқтисодиёт тармоқлари ва соҳаларига секин-асталик билан кириб бормоқда, унинг фойдаланувчиларга қулайлиги ва иқтисодий жиҳатдан самарадорлиги ундан аҳолининг фойдаланишга бўлган эҳтиёжи янада ошишига сабаб бўлмоқда. Таъкидлаш керакки, булутли технологияларга бўлган қизиқиш Ўзбекистон Республикаси томонидан расман 2018 йилдан бошланган ва бу дастлаб электрон тижорат иштирокчилари томонидан қўлланилган

Современная демократическая государственность базируется на принципе разделении властей. Она предполагает наличие системы сдержек и противовесов между законодательной, исполнительной и судебной властью.

Ушбу мақолада айрим хорижий мамлакатлар жиноят қонунчилигида оилага ва ёшларга қарши жиноятлар учун жавобгарлик масалаларини такомиллаштириш ҳақида тадқиқ қилинган.

1860 йилда Буюк Британия Ташқи ишлар вазири Лорд Палмерстон биринчи телеграф хабарини олгандан сўнг, “дипломатиянинг тугаш вақти келди”, деб таъкидлаган эди. Вақт ўтиши билан радио, телефон, телевизор ва факс каби бошқа технологик янгиликлар пайдо бўла бошлади.

Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.Мирзиёевнинг 2017 йил 22 декабрь куни Олий Мажлисга Мурожаатномасида қонунлар муҳокамасига кенг халқ оммасини жалб қилиш, бунинг учун замонавий ахборот коммуникация технологияларини жорий этиш, жумладан, Интернет тармоғида махсус “майдон”лар яратиш зарурлигини таъкидлайди[1].

Суд фаолиятини рақамлаштириш бугунги кунда дунёнинг кўплаб мамлакатларида жорий этилган ва амалга оширилаётган жараёндир. Давлатни модернизация қилиш даврида ҳокимият суд фаолиятининг сифати ва самарадорлигини оширишга ҳам муҳтожлик сезади. Суд тизимини рақамлаштириш унда замонавий ахбороттехнологияси воситаларини қўллашни ифода этиб, суд ва фуқаролар ўртасида рақамли алоқани йўлга қўйишни мақсад қилади. Мамлакатимизда ҳам суд соҳасини рақамлаштириш долзарблигига эътибор кучайтирилган бўлиб, бу борада мақсадли вазифалар белгиланган. Бинобарин, суд ҳокимиятини электрон кўринишга ўтказиш нафақат судда иш самарадорлигини оширишда, балки судьялар мустақиллигини таъминлаш, суд тизимини демократлаштиришда ҳам ўз ўрнига эга.

Вопросы гендерной проблематики и обеспечения равных прав и возможностей для женщин и мужчин является приоритетной задачей в политике многих государств.

Мазкур мақолада судлар фаолиятида очиқлик ва шаффофликни таъминлашда ҳамда уларнинг самарали фаолиятини амалга ошириш борасида мамлакатимизда амалга оширилаётган рақамлаштиришга доир ислоҳотлар, бугунги кунда суд соҳасида замонавий ахборот-коммуникация технологияларини кенг жорий этиш масалаларига тўхталиб ўтилган. Шунингдек, суд жараёнига сунъий интеллектни жорий этишнинг инсоннинг конституциявий ҳуқуқлари дахлсизлиги учун зарур бўлган хусусиятлари ҳам ўрганилиб, ахборот технологиялари, хусусан,сунъий интеллектдан фойдаланган ҳолда содир бўлаётган жиноятлар манзараси тавсифланган. Бундан ташқари, айрим давлатларнинг ахбороткоммуникация технологиялари, сунъий интеллект тизимларини жорий этиш тажрибаси таҳлил қилинган.

В данной статье рассматриваются основные понятия информационной безопасности в работе следователя, при проведении следственных действий, непосредственно в период цифровизации судебной системы и недостатки, встречающиеся на практике.

В данной статье рассмотрены и изучны национальный опыт и зарубежный опыт цифровизации деятельности правоохранительных органов, а также выдвинуты недостатки, встречающиеся на практике и предложения по их устранению.

Маълумки, республикамизда мулкнинг хилма-хил шакллари муҳофазасини кучайтириш, мулк ҳамда мулкий ҳуқуқлар кафолатларини белгилашга алоҳида эътибор қаратилиб, қатор мақсадли чора тадбирларамалга оширилмоқда. “Мулкка тажовуз қилиш билан боғлиқ иқтисодиёт асосларига қарши жиноятчиликка қарши курашиш ва ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш тизимини такомиллаштириш”[1] билан қонун устуворлигини таъминлаш ва суд-ҳуқуқ тизимини янада ислоҳ қилишнинг устувор йўналишларидан бири сифатида белгиланиб, ушбу соҳани тадқиқ этиш муҳим аҳамият касб этмоқда

Ushbu maqolada ta’lim sohasidagi korrupsiya fenomeni, uning tabiati, paydo bo‘lish sabablari va shartlari tartibga solinadi. Bilim olishning mavjud jarayoni asosida talabalarga repetitorlik mashg‘ulotlarida qatnashish uchun pedagogik bosimga hissa qo‘shadigan korrupsiya omillari aniqlanadi

Ўзбекистон Республикасининг фуқаролик қонунчилигини такомиллаштириш Концепциясида фуқаролик-ҳуқуқий муносабатларда ахборот коммуникация технологияларини қўллашнинг ҳуқуқий асосларини шакллантириш, хусусан, крипто-активлар, шу жумладан, майнинг айланмасини ривожлантириш, электрон майдончалар орқали харидларни амалга ошириш бўйича имкониятларни кенгайтириш вазифаси қўйилган.

Ўзбекистон Республикаси миллий ахборот коммуникация тизимини ривожлантириш бўйича комплекс дастур доирасида
Ўзбекистонда электрон суд жараёнларини такомиллаштиришнинг технологик жиҳатлари таҳлил қилинган. Ўзбекистонда электрон суднинг ҳозирги ҳолатини ўрганиш асосида муаллиф бир қатор муаммоларни, республикамизда электрон суд тизмини
самарали ривожлантириш учун зарур бўлган чора-тадбирларни қайд этган ва уларни амалга ошириш йўлларини тавсия этган.

In 2015-16 we started a cybersecurity strategy in Slovenia. We gathered IT experts from public administration to prepare a Strategy on Cyber Security. It is a readable document that is a compromise of everything: what we want to achieve, how much resources we need and what will be our path. The strategy changes every 2-3 years and now we are going to update it again. The EU has requested us to implement the Directive on network and informational security (NIST) in Slovenian legislation in 2019. Slovenia also was obliged to use the GDPR rules (protection of personal data) and started to work on Law was a compromise between the privacy and security.

Сегодня, когда мир столкнулся с новыми вызовами и трансформацией традиционных экономических связей, вызванных пандемией коронавируса и геополитическими событиями, существенно возросла актуальность вопросов эффективного использования новейших технологий и инноваций.