STUDENTLERDI BIRLESTIRIW: XALÍQARALÍQ IZERTLEWLER HÁM PÁNLER BOYINSHA BIRGE
ISLESIW 1-XALÍQARALÍQ STUDENTLER KONFERENCIYASÍ. NÓKIS, 2025-JÍL 20-21-MAY
__
_____________________________________________________________________________________________
435
KASBIY TA'LIMDA BIZNES ASOSLARINI O'QITISH: GERMANIYA
METODIKASIDAN FOYDALANISH IMKONIYATLARI
Usmanov Azamat Rinatovich
Denov tuman 1-son Politexnikumi
‘’Biznes asoslari’’ fani o`qituvchisi
Doniyorov Muhammadali Sulaymon o`g`li
Denov tuman 1-son Politexnikumi talabasi
Abstrakt:
Ushbu maqolada Germaniya kasbiy taʼlim tizimidagi "Biznes asoslari" fanini oʻqitish
metodikasi va uning Oʻzbekiston taʼlim tizimida qoʻllash imkoniyatlari tadqiq qilinadi.
Germaniyaning dual taʼlim modeli asosida shakllantirilgan biznes taʼlimi metodlari, ularning amaliy
jihatlari va oʻzbek talabalari uchun moslashtirish usullari tahlil etiladi. Tadqiqot natijalari shuni
koʻrsatadiki, Germaniya tajribasining aqlli integratsiyasi Oʻzbekistonda kasbiy biznes taʼlimining
sifatini oshirishga yordam beradi.
Kalit soʻzlar:
Kasbiy taʼlim, biznes asoslari, Germaniya metodikasi, dual taʼlim, amaliy taʼlim,
taʼlim innovatsiyalari.
Kirish.
Zamonaviy iqtisodiy sharoitda biznes bilimlarini egallash har qanday kasb egalari uchun
zarur boʻlib qolmoqda. Germaniyaning “Biznes asoslari”ni oʻqitishdagi yondashuvi nafaqat nazariy
bilimlarni, balki amaliy biznes qobiliyatlarini rivojlantirishga qaratilgan. Germaniya kasbiy taʼlim
tizimi, ayniqsa dual taʼlim modeli dunyoda eng samarali tizimlardan biri hisoblanadi. “Biznes
asoslari” fanini oʻqitishda nemis metodikasi nazariy bilimlarni amaliy faoliyat bilan
uygʻunlashtirishga qaratilgan. Bu maqolada Germaniya tajribasining Oʻzbekiston sharoitida
qoʻllanilishi, metodik qoʻllanmalarning adaptatsiyasi va oʻquv jarayonini takomillashtirish yoʻllari
tadqiq qilinadi.
Oʻzbekiston Respublikasida kasbiy taʼlimni isloh qilish jarayonida xalqaro tajribalardan foydalanish
ayniqsa muhim. Germaniya dual taʼlim modeli biznes taʼlimini amaliyotga yaqinlashtirishda noyob
yechimlarni taklif etadi.
Taʼlim tizimi uchun ahamiyati
“Biznes asoslari” fanini Germaniya uslubida oʻqitish talabalarga:
- Haqiqiy biznes muhitida qoʻllash mumkin boʻlgan koʻnikmalar beradi
- Tadbirkorlik qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradi
- Iqtisodiy fikrlash qobiliyatini shakllantiradi
Adabiyotlar sharhi.
F. Raunerning "Dual Vocational Education and Training" (2012) asarida
Germaniya kasbiy taʼlimining nazariy asoslari yoritilgan. Oʻzbekiston kontekstida esa Sh.
Mirziyoyevning "Taʼlim tizimini takomillashtirish konsepsiyasi" (2020) hujjatlarida xalqaro
tajribalardan foydalanish zarurligi taʼkidlangan.
