➤

Improving the collisional-legal regulation of labor relations in Uzbekistan

Abstract

The actuality and relevance of the dissertation theme. The problem of labor migration in the world and its legal regulation is becoming increasingly global and relevant. In particular, in the United Nations Resolution of December 21, 2016 No. 71/237 on International Migration and Development, it is noted that this issue is one of the most pressing problems of the national, regional and international scale of an individual, society and state. In this regard, the international community emphasizes that it is the requirement of time to further expand international cooperation in labor migration in all countries, implement legal reforms aimed at protecting the rights and legitimate interests of migrant workers. The fact that there were about 150 million migrant workers in the world in 2016, and that this figure have increased by 41% in 20174, as well as the evidence of economic and political measures taken by developed countries in recent years, especially European states, on addressing the migration problem shows the need for developing more effective mechanisms for the protection of the rights of migrant workers, and paying special attention to unification of the national and international legal norms.
Special attention is paid to issues of strengthening interstate cooperation on improvement of this sphere and the effective use of labor resources on the basis of identifying specific directions of legal regulation of international labor relations in the world. In particular, the legal regulation of issues related to rational organization of labor migration, introduction of «smart regulation» models in this sphere and development of effective mechanisms for collision-legal regulation of labor contracts and strengthening implementation of international standards in the national legislation arc of great importance. In addition, today it is important to study the directions and perspectives of collision-legal regulation of labor relations in international private law.
In the Republic of Uzbekistan, special attention is paid to legal protection of workers’ interests and their compliance with international standards, and a number of targeted measures have been undertaken on improving the role of labor relations and ensuring employment in public policy, establishing bilateral and multilateral agreements on private regulation, ratification of international conventions, and a large-scale systematic work is being carried out on protection of the environment.
«Now the main directions of the state policy in the field of international labor migration, expanding the geography of labor migration in cooperation with developed countries, mechanisms and forms of employment of citizens abroad, the main directions of activity of diplomatic missions on working with labor migrants, ensuring the rights of Uzbekistan citizens abroad and implementing measures on their social protection»5 arc defined as priority areas of development of the social sphere, and studying this sector plays an important role.
This dissertation research to a certain extent will serve to implementation of tasks defined in the Constitution of the Republic of Uzbekistan (1992), the Labor Code (1995), the Civil Code (1996), Laws «On ensuring employment of the population» (1998), «On protection of labor» (2016), «On foreign investments» (1998), the decrees of the President of the Republic of Uzbekistan «On additional measures of further improvement of the investment climate and business environment of the Republic of Uzbekistan» (2014) and «On the Action Strategy for further development of the Republic of Uzbekistan», the Resolution of the Cabinet of Ministers of the Republic of Uzbekistan «On labor activities of citizens of the Republic of Uzbekistan abroad and foreign citizens in the republic» (1995) and other legislative acts related to the subject.
The aim of the research is to develop proposals and recommendations aimed at improving the collision-legal regulation of labor relations complicated with foreign elements in the Republic of Uzbekistan and the effectiveness of its implementation.
Scientific novelty of the research includes the following:
the possibility that foreign citizens and stateless persons may be subject to labor relations based on the Labor Code of the Republic of Uzbekistan and the Law «On labor protection» is justified;
it is justified that the legislative acts on regulating labor relations should be applied to employers who arc foreign citizens in the territory of Uzbekistan if they arc not otherwise provided by international treaties;
proposals on identification of labor conditions in international private-labor relations, unifying the norms of national and international legislative acts on inconvenient factors of production and their establishment arc justified;
obligation of implementation of the legislative acts on labor of the Republic of Uzbekistan in relation to persons performing activities (rendering services) on civil-law contracts arc justified.
Conclusion
The following theoretical and scientifically-practical conclusions were made as a result of the research conducted on the dissertation on «Improving the collision-legal regulation of labor relations in Uzbekistan»:
1. The fact is justified that the Civil Code of the Republic of Uzbekistan is not applied directly to the regulation of labor relations as regulated by Section VI, «Implementation of international private law in civil law relations».
2. The fact that international private labor relations is a network of international private law has been defined as follows:
complicated by the foreign element of the subject, the object and the content of international labor relations;
establishment of international labor relations on a contractual basis and based on voluntary, liberal, legal equality and other principles of relations between the parties;
the diversity of labor legislation of foreign countries;
the development of universal and regional legal documents aimed at regulating international labor relations.
3. The concept of «international private labor relations» and «labor relations with a foreign element» is based on the same meaning, and that these concepts have a distinctive feature with the notion of «international labor relations».
4. To develop a comprehensive program of labor migration for 2018-2021 and to include the following:
establishing and maintaining a database on ensuring sustainable workplaces based on monitoring the labor market of developed countries;
concluding long-term and mid-term agreements with countries in need for labor migrants;
reducing and simplifying appropriate procedures;
full revision of activities of the Agency for External Labor Migration Issues;
introduction of modem forms of regular communication of embassies and consular services of the Republic of Uzbekistan with foreign citizens working abroad, etc.
5. Introduction of «lex voluntatis-» principle to the Labor Code of the Republic of Uzbekistan in a limited way, if the labor contract does not limit or impair the labor rights of an employee, which can be established by the imperative norms of the state in cases where the parties do not show the right of any state.
6. Articles 10 to 12 of the Labor Code of the Republic of Uzbekistan have been based on the absence of collision norms aimed at regulating complex labor relations with the content of a foreign element, which has been proven to be limited to setting territorial and national regulations.
7. Recommendations on improving the Labor Code of the Republic of Uzbekistan:
1) The text of Article 11 shall be edited in the following form:
«Labor legislation based on the labor agreement with the employer will be applied to foreign citiznes and stateless persons working in the territory of the Republic of Uzbekistan, with participation of foreign citizens, stateless persons or directly to their organizations, as well as to international organizations and foreign legal entities, transnational corporations and their affiliates, representative offices, organizational structures, subsidiary companies, if not provided by this Code and international agreements of the Republic of Uzbekistan»;
2) Justifying that international private legal labor relations arc contractual, based on the content of the parties, and the importance of determining the equality of the parties, to amend the Article 72, Part 1 of the Labor Code of the Republic of Uzbekistan, entitled «The concept of the Labor Contract and the parties», in the following way:
