Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати. Жахонда ахлоқка карши каратилган бузғунчи ғоя ва мафкуралар, ахборот хуружи, «оммавий маданият», «эгоцентризм» тахдидларининг кучайиб бораётганлиги, инсоният қадриятларининг маънавий-ахлоқий негизларига жиддий хавф солаётганлиги ахлоққа қарши ҳуқуқбузарликлар учун жавобгарликни такомиллаштиришни объектив заруратга айлантирмокда.
Мустақиллик йилларида мамлакатимизда маънавий хавфсизликни таъминлашнинг ноёб миллий тизими ва норматив-хукукий асослари яратилди. Жумладан, республика Маънавият ва маърифат кенгаши, Миллий гоя ва мафкура илмий-амалий маркази, Оила илмий-амалий маркази, Маънавият таргибот маркази, Одам савдосига карши курашиш бўйича республика идоралараро комиссияси, фукароларнинг ўзини ўзи бошкариш органлари хузуридаги яраштириш комиссиялари, диний маърифат ва маънавий-ахлоқий тарбия масалалари бўйича маслаҳатчиларнинг фаолияти йўлга қўйилди. Бунинг натижасида мафкуравий иммунитет шакллантирилиб, фукаролар, айникса ёшларнинг маънавий тахдидлардан химоя килиниши таъминланмокда.
Дунёда ахлокка зид ҳуқуқбузарликларга қарши курашишнинг маъмурий-хуқуқий тизимини такомиллаштириш, ҳукукбузарликлар учун жавобгарлик белгиланган нормаларнинг тўғри қўлланилишини таъминлаш, жавобгарликни дифференциация қилиш, жазони индивидуаллаштириш, болалар порнографияси, бола фоҳиша (фоҳиш)бозлиги, бир жинсли никоҳ, фоҳиша (фоҳиш)лик билан шуғулланиш учун жавобгарлик белгилаш механизмлари, миллий конун хужжатлари ва ҳуқуқни кўллаш амалиёти билан боғлиқ муаммоларнинг илмий ечимини топиш долзарб аҳамият касб этмокда.
Ўзбекистон Республикасининг «Одам савдосига карши курашиш тўғрисида» (2008), «Вояга етмаганлар ўртасида назоратсизлик ва ҳукуқбузарликларнинг профилактикаси тўғрисида» (2010), «Алкоголь ва тамаки маҳсулотларининг тарқатилиши ҳамда истеъмол қилинишини чеклаш тўғрисида» (2011), «Одамнинг иммунитет танқислиги вируси келтириб чиқарадиган касаллик (ОИВ инфекцияси) тарқалишига карши курашиш тўғрисида» (2013), «Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси тўғрисида» (2014), «Ёшларга оид давлат сиёсати тўғрисида» (2016)ги қонунлари, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг «ОИТС билан касалланишнинг олдини олишни кучайтириш чоралари тўғрисида» (1992), «Маълумотлар узатиш миллий тармоғини ташкил этиш ва жаҳон ахборот тармоқларидан фойдаланишни тартибга солиш тўғрисида»ги (1999) карорлари ва мавзуга оид бошқа конун хужжатларида белгиланган вазифаларни амалга оширишга ушбу диссертация тадкиқоти муайян даражада хизмат килади.
Тадқиқотнинг мақсади ахлоқка қарши ҳукуқбузарликлар билан курашишнинг маъмурий-ҳукуқий воситаларини такомиллаштиришга оид таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
Тадқиқотнинг илмий янгилиги куйидагилардан иборат:
профилактик ҳисобга олинадиган шахслар тоифасига «порнографик махсулотни қонунга хилоф муомаласи», «зўравонликни ёки шафкатсизликни тарғиб килувчи махсулотни конунга хилоф муомаласи», «фоҳишалик билан шуғулланиш» маъмурий ҳукуқбузарликларини содир этганларни ҳам киритиш асосланган;
«фоҳишахона ташкил этиш ёки сақлаш» «қўшмачилик қилиш» ҳаркатларини алоҳида жиноят таркиби сифатида ажратиш исботланган;
«порнографик махсулотни конунга хилоф муомаласи», «зўравонликни ёки шафқатсизликни таргиб килувчи махсулотни конунга хилоф муомаласи», «фохишалик билан шугулланиш» маъмурий ҳуқуқбузарликларининг объектив, субъектов белгиларини ва профилактикасининг тавсифи аниқлаштирилган;
«порнографик махсулотни конунга хилоф муомаласи», «зўравонликни ёки шафкатсизликни таргиб килувчи махсулотни конунга хилоф муомаласи», «фохишалик билан шугулланиш» учун жавобгарлик белгиланган нормаларни такомиллаштириш бўйича таклифлар ишлаб чиқилган;
ахлоққа қарши ҳуқуқбузарликларнинг янги турлари — зўравонликни ёки шафкатсизликни таргиб килувчи махсулотни, порнографик махсулотни тарқатиш, реклама қилиш, намойиш этиш мақсадида саклаш, мамлакат худудидан олиб чиқиш, фоҳиша (фоҳиш)нинг шаҳвоний хизматидан фойдаланиш, фоҳиша (фоҳиш)ликни таргиб килиш, лесбиянлик учун жавобгарлик белгиловчи нормаларни конунга киритиш таклиф этилган.
