STUDENTLERDI BIRLESTIRIW: XALÍQARALÍQ IZERTLEWLER HÁM PÁNLER BOYINSHA BIRGE
ISLESIW 1-XALÍQARALÍQ STUDENTLER KONFERENCIYASÍ. NÓKIS, 2025-JÍL 20-21-MAY
__
_____________________________________________________________________________________________
263
важную составляющую комплексного подхода к обучению родному языку в условиях
современной школы.
Список литературы:
1. Пидкасистый, Павел Иванович (1926-). Технология игры в обучении и развитии :
учебное пособие / Пидкасистый П. И., Хайдаров Ж. С. ; Московский педагогический
университет. — Москва : Рос. пед. агентство, 1996. — 269 с.
2. Выготский, Л.С. (1966-). Психология развития ребенка. — М.: Изд-во
Смысл, Изд-во Эксмо, 2005 — 512 с.
3. Эльконин, Даниил Борисович. Психология игры . - Москва : Педагогика, 1978. - 304 с.
4. Леонтьев, А.Н. Деятельность. Сознание. Личность : учебное пособие / А.Н. Леонтьев. –
2-е издание, стереотипное. – Москва : Смысл : Академия, 2005. – 352 с.
5. Игры-обучение, тренинг, досуг / [Составитель композиции игр Е. Г. Розанова]; Под ред.
В. В. Петрусинского. - Москва : Новая шк., 1994. - 363
JASALMA INTELLEKTTIÑ BILIMLENDIRIW SISTEMASINDAĞI ORNI
Kamalova A.
QMU 1-kurs studenti
Ilimiy másláhátshi:
Kamila Kurbanbaeva
QMU Inglis tili ha`m a`debiyati kafedrası
stajyor-oqıtıwshısı
Annotaciya:
Bilimlendiriw XXI ásirdiń tiykarǵı talabı bolıp tabıladı hám texnologiya bul
processti jaqsılawda sheshiwshi rol oynaydı. Sonıń menen birge, jasalma intellekt (JI) payda bolıwı
menen bilimlendiriw sistemasında jańa dáwir baslandı. Bul maqalada JI tin` bilimlendiriw
sistemasındaǵı ornı, qosqan úlesleri hám keleshegi analiz etiledi.
Tayanısh sózler:
Jasalma intellekt , intellektual repetitorlıq sistemalar , ChatGPT
.
Jasalma intellekttin` payda bolıwı aniq bir sa`ne menen sheklenbegen bolsada, ko`pshilik
ilimpazlar 1956-jıldı jasalma intellekt iliminin` “tarqalģan jılı” dep esaplaydi. 1956-jılı Dartmut
kolledjinde (AQSH) “Jasalma intellekt’’ temasına arnalg`an konferenciya bolıp o`tken. Bul
konferenciya AI (Artificial intelligence) ilimi boyınsha birinshi ilimiy ilaj dep esaplanadı, ha`m onda
Jon Makkarti bul ilimge “Artificial Intelligence’’ yaģniy, Jasalma intellekt atamasın bergen.
JI tin` bilimlendiriw sistemasındaǵı birinshi úlesi - oqıtıw procesin studentlerdiń óz qárejetlerine
uyımlastırıw imkaniyatı. JI algoritmi ha`r bir studenttiń oqıw qa`biliyeti, qızıǵıwshılıǵı hám talapların
analiz qılıp, sol tiykarda jeke oqıw programmasın jarata aladı. Bul oqıtıwshılarǵa ha`r bir studentke
ayrıqsha itibar beriwge, oqiwshi ham studentlerge bilimdi tezirek ózlestiriwge kómeklesedi.
Qosımsha ra`wishte, JI virtual oqıtıwshı járdemshileri retinde studentlerdiń sorawlarına 24/7 juwap
beriwge járdem bere aladi. JI tıń bilimlendiriw sistemasındaǵı ekinshi úlesi - studentlerdi bahalaw
hám ma`slaha`t beriw procesin avtomatlastırıw. JI algoritmi oqıwshılardıń tapsırmaların tekseriw hám
juwapların analiz qılıp, olarǵa tez hám anıq jardem bere aladı. Bul oqıtıwshılardıń waqtın tejeydi hám
studentlerge tezirek óz qátelerin úyreniwge kómeklesedi. JI tıń bilimlendiriw sistemasındaǵı úshinshi
úlesi - bilimlendiriw administraciyası procesin optimallastırıw. JI algoritmi studentlerdiń oqıw
maqsetlerine qanday dárejede eriskenligin analiz qılıp, sol tiykarda oqıtıw programmasın jaqsılaw
ushın máslahátler bere aladı. Bul bilimlendiriw sistemasın tez ózgertiw hám qollanıwshılardıń
talaplarına muwapıqlastırıw imkaniyatın beredi.