«Labor contract is the agreement between the employee and the employer on payment of a certain amount of qualification, skills, employment under the terms of the agreement between the parties to the dispute, as well as labor laws and other normative acts in subordination to the internal labor law»;
3) The Labor Code of the Republic of Uzbekistan has proven the absence of collision norms in relation to labor relations complicated with the foreign element and is supplemented by Chapter XVI1, «Implementation of international private legal norms in labor relations»;
4) In order to introduce the principle of «lex voluntatis» in relation to labor contract, Article 294’’ of the Labor Code, entitled «Choice of law based on the agreement of the parties to the labor contract with the foreign element», shall be adopted in the following edition:
«The right to a labor contract with a foreign employee may be agreed upon by the parties during the labor contract conclusion or after the conclusion of the contract, the rights applicable to the present law. The parties may at any time agree on a change in the law applicable to the employment contract.
Establishing or amending the labor contract’s right to choose is subject to a written form. The right to be exercised by the Parties means the enjoyment of the material rights of any country.
Failure to comply with the written form of the selection (or modification) of the rights by the parties means that the rights applicable to the employment contract are not determined by the parties.
The rights of two or more states may be applied to the elements of the employment contract.
The right to be exercised by the parties must not deprive the employee of his or her personal law or of the labor protection and other legal safeguards established by the imperative norms of the state of employment.
If the circumstances of the case indicate that the employment contract is indivisible to one state, the right of the elected state party shall not limit the movement of imperative norms of that state to which the contract is most closely connected.
In case of non-selection of the right to a labor contract by the parties, the right to be imposed on the labor contract shall be determined in accordance with the Article 2943 of this Code»;
5) To supplement the Labor Code of the Republic of Uzbekistan with the Article 2943 on «Determination of the rights applicable to labor relations in the absence of the parties’ agreement» envisaging consolidation of the principle of the labor activity {«lex loci laboris») in the following edition:
«The rights of the state to which the labor activity (full or substantial part) is carried out shall be applied to the labor contract, unless the rights applicable to the employment contract arc determined by the parties.
Labor relations of the employee employed by the water and air transport shall be governed by the law of the state in which the vehicle is under the flag of that state.
Employment contract of railway and road transport employees is subject to the law of the state where the employer is the principal performer.
If the labor activity is carried out by a person who has been sent to a business trip by the relevant agencies of another state, the labor law of that country of origin shall apply.
If the right to be applied to an employment contract is not possible under the provisions of this article, the labor law of the country which is most closely connected with the labor contract is applied».
6) The Labor Code of the Republic of Uzbekistan has gaps in the legislation regulating the labor relations complicated by the foreign element, and based on practical examples, in order to eliminate them, the Labor Code of the Republic of Uzbekistan shall be amended with the paragraph titled «Regulation of labor relations with foreign citizens and stateless persons»;
7) based on the absence of legal norms regulating the labor relations of the employees sent to the diplomatic missions and representative offices of the Republic of Uzbekistan in foreign countries, it was suggested to introduce a new paragraph titled «Labor activity regulation of employees sent to the diplomatic missions and representative offices of the Republic of Uzbekistan in foreign countries» to the Labor Code of the Republic of Uzbekistan.
15. The need was justified for the main directions of state policy in the field of labor migration, mechanisms and forms of employment of citizens abroad, the main functions of diplomatic missions working with migrants, measures for legal protection of Uzbekistan citizens abroad was developed in accordance with the draft law «On labor migration of the Republic of Uzbekistan», which describes the measures taken, and is developed in accordance with the Annex.
16. The need for adopting the Law of the Republic of Uzbekistan «On legal entities engaged in intermediary activities of citizens of the Republic of Uzbekistan abroad», regulating the provision of citizens of the Republic of Uzbekistan with the right to independently work abroad by obtaining a special permit (license) from the Ministry of Labor and Employment of the Republic of Uzbekistan has been justified.
17. The validity of amending Article 3 of the Law of the Republic of Uzbekistan «On labor protection» with the third part of the following edition has been justified:
«Citizens of the Republic of Uzbekistan working in foreign countries shall apply labor protection legislation of the employer’s country of residence. The legislation of the Republic of Uzbekistan on labor protection shall apply to all enterprises located on the territory of the Republic of Uzbekistan, as well as foreign citizens and persons without citizenship, fully or partially affiliated with foreign legal and physical persons, working at enterprises located in the territory of the Republic of Uzbekistan».
18. It has been proposed to introduce the following amendments and additions to the Law of the Republic of Uzbekistan «On Foreign Investments»:
1) Paragraph 9 of the Article 12 on «Economic activity of foreign investors» shall be amended in the following edition and supplemented by Chapter 10:
«Labor relations of employees with enterprises with foreign investments arc regulated by the legislation of the Republic of Uzbekistan, unless otherwise stipulated by international treaties of the Republic of Uzbekistan and labor contract concluded between the parties.
Social insurance and social security of foreign employees of the enterprises with foreign investments shall be carried out in accordance with the international treaties of the Republic of Uzbekistan or in accordance with the procedure established by the labor contract concluded between the parties»;
2) Paragraph 3 of the Article 14 on «Involvement of Foreign Workers» shall be amended in the following edition:
«Issues related to payment of salaries, vacations and retirement benefits for foreign workers should be established in labor contracts with each of them. The right of a foreign worker to regulate labor relations by the parties should be selected only in written form, so that the selected right would be closely linked with the labor contract and not less than the conditions provided for by the labor legislation of the Republic of Uzbekistan. Foreign workers may pay wages and other legally-received proceeds to other countries without any restrictions upon payment of taxes and mandatory payments set forth in the law».
21. In order to further simplify activities of the Ministry of Foreign Affairs and facilitate the entry of foreign citizens to Uzbekistan, it is expedient to adjust the Ministry’s website www.evisa.mfa.uz to international standards and to open a blog for online questions.
22. Proposal for development of a list of industries or professions on that arc allowed to implement labor activity on the territory of the Republic of Uzbekistan by foreign citizens has been justified, as well as necessity to submit labor inspection documents and service centers for issuing labor permits to attract foreign labor force has been justified.
23. It has been justified that it is reasonable to identify countries that invest in Uzbekistan and to allow investors to hire foreigners in a simplified manner in order to further simplify procedures for attraction of highly qualified foreign specialists by foreign investors and entrepreneurs.