Хулоса
I. Маъмурий ҳуқуқ назариясини ривожлантириш бўйича хулосалар:
1. Ижтимоий ахлок тушунчаси қуйидагича таърифланган: ижтимоий ахлоқ - яхшилик ва ёмонлик, адолат ва адолатсизлик, бурч, шаън, кадр-қиммат, жинсий ахлоқ ва бошка шу каби масалалар ҳақида тарихан шаклланган, кишилар томонидан қабул қилинган, жамиятнинг маданий ва маънавий анъаналарида акс этган, жамиятнинг аксарият аъзолари онгида ҳукмрон бўлган (умум эътироф этилган), карашлар, одатлар ва хулқ-атвор қоидалари мажмуи.
2. Ахлоқка карши маъмурий ҳуқуқбузарликлар деганда, содир этилганлиги учун маъмурий жавобгарлик назарда тутилган, ижтимоий ахлоқка бевосита зарар етказадиган, айбли, ғайриҳуқуқий килмишлар тушунилиши асосланган.
3. Ахлоқка қарши маъмурий ҳуқуқбузарликларни куйидагича таснифланган: порнографик махсулотни тайёрлаш, олиб кириш, тарқатиш, реклама қилиш, намойиш этиш (МЖтК 189-м.); зўравонликни ёки шафкатсизликни таргиб килувчи махсулотни тайёрлаш, олиб кириш, таркатиш, реклама қилиш, намойиш этиш (МЖтК 189'-модда); фохишалик билан шугулланиш (МЖтК 190-м.).
4. Узбекистан Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 189-моддасида назарда тутилган хукукбузарликнинг тушунчаси куйидагича таърифланган: порнографик махсулотнинг конунга хилоф муомаласи - порнографик махсулотни таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш мақсадида тайёрлаш, саклаш, Узбекистан Республикаси худудига олиб кириш ёки ҳудудидан олиб чиқиш, худди шунингдек уни таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш.
5. Узбекистан Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 189'-моддасида назарда тутилган хукукбузарликнинг тушунчаси куйидагича таърифланган: зўравонликни ёки шафкатсизликни таргиб килувчи маҳсулотнинг конунга хилоф муомаласи - зўравонликни ёки шафкатсизликни таргиб килувчи махсулотни таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш мақсадида тайёрлаш, сақлаш, Узбекистан Республикаси худудига олиб кириш ёки ҳудудидан олиб чикиш, худди шунингдек уни таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш.
6. Узбекистан Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 190-моддасида назарда тутилган хукуқбузарликнинг тушунчаси куйидагича таърифланган: фоҳиша (фохиш)лик билан шугулланиш -шахснинг турмуш тарзи учун даромад манбаи бўлиб хизмат қиладиган ҳақ эвазига, ўз никоҳида бўлмаган ўзга жинсдаги шахе (лар)нинг жинсий эҳтиёжини каноатлантириш (жинсий алока килиш ёки жинсий эҳтиёжни ғайритабиий усулда қондириш) билан шугулланиши.