Tadqiqotda quyidagi usullar qoʻllanildi:
1. Solishtirma tahlil:
- Germaniya va Oʻzbekiston "Biznes asoslari" dasturlarining tarkibiy tahlili
- Oʻquv rejalarining mazmuniy farqlari
2. Soʻrov va intervyular:
- Oʻzbekiston Politexnikum oʻqituvchilari bilan suhbatlar
- Germaniyada tahsil olgan mutaxassislarning tajribalari
3. Amaliy kuzatishlar:
- Nemis Politexnikumlaridagi darslar tahlili
- Oʻzbekiston Politexnikum pilot dasturlarni sinovdan oʻtkazish
Tadqiqot natijalari va muhokama
STUDENTLERDI BIRLESTIRIW: XALÍQARALÍQ IZERTLEWLER HÁM PÁNLER BOYINSHA BIRGE
ISLESIW 1-XALÍQARALÍQ STUDENTLER KONFERENCIYASÍ. NÓKIS, 2025-JÍL 20-21-MAY
__
_____________________________________________________________________________________________
436
Germaniya metodikasining asosiy xususiyatlari
1.
Integratsiyalashgan taʼlim modeli
- Nazariya (30%) va amaliyot (70%) nisbati
- Har bir nazariy modul uchun amaliy topshiriqlar
2.
Vaka-studiyalar (Case-study)
- Haqiqiy nemis korxonalarining biznes holatlari
- Talabalar tomonidan mustaqil yechim ishlab chiqish
Loyiha asosida oʻqitish
- Mini-biznes loyihalarini amalga oshirish
- Virtual kompaniyalarda simulyatsiya qilish
- Oʻzbekistonda qoʻllash imkoniyatlari
Oʻquv dasturini moslashtirish
- Mahalliy biznes muhitiga mos vaka-studiyalar yaratish
- Oʻzbekiston qonunlariga muvofiq modullarni ishlab chiqish
Oʻqituvchilarni tayyorlash
- Germaniya mutaxassislari bilan ustoz-shogird dasturlari
- Metodik qoʻllanmalarni mahalliy tilga tarjima qilish
Infratuzilmani rivojlantirish
- Politexnikumlarda biznes-simulyatorlar bilan jihozlangan sinflar
- Mahalliy korxonalar bilan hamkorlikni yoʻlga qoʻyish
Pilot loyiha sifatida joriy etish:
- Bir nechta yetakchi Politexnikumlarida sinov dasturi
Oʻquv materiallarini ishlab chiqish
- Biznes asoslari uchun integratsiyalashgan darslik va ish daftarlari
- Raqamli oʻquv resurslari platformasi
Korxonalar bilan hamkorlikni mustahkamlash
- Har bir talaba uchun amaliyot joyini taʼminlash
- Muvaffaqiyatli tadbirkorlarni darslarga jalb qilish
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Rauner, F. (2012). *Dual Vocational Education and Training*. Springer.
2. BIBB (2021). *Framework Curriculum for Business Basics in VET*. Germaniya.
3. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi (2020). *Kasbiy taʼlimni rivojlantirish
konsepsiyasi*.
4. UNESCO-UNEVOC (2019). *Germany's Dual System: Best Practices*.
5. ILO (2022). *Work-Based Learning in Vocational Education*.
INGLIZ TILIDA FAOL ISHLATILADIGAN TIBBIY IBORALAR VA ULARNING
O‘ZBEK TILIDAGI EKVIVALENTLARI HAMDA MA’NOLARI
Habibulloyeva Sohiba Komiljon Qizi Denov tadbirkorlik
va pedagogika instituti Xorijiy til va adabiyoti
yo‘nalishi 1 bosqich talabasi
Kirish.Ushbu maqolada ingliz tiliga oid bir qancha sog‘liq va tibbiyot mavzusidagi iboralar
hamda ularning o‘zbek tilidagi ekvivalentlari tahlil qilinadi. Har qanday tilda idiomatik ifodalar
madaniy, tarixiy va ijtimoiy omillar bilan chambarchas bog‘liq bo‘lib, ularni to‘g‘ridan-to‘g‘ri tarjima
qilish ko‘pincha ma’no yo‘qolishiga olib keladi. Shu sababli bunday birliklarni tarjima qilishda