Source type: Abstracts
Years of coverage from 1992
inLibrary
Google Scholar
Catalog of abstracts
Issue:
Branch of knowledge
CC BY f
1-49

Downloads

Download data is not yet available.
To share
Download
Musaev Б. (2023). Improving the collisional-legal regulation of labor relations in Uzbekistan. Catalog of Abstracts, 1(1), 1–49. Retrieved from https://www.inlibrary.uz/index.php/autoabstract/article/view/77596
Citations
Crossref
Сrossref
Scopus
Scopus
Google
Google

Keywords:

lex voluntatis / lex loci laboris. / unification of law / transnational labor relations / the principle of the national regime / commentary on public order / lex loci laboris

Abstract

The actuality and relevance of the dissertation theme. The problem of labor migration in the world and its legal regulation is becoming increasingly global and relevant. In particular, in the United Nations Resolution of December 21, 2016 No. 71/237 on International Migration and Development, it is noted that this issue is one of the most pressing problems of the national, regional and international scale of an individual, society and state. In this regard, the international community emphasizes that it is the requirement of time to further expand international cooperation in labor migration in all countries, implement legal reforms aimed at protecting the rights and legitimate interests of migrant workers. The fact that there were about 150 million migrant workers in the world in 2016, and that this figure have increased by 41% in 20174, as well as the evidence of economic and political measures taken by developed countries in recent years, especially European states, on addressing the migration problem shows the need for developing more effective mechanisms for the protection of the rights of migrant workers, and paying special attention to unification of the national and international legal norms.
Special attention is paid to issues of strengthening interstate cooperation on improvement of this sphere and the effective use of labor resources on the basis of identifying specific directions of legal regulation of international labor relations in the world. In particular, the legal regulation of issues related to rational organization of labor migration, introduction of «smart regulation» models in this sphere and development of effective mechanisms for collision-legal regulation of labor contracts and strengthening implementation of international standards in the national legislation arc of great importance. In addition, today it is important to study the directions and perspectives of collision-legal regulation of labor relations in international private law.
In the Republic of Uzbekistan, special attention is paid to legal protection of workers’ interests and their compliance with international standards, and a number of targeted measures have been undertaken on improving the role of labor relations and ensuring employment in public policy, establishing bilateral and multilateral agreements on private regulation, ratification of international conventions, and a large-scale systematic work is being carried out on protection of the environment.
«Now the main directions of the state policy in the field of international labor migration, expanding the geography of labor migration in cooperation with developed countries, mechanisms and forms of employment of citizens abroad, the main directions of activity of diplomatic missions on working with labor migrants, ensuring the rights of Uzbekistan citizens abroad and implementing measures on their social protection»5 arc defined as priority areas of development of the social sphere, and studying this sector plays an important role.
This dissertation research to a certain extent will serve to implementation of tasks defined in the Constitution of the Republic of Uzbekistan (1992), the Labor Code (1995), the Civil Code (1996), Laws «On ensuring employment of the population» (1998), «On protection of labor» (2016), «On foreign investments» (1998), the decrees of the President of the Republic of Uzbekistan «On additional measures of further improvement of the investment climate and business environment of the Republic of Uzbekistan» (2014) and «On the Action Strategy for further development of the Republic of Uzbekistan», the Resolution of the Cabinet of Ministers of the Republic of Uzbekistan «On labor activities of citizens of the Republic of Uzbekistan abroad and foreign citizens in the republic» (1995) and other legislative acts related to the subject.
The aim of the research is to develop proposals and recommendations aimed at improving the collision-legal regulation of labor relations complicated with foreign elements in the Republic of Uzbekistan and the effectiveness of its implementation.
Scientific novelty of the research includes the following:
the possibility that foreign citizens and stateless persons may be subject to labor relations based on the Labor Code of the Republic of Uzbekistan and the Law «On labor protection» is justified;
it is justified that the legislative acts on regulating labor relations should be applied to employers who arc foreign citizens in the territory of Uzbekistan if they arc not otherwise provided by international treaties;
proposals on identification of labor conditions in international private-labor relations, unifying the norms of national and international legislative acts on inconvenient factors of production and their establishment arc justified;
obligation of implementation of the legislative acts on labor of the Republic of Uzbekistan in relation to persons performing activities (rendering services) on civil-law contracts arc justified.
Conclusion
The following theoretical and scientifically-practical conclusions were made as a result of the research conducted on the dissertation on «Improving the collision-legal regulation of labor relations in Uzbekistan»:
1. The fact is justified that the Civil Code of the Republic of Uzbekistan is not applied directly to the regulation of labor relations as regulated by Section VI, «Implementation of international private law in civil law relations».
2. The fact that international private labor relations is a network of international private law has been defined as follows:
complicated by the foreign element of the subject, the object and the content of international labor relations;
establishment of international labor relations on a contractual basis and based on voluntary, liberal, legal equality and other principles of relations between the parties;
the diversity of labor legislation of foreign countries;
the development of universal and regional legal documents aimed at regulating international labor relations.
3. The concept of «international private labor relations» and «labor relations with a foreign element» is based on the same meaning, and that these concepts have a distinctive feature with the notion of «international labor relations».
4. To develop a comprehensive program of labor migration for 2018-2021 and to include the following:
establishing and maintaining a database on ensuring sustainable workplaces based on monitoring the labor market of developed countries;
concluding long-term and mid-term agreements with countries in need for labor migrants;
reducing and simplifying appropriate procedures;
full revision of activities of the Agency for External Labor Migration Issues;
introduction of modem forms of regular communication of embassies and consular services of the Republic of Uzbekistan with foreign citizens working abroad, etc.
5. Introduction of «lex voluntatis-» principle to the Labor Code of the Republic of Uzbekistan in a limited way, if the labor contract does not limit or impair the labor rights of an employee, which can be established by the imperative norms of the state in cases where the parties do not show the right of any state.
6. Articles 10 to 12 of the Labor Code of the Republic of Uzbekistan have been based on the absence of collision norms aimed at regulating complex labor relations with the content of a foreign element, which has been proven to be limited to setting territorial and national regulations.
7. Recommendations on improving the Labor Code of the Republic of Uzbekistan:
1) The text of Article 11 shall be edited in the following form:
«Labor legislation based on the labor agreement with the employer will be applied to foreign citiznes and stateless persons working in the territory of the Republic of Uzbekistan, with participation of foreign citizens, stateless persons or directly to their organizations, as well as to international organizations and foreign legal entities, transnational corporations and their affiliates, representative offices, organizational structures, subsidiary companies, if not provided by this Code and international agreements of the Republic of Uzbekistan»;