7. Порнографик маҳсулот тушунчаси таърифланган. Шахвоний хусусиятдаги материаллар ва нарсалар порнографик маҳсулот деб баҳолаш мезони ишлаб чиқилган:
порнографик махсулот - одам жинсий аъзоларининг ёхуд одам томонидан хақиқатда содир этилаётган ёки шунга ўхшатилган жинсий алоканинг ёки шахвоний хусусиятдаги бошқа ҳаракатларнинг тавсифини ёхуд фото, видео, овозли ёки бошқа хил тасвирини ўз ичига олган материаллар ва нарсалар;
шахвоний хусусиятдаги материаллар ва нарсалар порнографик махсулот деб баҳоланиши учун улар бадиий, маданий ва тарихий кимматга эга бўлмаслиги, илмий, тиббий ёки ўкув мақсадлари учун мўлжалланмаган бўлиши, шунингдек, ҳайвоний ҳирсни, кучли жинсий шаҳватни юзага келтиришга қаратилган бўлиши лозим.
8. Фоҳиша (фоҳиш)лик билан шугулланиш маъмурий хукукбузар-лигининг субъектини 16 ёшга тўлган, ақли расо, эркак мижознинг жинсий эҳтиёжини қондирган фохиша, аёл мижознинг жинсий эҳтиёжини қондирган фоҳиш ташкил этиши асосланган.
Узбекистан Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 190-моддасида назарда тутилган ҳуқуқбузарликнинг субъекта бўйича миллий қонунчилик ва уни кўллаш амалиётида, юридик адабиётда умум эътироф этилган ёндашув (ҳукукбузар - аёл киши)га кўшилмаган холда, ушбу хукукбузарликнинг субъектини нафакат фохишалар, балки фоҳишлар хам ташкил этади, деган нуктаи назар илгари сурилган. Фохиша ва фоҳиш тушунчалари куйидагича таърифланган:
фохиша - турмуш тарзи учун даромад манбаи бўлиб хизмат киладиган хақ эвазига, ўз никоҳида бўлмаган эркак(лар)нинг жинсий эҳтиёжини қаноатлантириш билан шуғулланган аёл;
фохиш - турмуш тарзи учун даромад манбаи бўлиб хизмат киладиган хак эвазига, ўз никоҳида бўлмаган аёл(лар)нинг жинсий эҳтиёжини қаноатлантириш билан шугулланган эркак.
9. Ахлоқка қарши ҳукукбузарликларнинг катор янги турлари юзага келганлиги, қонунда жавобгарлик белгиланмаган бундай қилмишларга қуйидагилар кириши асосланган:
1) порнографик махсулотни таркатиш, реклама қилиш, намойиш этиш мақсадида сақлаш;
2) зўравонликни ёки шафкатсизликни таргиб килувчи махсулотни таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш мақсадида саклаш;
3) порнографик махсулотни таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш мақсадида мамлакат худудидан олиб чиқиш;
4) зўравонликни ёки шафкатсизликни таргиб килувчи махсулотни таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш максадида мамлакат худудидан олиб чикиш;
5) фохиша (фохиш)нинг шахвоний хизматидан фойдаланиш;
6) фохиша (фохиш)ликни таргиб килиш;
7) лесбиянлик.
10. Ахлоққа қарши хукукбузарликларнинг янги турлари куйидагича таърифланган:
порнографик маҳсулотни таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш мақсадида сақлаш - шахсда порнографик махсулотни хакикатда мавжуд бўлиши ва уни таркатиш, реклама килиш ёки намойиш этиш мақсадида ўзида ёхуд бирор-бир жойда саклаши;
зўравонликни ёки шафкатсизликни таргиб килувчи махсулотни таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш максадида саклаш - шахсда зўравонликни ёки шафкатсизликни таргиб килувчи махсулотни хакикатда мавжуд бўлиши ва уни таркатиш, реклама килиш ёки намойиш этиш максадида ўзида ёхуд бирор-бир жойда саклаши;
порнографик махсулотни таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш максадида мамлакат худудидан олиб чиқиш - шахснинг порнографик махсулотни таркатиш, реклама килиш ёки намойиш этиш максадида Ўзбекистон Республикаси давлат чегараси орқали ҳар кандай йўл билан олиб ўтиши;
зўравонликни ёки шафкатсизликни таргиб килувчи махсулотни таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш максадида мамлакат худудидан олиб чиқиш - шахснинг зўравонликни ёки шафкатсизликни таргиб килувчи махсулотни таркатиш, реклама килиш ёки намойиш этиш максадида Ўзбекистон Республикаси давлат чегараси оркали хар кандай йўл билан олиб ўтиши;
фохиша (фохиш)нинг шахвоний хизматидан фойдаланиш - хак эвазига ўн олти ёшга тўлган фоҳиша (фоҳиш) билан жинсий алоқа килиш ёки жинсий эхтиёжни ғайритабиий усулда кондириш;
фохиша (фохиш)ликни таргиб килиш - гаразли ёки бошка паст ниятларда фохиша (фохиш)ликни хар кандай шаклда ва хар кандай воситалар ёрдамида таргиб килиш;
лесбиянлик - аёлнинг аёл билан зўрлик ишлатмасдан жинсий эҳтиёжини қондириши.