Bu`gingi ku`nde ken` tarqalg`an jasalma intellektlerden biri bolg`an ChatGPT haqqinda
toqtalatug`in bolsaq, ol tiykarınan tekst jazıw menen islesedi, jaqın waqıtlarda foto-súwretler
STUDENTLERDI BIRLESTIRIW: XALÍQARALÍQ IZERTLEWLER HÁM PÁNLER BOYINSHA BIRGE
ISLESIW 1-XALÍQARALÍQ STUDENTLER KONFERENCIYASÍ. NÓKIS, 2025-JÍL 20-21-MAY
__
_____________________________________________________________________________________________
264
generaciyası da payda boldı. ChatGPT úlken maģlıwmatlardı qısqa waqıt ishinde analiz qılıp, tekst
tiykarında juwap bere aladı.
ChatGPT menen jaqsı islesiw ushın rus hám inglis tillerinen paydalaniwg`a boladı. Bul jasalma
intellekt - ChatGPT jaratilip, ken` ja`ma`a`tshilikke paydalaniw ushin usınıs etilgen jıllarda,
mámleketimizde jasalma intellektten paydalaniw ko`rsetkishleri ju`da` to`men edi. Al bu`gingi ku`nge
kelip, ol barliq jastagı insanlar ushin biyminnet ko`mekshige aylanip u`lgergeni heshkimge sır emes.
Bul jasalma intellekt birqansha qa`teshilikler qılıwına qaramastan, o`zbek tilinde de jaqsı iskerlik
ko`rsetpekte. Biraq, xalqımız qanshelli kóp ChatGPT menen baylanısta bolsa, ol ózbek tilin sonsha
jaqsi úyrenip baradı. Jasalma intellekttin` bul tu`rinde sonday imkaniyat payda boldı, yaģniy siz óz
chatıńızdı jaratıwıńız múmkin.
Házirgi waqıtta jasalma intellektte heshqanday sezimler joq, tek ģana belgili algoritmler
tiykarında islesedi, tekstlerdi úyrenip baradı. "Sezimleriń barma?", degen soraw berilse de, “Mende
sezim joq” degen juwaptı beredi.
JI bilimlendiriw sistemasında o`z ornına iye belgili bir algoritmler tiykarinda islewine ha`m
pikirlew qa`biliyetine iye emesligine qaramastan, bul jańa texnologiyalardın` keleshegimizge tásiri
ju`da` u`lken. JI tek ǵana oqıtıw procesin jedellestirip qoymastan, sońǵı na'tiyjeni jaqsılawǵa, jańa
oqıw imkaniyatların jaratıwǵa hám bilimlendiriwdi ba`rshe ushın qolaylı etiwge járdem beredi.
Dáslepki qádemler qoyılǵan bolsa da, JI tin` bilimlendiriwde ta`siri joqarı da`rejede bola beredi.
Álbette, jasalma intellekttiń ózinen qorqıw kerek emes, ol heshkimnin`jumısın alıp qoymaydı, biraq
onı maqsetli islete alģan adam alıp qoyıwı múmkin. Sonıń ushın da jasalma intellektten orınlı
paydalanıwdı úyreniw kerek, sonda g`ana insanlar o`z jumisin jasalma intellektke berip qoymaydi.
Eger zaman menen teńles boliwg`a ha`reket etsek, jasalma intellektti úyrenip shıģıwımız kerek.
Paydalanılǵan ádebiyatlar
1. Holmes, W., Bialik, M., & Fadel, C. (2019). Artificial Intelligence in Education: Promises
and Implications for Teaching and Learning. Center for Curriculum Redesign.
2. Hwang, G. J., & Tu, Y. F. (2021). The roles and impacts of artificial intelligence in education:
towards a human-centred AIenabled learning environment. Computers and Education: Artificial
Intelligence, 2, 100002.
3. Popenici, S. A. D., & Kerr, S. (2017). Exploring the use of artificial intelligence in education.
Research and Practice in Technology Enhanced Learning, 12(1), 227-242.
4. Ходжаниязова , У. (2023). Воздействие эмоционального компонента на процесс
обучения
иностранному
языку. Общество
и
инновации, 4(9/S),
15–18.
https://doi.org/10.47689/2181-1415-vol4-iss9/S-pp15-18
"SUN'IY INTELLEKT ASOSIDA AXBOROT VA KOMMUNIKATSIYA TIZIMLARINING
RIVOJLANISHI. YUTUQLAR VA YANGI IMKONIYATLAR”
Madatov Quvonchbek Geldiyor o’g’li
Iqtisodiyot va Pedagogika universiteti o’qituvchisi
Ismoilov Ibrohim Isroil o`g`li
Iqtisodiyot va pedagogika universiteti NTM o`quvchisi
Annotatsiya.
Mazkur maqola sun'iy intellekt (SI) texnologiyalarining axborot va
kommunikatsiya tizimlarida amalga oshirilgan rivojlanishlari va ular yaratgan yangi imkoniyatlarni
tahlil etadi. Maqolada, SI yordamida axborot tizimlarining samaradorligini oshirish, foydalanuvchilar
uchun
personalizatsiyalangan
xizmatlar
yaratish,
va
kommunikatsiya
jarayonlarini
avtomatlashtirishda erishilgan yutuqlar ko'rib chiqiladi. Shuningdek, maqolada SI texnologiyalarining