2) Justifying that international private legal labor relations arc contractual, based on the content of the parties, and the importance of determining the equality of the parties, to amend the Article 72, Part 1 of the Labor Code of the Republic of Uzbekistan, entitled «The concept of the Labor Contract and the parties», in the following way:
«Labor contract is the agreement between the employee and the employer on payment of a certain amount of qualification, skills, employment under the terms of the agreement between the parties to the dispute, as well as labor laws and other normative acts in subordination to the internal labor law»;
3) The Labor Code of the Republic of Uzbekistan has proven the absence of collision norms in relation to labor relations complicated with the foreign element and is supplemented by Chapter XVI1, «Implementation of international private legal norms in labor relations»;
4) In order to introduce the principle of «lex voluntatis» in relation to labor contract, Article 294’’ of the Labor Code, entitled «Choice of law based on the agreement of the parties to the labor contract with the foreign element», shall be adopted in the following edition:
«The right to a labor contract with a foreign employee may be agreed upon by the parties during the labor contract conclusion or after the conclusion of the contract, the rights applicable to the present law. The parties may at any time agree on a change in the law applicable to the employment contract.
Establishing or amending the labor contract’s right to choose is subject to a written form. The right to be exercised by the Parties means the enjoyment of the material rights of any country.
Failure to comply with the written form of the selection (or modification) of the rights by the parties means that the rights applicable to the employment contract are not determined by the parties.
The rights of two or more states may be applied to the elements of the employment contract.
The right to be exercised by the parties must not deprive the employee of his or her personal law or of the labor protection and other legal safeguards established by the imperative norms of the state of employment.
If the circumstances of the case indicate that the employment contract is indivisible to one state, the right of the elected state party shall not limit the movement of imperative norms of that state to which the contract is most closely connected.
In case of non-selection of the right to a labor contract by the parties, the right to be imposed on the labor contract shall be determined in accordance with the Article 2943 of this Code»;
5) To supplement the Labor Code of the Republic of Uzbekistan with the Article 2943 on «Determination of the rights applicable to labor relations in the absence of the parties’ agreement» envisaging consolidation of the principle of the labor activity {«lex loci laboris») in the following edition:
«The rights of the state to which the labor activity (full or substantial part) is carried out shall be applied to the labor contract, unless the rights applicable to the employment contract arc determined by the parties.
Labor relations of the employee employed by the water and air transport shall be governed by the law of the state in which the vehicle is under the flag of that state.
Employment contract of railway and road transport employees is subject to the law of the state where the employer is the principal performer.
If the labor activity is carried out by a person who has been sent to a business trip by the relevant agencies of another state, the labor law of that country of origin shall apply.
If the right to be applied to an employment contract is not possible under the provisions of this article, the labor law of the country which is most closely connected with the labor contract is applied».
6) The Labor Code of the Republic of Uzbekistan has gaps in the legislation regulating the labor relations complicated by the foreign element, and based on practical examples, in order to eliminate them, the Labor Code of the Republic of Uzbekistan shall be amended with the paragraph titled «Regulation of labor relations with foreign citizens and stateless persons»;
7) based on the absence of legal norms regulating the labor relations of the employees sent to the diplomatic missions and representative offices of the Republic of Uzbekistan in foreign countries, it was suggested to introduce a new paragraph titled «Labor activity regulation of employees sent to the diplomatic missions and representative offices of the Republic of Uzbekistan in foreign countries» to the Labor Code of the Republic of Uzbekistan.
15. The need was justified for the main directions of state policy in the field of labor migration, mechanisms and forms of employment of citizens abroad, the main functions of diplomatic missions working with migrants, measures for legal protection of Uzbekistan citizens abroad was developed in accordance with the draft law «On labor migration of the Republic of Uzbekistan», which describes the measures taken, and is developed in accordance with the Annex.
16. The need for adopting the Law of the Republic of Uzbekistan «On legal entities engaged in intermediary activities of citizens of the Republic of Uzbekistan abroad», regulating the provision of citizens of the Republic of Uzbekistan with the right to independently work abroad by obtaining a special permit (license) from the Ministry of Labor and Employment of the Republic of Uzbekistan has been justified.
17. The validity of amending Article 3 of the Law of the Republic of Uzbekistan «On labor protection» with the third part of the following edition has been justified:
«Citizens of the Republic of Uzbekistan working in foreign countries shall apply labor protection legislation of the employer’s country of residence. The legislation of the Republic of Uzbekistan on labor protection shall apply to all enterprises located on the territory of the Republic of Uzbekistan, as well as foreign citizens and persons without citizenship, fully or partially affiliated with foreign legal and physical persons, working at enterprises located in the territory of the Republic of Uzbekistan».
18. It has been proposed to introduce the following amendments and additions to the Law of the Republic of Uzbekistan «On Foreign Investments»:
1) Paragraph 9 of the Article 12 on «Economic activity of foreign investors» shall be amended in the following edition and supplemented by Chapter 10:
«Labor relations of employees with enterprises with foreign investments arc regulated by the legislation of the Republic of Uzbekistan, unless otherwise stipulated by international treaties of the Republic of Uzbekistan and labor contract concluded between the parties.
Social insurance and social security of foreign employees of the enterprises with foreign investments shall be carried out in accordance with the international treaties of the Republic of Uzbekistan or in accordance with the procedure established by the labor contract concluded between the parties»;
2) Paragraph 3 of the Article 14 on «Involvement of Foreign Workers» shall be amended in the following edition:
«Issues related to payment of salaries, vacations and retirement benefits for foreign workers should be established in labor contracts with each of them. The right of a foreign worker to regulate labor relations by the parties should be selected only in written form, so that the selected right would be closely linked with the labor contract and not less than the conditions provided for by the labor legislation of the Republic of Uzbekistan. Foreign workers may pay wages and other legally-received proceeds to other countries without any restrictions upon payment of taxes and mandatory payments set forth in the law».
21. In order to further simplify activities of the Ministry of Foreign Affairs and facilitate the entry of foreign citizens to Uzbekistan, it is expedient to adjust the Ministry’s website www.evisa.mfa.uz to international standards and to open a blog for online questions.
22. Proposal for development of a list of industries or professions on that arc allowed to implement labor activity on the territory of the Republic of Uzbekistan by foreign citizens has been justified, as well as necessity to submit labor inspection documents and service centers for issuing labor permits to attract foreign labor force has been justified.
23. It has been justified that it is reasonable to identify countries that invest in Uzbekistan and to allow investors to hire foreigners in a simplified manner in order to further simplify procedures for attraction of highly qualified foreign specialists by foreign investors and entrepreneurs.