II. Қонунчиликни такомиллаштириш бўйича таклифлар:
1. Порнографик маҳсулотнинг конунга хилоф муомаласи учун жавобгарлик белгиланган нормаларни такомиллаштириш максадида:
1.1. Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекси 189-моддасининг:
номи (порнографик махсулотни тайёрлаш, олиб кириш, таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш)ни «Порнографик маҳсулотнинг конунга хилоф муомаласи» деган тахрирда баён этиш;
диспозициясидаги «тайёрлаш ёки Ўзбекистон Республикаси худудига олиб кириш» деган сўзларни «тайёрлаш, саклаш, Ўзбекистон Республикаси худудига олиб кириш ёки худудидан олиб чикиш» деган сўзлар билан ўзгартириш.
санкциясидаги «тайёрлаш» деган сўзни «тайёрлаш, саклаш» деган сўзлар билан ўзгартириш.
1.2. Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодекси 130-моддасининг:
номи (порнографик махсулотни тайёрлаш, олиб кириш, таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш)ни «Порнографик маҳсулотнинг конунга хилоф муомаласи» деган тахрирда баён этиш;
биринчи кисмининг диспозициясидаги «тайёрлаш ёки Ўзбекистон Республикаси худудига олиб кириш» деган сўзларни «тайёрлаш, саклаш, Ўзбекистон Республикаси худудига олиб кириш ёки худудидан олиб чикиш» деган сўзлар билан ўзгартириш.
2. Зўравонликни ёки шафкатсизликни тарғиб килувчи маҳсулотнинг конунга хилоф муомаласи учун жавобгарлик белгиланган нормаларни такомиллаштириш максадида:
2.1. Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекси 189'-моддасининг:
номи (зўравонликни ёки шафкатсизликни таргиб килувчи махсулотни тайёрлаш, олиб кириш, таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш)ни «Зўравонликни ёки шафкатсизликни таргиб килувчи маҳсулотнинг конунга хилоф муомаласи» деган тахрирда баён этиш;
диспозициясидаги «тайёрлаш ёки Ўзбекистон Республикаси ҳудудига олиб кириш» деган сўзларни «тайёрлаш, сақлаш, Ўзбекистон Республикаси худудига олиб кириш ёки худудидан олиб чикиш» деган сўзлар билан ўзгартириш.
санкциясидаги «тайёрлаш» деган сўзни «тайёрлаш, саклаш» деган сўзлар билан ўзгартириш.
2.2. Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодекси 130’-моддасининг:
номи (зўравонликни ёки шафкатсизликни таргиб килувчи махсулотни тайёрлаш, олиб кириш, таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш)ни «Зўравонликни ёки шафкатсизликни таргиб килувчи маҳсулотнинг конунга хилоф муомаласи» деган тахрирда баён этиш;
биринчи қисмининг диспозициясидаги «тайёрлаш ёки Ўзбекистон Республикаси худудига олиб кириш» деган сўзларни «тайёрлаш, саклаш, Ўзбекистон Республикаси худудига олиб кириш ёки худудидан олиб чикиш» деган сўзлар билан ўзгартириш.
3. Фохишалик билан шугулланиш учун жавобгарлик белгиланган нормаларни такомиллаштириш, бунга имкон бераётган килмишларга карши кураш самарадорлигини ошириш максадида Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 190-моддасини куйидаги тахрирда баён этиш:
«190-модда. Фоҳиша (фоҳиш)лик билан шугулланиш
Шахснинг турмуш тарзи учун даромад манбаи бўлиб хизмат киладиган хак эвазига, ўз никоҳида бўлмаган ўзга жинсдаги шахе (лар)нинг жинсий эҳтиёжини каноатлантириш (жинсий алоқа килиш ёки жинсий эҳтиёжни ғайритабиий усулда қондириш) билан шуғулланиши -
энг кам иш ҳақининг ўн бараваридан йигирма бараваригача микдорда жарима солишга сабаб бўлади.
