Ушбу илмий дастур муаллиф 15 йил ичида олиб бораётган тадқиқотлар асосида тузилган. Бу изланишлар натижалари ўзининг тўла ҳолдаги аксини қуйидаги иккита монография да топган:
1. - А Ҳакимов. Ўрта Осиё республикаларининг замонавий безак санъати. Тошкент. "Фан" нашряёти, 1988. 10 б.т.
2. - А Ҳакимов. Урта Осиё республикаларининг замонавий безак пластикаси. Тошкент. "Фан" нашриёти. 1992. 12 б.т.
Биринчи китоб кириш сўзи, 3 боб, хулоса ва адабиётлар руйхатидан иборат.
"Минтаканинг безак санъатини ўрганишдаги услубият масалалари" деб аталган I бобда асосий услубий йўналишлар белгиланади, муаммолар мавзуси кўриб чиқилади ва тадқиқотларнинг услубий негизи ишлаб чиқилади.
"Ўрта Осиёдаги халқ санъатида анъаналарнинг ривожланиши" деб номланган П бобда эса халқ санъатининг долзарб муаммолари кўриб чиқилади ва халқ усталарининг ижоди анъаналарни давом эттириш нуқтаи назаридан ўрганилади.
"Ўрта Осиё республикаларида профессионал безак санъатининг минтакавий ва миллий хусусиятлари нуқтаи назаридан шаклланиши ва ривожланиши" деб аталган Ш бобда 1960 - йилларнинг охири ва 1970 йилларда минтаканинг бадиий маданиятида пайдо бўлган янги жараёнлар тавсифи берилади.
Хул осада асосий натижалар баён этилади.
Иккинчи китоб биринчи китобнинг мантиқий давоми бўлиб, у хам кириш сўзи, 3 боб, хулоса ва адабиёт рўйхатидан иборатдир.
"Минтакадаги 1970 ва 1980 йиллар бошидаги нонументал ва безак пластикасининг усталари йўналишлари ва муаммолари" деб номланган I бобда Ўзбекистон, Тожикистон ва Туркманистондаги етакчи хайкалтарошлар ижодининг илмий тавсифи берилади, шу жараённинг асосий йўналишлари ва бу санъатнинг ҳар бир турлари Ўртасидаги ўзаро таъсири белгиланади, хар бир бадиий мактабга оид хусусиятлар аникланади.
"Минтака безак санъати - мустакил жараён сифатида: мавзулар ва услубият тавсифи" деб аталган П бобда ниҳоятда катта ва бой материаллар тарихий ва замонавий нуқтаи назардан тартибга солиниб, уларни тавсифлашга харакат килинади. Бу санъатнинг услубий ва мавзу йўналишлари туркумларга ажратиб берилади ва тавсифланади, безак пластикани ўзига хос фазилатлари белгилаб берилади.
"Безак пластккаси ва шаҳар меъморчилиги муҳити" деб номланган Ш бобда безак санъати билан шахар меъморчилиги муҳити ўзаро таъсирига алоҳида эътибор берилади.
Хулосада асосий натижалар баён этилада.
Шундай қилиб, ушбу тадқиқот иккита мустақил, лекин яхлит, бутун бир бадиий жараённи, яъни Ўрта Осиё замонавий санъатининг турли томонларини ўрганишга бағишланган китобларнинг мавзусидан иборат.
Илмий манбанинг асосини Ўрта Осиёнинг тўртта республикаси - Ўзбекистон, Тожикистон, Туркманистон ва Қирғизистон халқ санъати, бадиий саноати ва ноанъанавий безак санъатининг асарлари ташкил этади.
Илмий ишнинг асосий мақсади - минтақадаги 1970-1980 йилларга оид безак санъатининг ривожланишини таргиб этиш, умумийлаштирилган ва яхлит тавсифини беришдан иборат. Шу билан бирга, ишда анъаналарни давом зттириш ва бадиий жараённинг асосий хусусиятларини аниқлаш муаммосига алоҳида зътибор берилади. Шу мақсаддан келиб чиқиб, илмий тадқиқот қуйидаги йўналишларда олиб борилган.
- анъаналарни давом эттириш муаммосини ўрганиш учун назарий - услубий мезонларни ва тутилган йўлларни белгилаш;
- халк амалий санъатининг додзарб муаммоларини ва етакчи усталар ижодини тадқиқ қилиш;
- гайри анъанавий безак санъати ва бадиий санъатнинг асосий йўналишларини ва рассомлар ижодини ўрганиш;
- безак санъатининг ҳар ҳил турлари ва минтака шаҳарларининг муҳити ўртасидаги ўзаро таъсири масалаларини тадқик килиш;
- тадқик қилинаётган бадиий жараённи минтақавий ва миллий хусусиятларини белгилаб бериш;
Асосий илмий натижаларнинг долзарблиги ва янгилиги қуйидагилардан иборат.
- санъатшунослик фанида “минтака безак санъати" деган янги тушунча киритилиб, унга хар томонлама тавсиф берилади ва асосий турлари ўзаро таъсири белгилнади;
- анъанавийлик ва новаторлик муаммоларини ўрганиш услубияти ва йўналишлари белгиланган;
- анъанавий ва ғайри анънавий безак санъатида новаторлик хусусиятлари аникданган;
- фанда аввал ўрганилмаган кўп киррали бадиий жараён, яъни минтаканинг гайри анъанавий санъати хар тарафлама ўрганилади ва шу билан бирга санъатшуносликда янги илмий йўналиш ривож топишига йўл очилади;
- безак санъатининг бутун бир сохаларидаги йўналишлар тадкиқот қилинади, минтаканинг ижоди ўрганилмаган етакчи рассомларнинг асарларига хар томонлама тавсиф берилади;
- безак санъати турлари ва шаҳар меъморлик муҳити ўртасидаги ўзаро таъсири муаммоси бой материаллар асосида ўрганилади;
Илмий иш Х.Х.Ниёзий номидаги санъатшунослик илмий - тадкиқот институтининг амалий саньат бўлимида бажарилган ва илмгоҳнинг режаларига киритилган тадқиқотларнинг биридир. Илмий ишнинг мавзуси ва натижалари институтнинг илмий кенгаши йиғилишларида муҳокама қилиниб ҳимояга тавсия этилган.