background image

ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ЮРИДИК УНИВЕРСИТЕТИ ҲУЗУРИДАГИ

ИЛМИЙ ДАРАЖАЛАР БЕРУВЧИ DSc.27.06.2017.Yu.22.01

РАҚАМЛИ ИЛМИЙ КЕНГАШ

ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ЮРИДИК УНИВЕРСИТЕТИ

МУСАЕВ БЕКЗОД ТУРСУНБОЕВИЧ

ЎЗБЕКИСТОНДА МЕҲНАТ МУНОСАБАТЛАРИНИ

КОЛЛИЗИОН-ҲУҚУҚИЙ ТАРТИБГА СОЛИШНИ

ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

12.00.03 – Фуқаролик ҳуқуқи. Тадбиркорлик ҳуқуқи.

Оила ҳуқуқи. Халқаро хусусий ҳуқуқ

юридик фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси

АВТОРЕФЕРАТИ


Тошкент – 2018


background image

2

УДК: 347:349.2 (575.1)


Докторлик диссертацияси автореферати мундарижаси

Оглавление автореферата докторской диссертации

Content of the abstract of doctoral dissertation

Мусаев Бекзод Турсунбоевич
Ўзбекистонда меҳнат муносабатларини коллизион-ҳуқуқий тартибга
солишни такомиллаштириш ............................................................................... 4

Musaev Bekzod Tursunboyevich
Improving the collisional-legal regulation of labor relations in Uzbekistan .......... 24

Мусаев Бекзод Турсунбоевич
Совершенствование

коллизионно-правового

регулирования

трудовых

отношений в Узбекистане .................................................................................... 40

Эълон қилинган ишлар рўйхати
Список опубликованных работ
List of published works .......................................................................................... 45


background image

3

ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ЮРИДИК УНИВЕРСИТЕТИ ҲУЗУРИДАГИ

ИЛМИЙ ДАРАЖАЛАР БЕРУВЧИ DSc.27.06.2017.Yu.22.01

РАҚАМЛИ ИЛМИЙ КЕНГАШ

ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ЮРИДИК УНИВЕРСИТЕТИ

МУСАЕВ БЕКЗОД ТУРСУНБОЕВИЧ

ЎЗБЕКИСТОНДА МЕҲНАТ МУНОСАБАТЛАРИНИ

КОЛЛИЗИОН-ҲУҚУҚИЙ ТАРТИБГА СОЛИШНИ

ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

12.00.03 – Фуқаролик ҳуқуқи. Тадбиркорлик ҳуқуқи.

Оила ҳуқуқи. Халқаро хусусий ҳуқуқ

юридик фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) диссертацияси

АВТОРЕФЕРАТИ


Тошкент – 2018


background image

4

Фалсафа доктори (PhD)

диссертацияси мавзуси Ўзбекистон Республикаси Вазирлар

Маҳкамаси ҳузуридаги Олий аттестация комиссиясида В2017.2.PhD/Yu43 рақам билан
рўйхатга олинган.

Диссертацияси Тошкент давлат юридик университетида бажарилган.

Диссертация автореферати уч тилда (ўзбек, инглиз, рус (резюме),) Илмий кенгаш

веб-саҳифасида (www.tsul.uz) ва «ZiyoNET» ахборот-таълим порталида (www.zionet.uz)
жойлаштирилган.