Худди шундай ҳуқуқбузарлик:
а) маъмурий жазо чораси қўлланилганидан кейин бир йил давомида такрор содир этилган бўлса;
б) мижозларнинг жинсий эҳтиёжи ҳак эвазига қондирилишини телекоммуникация тармоқлари, шу жумладан Интернет жаҳон ахборот тармоғи оркали таклиф этган ҳолда содир этилган бўлса;
в) хорижий давлат ҳудудида содир этилган бўлса, -
энг кам иш хақининг йигирма бараваридан ўттиз бараваригача микдорда жарима ёки ўн беш суткагача муддатга маъмурий қамоқка олишга сабаб бўлади.
Ушбу моддада назарда тутилган ҳукукбузарлик ҳақида ўз ихтиёри билан арз килган ва уни фош этишга фаол ёрдам берган шахе жавобгарликка тортилмайди».
4. Фохиша (фоҳиш)лик билан шуғулланишга имкон бераётган қилмишларга карши кураш самарадорлигини ошириш максадида Узбекистан Республикаси Жиноят кодекси 131-моддасининг:
номи (қўшмачилик килиш ёки фоҳишахона сақлаш)ни «кўшмачилик қилиш, фоҳиша(фоҳиш)хона саклаш ёки ташкил килиш», деган тахрирда баён этиш;
биринчи қисмининг диспозициясидаги «қўшмачилик килиш» деган сўзларни «кўшмачилик килиш, шу жумладан фоҳиша(фоҳиш)лик билан шугулланиш учун ўзга шахсдан фойдаланиш, уни ёллаш ёки таклиф килиш» деган сўзлар билан ўзгартириш;
иккинчи кисмининг диспозициясидаги «фохишахона ташкил этиш ёки саклаш» деган сўзларни «фохиша(фохиш)хона ташкил этиш, саклаш, уни бошқариш, маблаг билан таъминлаш ёки унинг мавжуд бўлиши ва ишлаб туришини таъминлашга қаратилган ҳаракатларни содир этиш, шунингдек фоҳиша(фоҳиш)хона сифатида фойдаланилишини била туриб, бино ёки бошқа жойни ижарага бериш ёки бошқача шаклда такдим этиш» деган сўзлар билан ўзгартириш;
тўртинчи қисмини куйидаги мазмундаги «г» банди билан тўлдириш:
«г) икки ёки ундан ортик шахснинг фоҳиша(фоҳиш)лигидан фойдаланган холда содир этилган бўлса»;
моддани куйидаги мазмундаги бешинчи кием билан тўлдириш:
«Ушбу моддада назарда тутилган жиноий фаолиятга хокимият ёки мансаб ваколатларини суиистеъмол қилиш йўли билан ҳомийлик килиш -
саккиз йилдан ўн йилгача озодликдан махрум килиш билан жазоланади».
5. Ахлокка карши ҳуқуқбузарликларнинг янги турлари учун
жавобгарлик белгилаш максадида:
5.1. Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексини куйидаги мазмундаги 190'-модда билан тўлдириш:
«190’-модда. Фохиша (фохиш)нинг шахвоний хизматидан фойдаланиш
Ҳақ эвазига ўн олти ёшга тўлган фохиша (фохиш) билан жинсий алока килиш ёки жинсий эҳтиёжни ғайритабиий усулда қондириш, -
энг кам иш ҳақининг ўн бараваридан йигирма бараваригача микдорда жарима солишга сабаб бўлади.
Худди шундай хукукбузарлик маъмурий жазо чораси кўлланилганидан кейин бир йил давомида такрор содир этилган бўлса, -
энг кам иш ҳақининг йигирма бараваридан ўттиз бараваригача микдорда жарима ёки ўн беш суткагача муддатга маъмурий қамоқка олишга сабаб бўлади.
Ушбу моддада назарда тутилган хукукбузарлик ҳақида ўз ихтиёри билан арз килган ва уни фош этишга фаол ёрдам берган шахе жавобгарликка тортилмайди».
5.2. Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексини куйидаги мазмундаги 1902-модда билан тўлдириш:
«1902-модда. Фохиша (фоҳиш)ликни таргиб килиш
Ғаразли ёки бошқа паст ниятларда фохиша (фоҳиш)ликни хар кандай шаклда ва хар кандай воситалар ёрдамида таргиб килиш, - таргибот воситаларини мусодара қилиб, энг кам иш ҳақининг эллик бараваридан юз бараваригача микдорда жарима солишга сабаб бўлади.
Худди шундай хукукбузарлик маъмурий жазо чораси кўлланилганидан кейин бир йил давомида такрор содир этилган бўлса, - таргибот воситаларини мусодара килиб, энг кам иш ҳақининг юз бараваридан юз эллик бараваригача микдорда жарима солишга сабаб бўлади».
5.3. Ўзбекистон Республикаси МЖтК 245-моддасининг биринчи кисмини «190» рақамидан кейин «1901902» рақамлари билан тўлдириш;
5.4. Ўзбекистон Республикаси МЖтК 287-моддасининг биринчи бандини «190» рақамидан кейин «1901, 1902» рақамлари билан тўлдириш.
5.5. Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодекси 120-моддасининг номи ва диспозициясини куйидаги тахрирда баён этиш:
«120-модда. Гомосексуализм (жинсий эҳтиёжини ўз жинсидаги одам билан кондириш)
Эркакнинг эркак билан (бесоқолбозлик), аёлнинг аёл билан (лесбиянлик) зўрлик ишлатмасдан жинсий эҳтиёжини кондириши -».
6. Ахлоқка карши ҳуқуқбузарликлар учун жавобгарлик белгиланган нормаларнинг тизимли равишда баён этилишини таъминлаш максадида:
6.1. Узбекистан Республикаси Жиноят кодекси Махсус кисми V бобининг амалдаги номи (оилага, ёшларга ва ахлоққа карши жиноятлар)ни «Оилага ва ёшларга карши жиноятлар» деб ўзгартириш, кодексни «Ахлоққа карши жиноятлар» деб номланган V1 боб билан тўлдириш ва унда ахлоққа карши жиноятлар (ЖК 126-м., 130-м., 130'-м., 131-м., 134-м.)га оид нормаларни жамлаш.
6.2. Узбекистан Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг Махсус қисмини «Ахлокка карши хукукбузарликлар учун маъмурий жавобгарлик» деб номланган XV1 боб билан тўлдириш ва унда ахлокка карши маъмурий хукукбузарликлар (МЖтК 189-м., 189'-м., 190-м.)га оид нормаларни жамлаш.
7. Ахлокка карши хукукбузарликлар учун жавобгарлик белгиланган миллий ҳуқукий нормаларни халкаро ҳукукий хужжатлар талабларига мувофиклаштириш максадида:
7.1. Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексини куйидаги мазмундаги 127'-модда билан тўлдириш:
«127'-модда. Бола фохиша (фоҳиш)бозлиги
Фохиша (фохиш)лик билан шугулланиш учун боладан фойдаланиш, уни ёллаш ёки таклиф килиш -
уч йилдан беш йилгача озодликни чеклаш ёхуд уч йилдан беш йилгача озодликдан махрум килиш билан жазоланади».
7.2. Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексини куйидаги мазмундаги 1272-модда билан тўлдириш:
«1272-модда. Бола порнографияси
Порнографик махсулотни тайёрлаш, порнографик хусусиятга зга ҳаракатларни ижро этиш ёки шундай мазмундаги томошаларда иштирок этиш учун боладан фойдаланиш, уни ёллаш ёки таклиф килиш, худди шунингдек вояга етмаган шахе тавсифланган ёки тасвирланган порнографик махсулотни таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш максадида тайёрлаш, саклаш, Ўзбекистон Республикаси ҳудудига олиб кириш ёки ҳудудидан олиб чикиш, худди шунингдек уни таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш -
уч йилдан беш йилгача озодликни чеклаш ёхуд уч йилдан беш йилгача озодликдан махрум килиш билан жазоланади».
7.3. Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодекси «Қўшмачилик килиш ёки фоҳишахона саклаш» деб номланган 131-моддаси тўртинчи кисмининг «а» бандини (вояга етмаган шахени жалб қилган холда) чикариш.