Илмий маслаҳатчи:

Рўзиев Рустам Жабборович

юридик фанлар доктори, профессор


Расмий оппонентлар:

Гулямов Саид Саидахрарович

юридик фанлар доктори, профессор


Рустамбеков Исломбек Рустамбекович

юридик фанлар доктори, доцент


Етакчи ташкилот:

Ўзбекистон Республикаси

Ички ишлар вазирлиги Академияси

Диссертация

ҳимояси

Тошкент

давлат

юридик

университети

ҳузуридаги

DSc.27.06.2017.Yu.22.01 рақамли Илмий кенгашнинг 2018 йил 5 июнь соат 10:00 даги мажлисида
бўлиб ўтади (Манзил: 100047, Тошкент ш., Сайилгоҳ кўчаси, 35. Тел.: (998971) 233-66-36; факс:
(998971) 233-37-48; e-mail: info@tsul.uz).

Диссертация билан Тошкент давлат юридик университети ахборот-ресурс марказида

танишиш мумкин (842-рақами билан рўйхатга олинган). (Манзил: 100047, Тошкент ш., А.Темур
кўчаси, 13. Тел.: (998971) 233-66-36).

Диссертация автореферати 2018 йил 20 майда тарқатилди.
(2018 йил «20» майдаги ____рақамли реестр баѐнномаси).





Н.С.Салаев

Фан доктори илмий даражасини берувчи

илмий кенгаш раиси, юридик

фанлар доктори, доцент

У.А.Тухташева

Фан доктори илмий даражасини берувчи

илмий кенгаш котиби, юридик

фанлар номзоди, профессор

Н.Ф.Имомов

Фан доктори илмий даражасини берувчи

илмий кенгаш ҳузуридаги илмий семинар

раиси, юридик фанлар доктори, доцент


background image

5

КИРИШ (Докторлик диссертацияси аннотацияси)

Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати

. Дунѐда меҳнат

миграцияси ва уни ҳуқуқий тартибга солиш муаммоси тобора глобал ва
долзарб аҳамият касб этиб бормоқда. Хусусан, БМТнинг 2016 йил
21 декабрдаги Халқаро миграция ва тараққиѐт номли 71/237-сонли
резолюциясида ушбу масала миллий, минтақавий ва халқаро миқѐсда шахс,
жамият ва давлат ҳаѐтининг энг долзарб муаммоларидан бири эканлиги қайд
этилган. Шу муносабат билан халқаро ҳамжамият томонидан барча
давлатларда меҳнат миграция соҳасида халқаро ҳамкорликни янада
кенгайтириш,

меҳнаткаш

мигрантларни

ҳуқуқлари

ва

қонуний

манфаатларини ҳимоя қилишга қаратилган ҳуқуқий ислоҳотларни ўтказиш
давр талаб эканлиги таъкидланмоқда. 2016 йилда жаҳон миқѐсида 150 млн.га
яқин меҳнат мигрантларини мавжудлиги, 2017 йилда ушбу кўрсаткич 2000
йилга нисбатан 41 фоизга ошганлиги

1

, сўнги йилларда ривожланган

давлатлар, айниқса Европа давлатлари миграция муаммосини ҳал қилиш
учун иқтисодий ва сиѐсий чора-тадбирлар кўраѐтганлиги ҳақидаги далиллар
меҳнат миграцияси соҳасини ислоҳ қилиш, меҳнаткаш мигрантларни
ҳуқуқларини ҳимоя қилишга қаратилган янада самарали механизмларни
ишлаб чиқиш, миллий ва халқаро ҳуқуқий нормаларни унификация қилишга
алоҳида эътибор қаратиш зарурати мавжудлигидан далолат беради.

Жаҳонда халқаро меҳнат муносабатларини ҳуқуқий тартибга солишни

ўзига хос йўналишларини аниқлаш асосида мазкур соҳани такомиллаштириш
ва меҳнат ресурсларидан самарали фойдаланиш бўйича давлатлараро
ҳамкорликни кучайтиришга алоҳида аҳамият берилмоқда. Жумладан, меҳнат
миграциясини оқилона ташкил қилиш, ушбу соҳага «ақлли тартибга солиш»
моделларини жорий қилиш ва меҳнат шартномаларини коллизион-ҳуқуқий
тартибга солишни самаралироқ механизмларини ишлаб чиқиш ҳамда халқаро
стандартларни миллий қонунчиликка имплементациясини кучайтириш билан
боғлиқ масалаларни ҳуқуқий тартибга солиш муҳим аҳамият касб этмоқда.
Бундан ташқари, бугунги кунда халқаро хусусий ҳуқуқда меҳнат
муносабатларини коллизион-ҳуқуқий тартибга солишни йўналиш ва
истиқболларини тадқиқ этиш долзарблик касб этмоқда.

Республикамизда меҳнат муносабатлари, ходимларни манфаатларини

ҳар томонлама ҳуқуқий ҳимоя қилиш ва уни халқаро стандартларга
мослаштиришга алоҳида эътибор берилиб, қатор мақсадли чора-тадбирлар
амалга оширилмоқда, мазкур соҳа муайян даражада ривожлантирилди,
хусусан, меҳнат муносабатлари ва бандликни давлат сиѐсатидаги роли ҳамда
аҳамиятини ошириш, меҳнат муносабатларини халқаро хусусий тартибга
солувчи икки томонлама ва кўп томонлама шартномаларни тузиш, халқаро
конвенцияларни ратификация қилиш, ходимларни ҳуқуқларини ҳуқуқий
ҳимоя қилиш мақсадида кенг кўламли тизимли ишлар амалга оширилмоқда.

1

www.un.org, www.ilo.org


background image

6

«Ҳозирда халқаро меҳнат миграцияси соҳасидаги давлат сиѐсатининг

асосий йўналишлари, ривожланган давлатлар билан ҳамкорликда меҳнат
миграцияси географиясини кенгайтириш, фуқароларни чет элларда ишга
жойлаштиришнинг механизм ва шакллари, меҳнат мигрантлари билан
ишлаш соҳасидаги дипломатик ваколатхоналарининг асосий фаолият
йўналишлари, чет элда Ўзбекистон фуқароларининг шахсий хавфсизлигини
таъминлаш ва уларнинг ижтимоий ҳимояси бўйича чора-тадбирларни амалга
ошириш»

2

ижтимоий соҳани ривожлантиришнинг устувор йўналишларидан

бири сифатида белгиланиб, бу соҳани тадқиқ этиш муҳим аҳамият касб
этмоқда.

Ўзбекистон Республикаси Конституцияси (1992), Меҳнат кодекси

(1995), Фуқаролик кодекси (1996), «Аҳолини иш билан таъминлаш
тўғрисида»ги (1998), «Меҳнатни муҳофаза қилиш тўғрисида»ги (2016), «Чет
эл

инвестициялари

тўғрисида»ги

(1998)

қонунлари,

Ўзбекистон

Республикаси Президентининг «Ўзбекистон Республикасининг инвестиция
иқлими ва ишбилармонлик муҳитини янада такомиллаштиришга доир
қўшимча

чора-тадбирлар

тўғрисида»ги

(2014)

ва

«Ўзбекистон

Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси
тўғрисида»ги

фармонлари,

Ўзбекистон

Республикаси

Вазирлар

Маҳкамасининг «Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг чет элдаги
ҳамда хорижий фуқароларнинг республикадаги меҳнат фаолияти
тўғрисида»ги (1995) қарори ва мавзуга оид бошқа қонун ҳужжатларида
белгиланган вазифаларни амалга оширишда ушбу диссертация тадқиқоти
муайян даражада хизмат қилади.

Тадқиқотнинг

республика

фан

ва

технологиялари

ривожланишининг устувор йўналишларига боғлиқлиги.

Мазкур

тадқиқот республика фан ва технологиялар ривожланишининг I. Демократик
ва ҳуқуқий жамиятни маънавий-ахлоқий ва маданий ривожлантириш,
инновацион иқтисодиѐтни шакллантириш устувор йўналишига мувофиқ
бажарилган.

Муаммонинг ўрганилганлик даражаси.

Чет эл элементи билан

мураккаблашган меҳнат муносабатларини халқаро хусусий ҳуқуқий таҳлили,
мазкур муносабатларга нисбатан қўлланиладиган давлат ҳуқуқини
такомиллашувининг тарихий ва замонавий босқичлари, шунингдек бу
борадаги халқаро стандартлар ва хорижий давлатларнинг тажрибаси
мамлакатимизда мустақил тадқиқот объекти сифатида ўрганилмаган.

Меҳнат муносабатларини коллизион-ҳуқуқий тартибга солишнинг

айрим масалалари мамлакатимизнинг олимларидан – Ҳ.Р.Раҳмонқулов,
Т.А.Умаров, Б.Б.Самархўжаев, В.Ё.Эргашев, Ю.Турсунов, С.Ҳамраев,

2

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги ПФ–4947-сон «Ўзбекистон

Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида»ги Фармони. //
Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.


background image

7

Г.А.Маткаримова, И.Б.Самиев, Н.Носырова, Л.П. Максакова, Х.Холикова ва
бошқаларнинг илмий ишларида

3

муайян даражада кўриб чиқилган.

Хорижий мамлакатларда меҳнат муносабатларини халқаро хусусий

ҳуқуқий тартибга солишнинг ўзига хос жиҳатлари тадқиқ қилинган ва у
билан боғлиқ масалаларнинг назарий жиҳатлари М.Богуславский,
М.В.Лушникова, Д.К.Бекяшев, И.Я.Киселев, Л.П.Ануфриева, Н.Л.Лютов,
И.В.Шестерякова, Н.А.Хаустова (Россия), Dirk Vanheule, R.Blanpain (Белгия),
M.Franzen (Голландия), W. Wengler, Th.Rauscher,

A. Junker (Германия),

G.Novelli (Италия), Jon Horgen Friberg (Норвегия), G.A.Johnston, G.J.Simson,
M.Collyer, D. Bartram,

L.Swepston (АҚШ), I.Szaszy (Венгрия), P. Davies,

M. Freedland U.Grušić, Cheshire, North, F.Harrison, P.Nygh (Англия), Egawa
Hidefum (Япония)лар томонидан ўрганилган.

Бироқ юқорида номлари келтирилган олимларнинг ишлари фақат

халқаро хусусий ҳуқуқда меҳнат муносабатларининг тутган ўрни, уни
турдош ҳуқуқ соҳалари билан ўзаро алоқаси, меҳнат миграциясининг
маъмурий ҳуқуқий ва ижтимоий-сиѐсий хусусиятларига бағишланган бўлиб,
халқаро меҳнат муносабатларига нисбатан коллизион нормалар, унинг
тизими ва коллизион-ҳуқуқий тартибга солиш масалаларига комплекс
ѐндашилмаган. Шу сабабли ушбу масалани комплекс тадқиқ этиш долзарб
ҳисобланади.

Мамлакатимизда

меҳнат

муносабатларини

коллизион-ҳуқуқий

тартибга солишга қаратилган алоҳида монографик тадқиқот олиб
борилмаган.

Диссертация мавзусининг диссертация бажарилган олий таълим

муассасасининг илмий-тадқиқот ишлари билан боғлиқлиги.

Диссертация

мавзуси Тошкент давлат юридик университетининг илмий-тадқиқот ишлари
режасига

киритилган

ва

Ўзбекистон

коллизион

қонунчилигини

такомиллаштириш ва кодификациялаш муаммолари, ривожланган давлатлар
қонунчилик амалиѐти ва халқаро меҳнат ҳуқуқи ютуқларини назарий тадқиқ
этиш асосида олинган натижаларни миллий қонунчиликка имплементация
қилиш масалалари илмий тадқиқотларининг устувор йўналишлари доирасида
амалга оширилган.