7.4. Узбекистан Республикаси Жиноят кодекси 130-моддасининг «Вояга етмаган шахе тавсифланган ёки тасвирланган порнографик маҳсулотни тарқатиш, реклама килиш, намойиш этиш максадида тайёрлаш ёки Ўзбекистон Республикаси худудига олиб кириш, худди шунингдек уни таркатиш, реклама килиш, намойиш этиш ёхуд вояга етмаган шахени порнографик хусусиятга эга харакатларнинг ижрочиси сифатида жалб килиш - уч йилдан беш йилгача озодликни чеклаш ёхуд уч йилдан беш йилгача озодликдан махрум килиш билан жазоланади» дейилган учинчи кисмини чиқариш.
III. Ахлоққа қарши ҳуқуқбузарликларга қарши курашнинг маъмурий-ҳукуқий воситалари самарадорлигини оширишга каратилган тавсиялар:
1. Утказилаётган ҳуқуқий тарғибот ишларининг таъсирчанлигини ошириш, хусусан ҳуқуқий тарғиботнинг кўргазмали шаклидан самарали фойдаланилишини ташкил этиш, жумладан одам гавжум жойларда, ташкилот, муассаса ва корхоналарнинг ҳудуди, бинолари, йўлаклари ва хизмат хоналарида ҳалол, одоб-ахлокли бўлиш тўғрисидаги ибратли сўз ва ибораларни, шунингдек ахлокқа карши ҳуқуқбузарликларнинг профилактикасини акс эттирувчи мазмундаги плакат, баннер, панноларни осиб (илиб) қўйиш ишларини жадаллаштириш.
2. Ахлоқка карши ҳуқуқбузарликларни содир этувчилар тоифасига кирувчи ва бу тоифага мойиллиги бўлган шахсларни аниқлаш, улар ўртасида таъсирчан профилактик-огохдантирув ишларини ташкил этиш ҳамда уларнинг турмуш тарзи ва хулқ-атворини доимий равишда кузатиб бориш.
3. Муқаддам жинсий зўравонликларнинг курбони бўлган, фоҳиша (фоҳиш)хоналарда сақланган, чет мамлакатларда шаҳвоний эксплуатация қилинган аёллар, шунингдек чет элда ишга жойлашиш мақсадида ёлғон курбони бўлган бошқа шахслар тўғрисида уларнинг бевосита иштирокида оммавий ахборот воситаларида турли кўрсатувлар ва чиқишлар уюштириш.
4. Кўнгилочар жойлар, меҳмонхоналар, кечки пайтлари одамлар билан гавжум бўладиган хиёбон ва мавзеларда кўшмачилар, фоҳиша (фохиш)лар ва суюқ оёқ, енгил табиатли аёллар ахлоқка қарши ҳукукбузарликларни содир этишига ва бошқа ноконуний фаолиятлар билан шуғулланишига чек кўйиш юзасидан янада самарали профилактик чора-тадбирларни амалга ошириш.
5. Таълим муассасаларида ахлоқсизликни тарғиб қилувчи видео роликлар уяли телефонлар оркали таркалишининг олдини олиш учун мунтазам равишда текширишлар ўтказиб туриш.
6. Уятсиз, бузуқ, ахлоқсиз ишлар билан шуғулланишга мойиллиги бўлган шахслар билан профилактик йўналишдаги суҳбатларни кучайтириш, хусусан жамоат жойларида уятсиз, бузуқ, ахлоқсиз ишлар (бешарм кийимларда юриш, шилқимлик қилиш, ўпишиб ўтириш ва бошқ.) билан шуғулланаётган шахсларга нисбатан тарбиявий чораларни кўриш вазифасини бажарадиган жамоатчилик гуруҳларини ташкил этиш.
7. Зўравонлик ва шафқатсизликни, порнографияни тарғиб килувчи компьютер ўйинлари қатори миллий менталитетимизга салбий таъсир этадиган, ахлоқсизликни тарғиб киладиган компьютер ўйинларини хам тақиқлаш.
8. Ички ишлар органлари ҳузурида Интернет тармоғи компаниялар, ижтимоий ва савдо майдончалари киберхавфсизлигини таъминлайдиган махсус бўлинмаларни ташкил этиш.
9. Интернет-провайдерлари эркин ва очикчасига йўл кўйиб бераётган порно-сайтлар устидан назорат кучайтирилишини таъминлаш.