Тадқиқотнинг мақсади

Ўзбекистон Республикасида чет эл элементи

билан мураккаблашган меҳнат муносабатларини коллизион-ҳуқуқий
тартибга

солишни

такомиллаштириш

ва

уни

қўллаш

амалиѐти

самарадорлигини оширишга қаратилган таклиф ҳамда тавсиялар ишлаб
чиқишдан иборат.

Тадқиқотнинг вазифалари:

халқаро хусусий ҳуқуқ назариясини ривожлантириш бўйича аниқ

таклифлар ишлаб чиқиш;

халқаро хусусий меҳнат муносабатлари тушунчаси, ҳуқуқий табиати,

соҳавий тегишлилигини аниқлаш ҳамда унга тавсиф бериш;

3

Мазкур олимлар ишларининг тўлиқ рўйхати диссертациянинг фойдаланилган адабиѐтлар рўйхатида

кўрсатилган.


background image

8

халқаро хусусий меҳнат муносабатларини ҳуқуқий тартибга солиш

усуллари ва тамойилларини аниқлаш ва уни қўллаш самарадорлигини
оширишга доир таклифлар ишлаб чиқиш;

халқаро хусусий меҳнат муносабатларига татбиқ қилинувчи колизион

боғловчилар (

«lex voluntatis»,«lex loci laboris», «lex bаnderae», «proper law»,

«lex loci contractus», «lex delegation»)

тизимини аниқлаш ва

уларни

меҳнат

муносабатларига татбиқ қилишнинг самарадорлигини оширишга қаратилган
таклифлар ишлаб чиқиш;

халқаро хусусий меҳнат муносабатларига оид халқаро ҳужжатлар,

Европа Иттифоқи ва айрим хорижий ривожланган мамлакатларнинг
тажрибасини ўрганиб, мамлакатимизда меҳнат муносабатларини коллизион-
ҳуқуқий тартибга солиш механизмларини такомиллаштириш бўйича
таклифлар ишлаб чиқиш;

Ўзбекистон фуқароларининг хорижий давлатлардаги ва чет эл

фуқароларини Ўзбекистондаги меҳнат фаолияти ва уни коллизион-ҳуқуқий
тартибга солиш механизмларини такомиллаштириш;

амалдаги қонун ҳужжатларини такомиллаштириш, ҳуқуқни қўллаш

амалиѐтини яхшилаш юзасидан тавсиялар беришдан иборат.

Тадқиқотнинг объекти

Ўзбекистонда

чет эл элементи билан

мураккаблашган меҳнат муносабатларини коллизион-ҳуқуқий тартибга
солиш билан боғлиқ муносабатлар тизими ҳисобланади.

Тадқиқотнинг предметини

Ўзбекистонда

меҳнат муносабатларини

коллизион-ҳуқуқий тартибга солувчи норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар, ҳуқуқни
қўллаш амалиѐти, хорижий мамлакатлар қонунчилиги ва амалиѐти ҳамда
халқаро хусусий ҳуқуқда мавжуд бўлган концептуал ѐндашувлар, илмий-
назарий қарашлар ва ҳуқуқий категориялардан иборат.

Тадқиқотнинг усуллари.

Тадқиқот олиб боришда тарихий, тизимли-

тузилмавий, қиѐсий ҳуқуқий, мантиқий, аниқ социологик, илмий манбаларни
комплекс тадқиқ этиш, индукция ва дедукция, статистик маълумотлар
таҳлили каби усуллар қўлланилган.

Тадқиқотнинг илмий янгилиги

қуйидагилардан иборат:

Ўзбекистон Республикаси Меҳнат кодекси ва «Меҳнат муҳофазаси

тўғрисида»ги қонуннинг чет эл фуқаролари ва фуқаролиги бўлмаган
шахсларнинг меҳнат муносабатларига нисбатан татбиқ қилиниши
мумкинлиги асосланган;

меҳнатни тартибга солишга оид қонун ҳужжатлари агар халқаро

шартномаларда бошқача ҳолат назарда тутилмаган тақдирда, Ўзбекистон
ҳудудидаги чет эл фуқаролари саналган иш берувчиларга нисбатан ҳам
қўлланилиши лозимлиги асослаб берилган;

халқаро хусусий меҳнат муносабатларида меҳнат шароитларини

аниқлаш, ноқулай ишлаб чиқариш омиллари ва уларни ўрнатишга оид
миллий ҳамда халқаро ҳуқуқий ҳужжатлар нормаларини унификациялаш
ҳақидаги таклифлар асосланган;

фуқаролик-ҳуқуқий шартномалар бўйича ишлар бажарувчи (хизматлар

кўрсатувчи) шахсларга нисбатан Ўзбекистон Республикаси меҳнат


background image

9

тўғрисидаги қонун ҳужжатлари талаблари татбиқ қилиниши шартлиги
асослаб берилган.

Тадқиқотнинг амалий натижаси

қуйидагилардан иборат:

Ўзбекистонда меҳнат муносабатларини коллизион-ҳуқуқий тартибга

солувчи нормалар тизимини ишлаб чиқиш ва уларни Ўзбекистон
Республикасининг Меҳнат кодексига киритиш зарурлигига доир таклифлар
ишлаб чиқилган;

чет эл инвестицияси иштирокидаги корхоналарда меҳнат қилишнинг

янада такомиллаштиришга қаратилган Ўзбекистон Республикасининг
«Меҳнатни муҳофаза қилиш тўғрисида»ги, «Аҳолини иш билан таъминлаш
тўғрисида»ги (янги таҳрири), «Чет эл инвестициялари тўғрисида»ги
қонунларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш бўйича таклифлар
асосланган;

меҳнат миграцияси жараѐнини ҳуқуқий тартибга солиш механизмлари

янада такомиллаштирилиши, чет эл элементи билан мураккаблашган меҳнат
шартномасига қўйилган талаблар ва унинг ўзига хослиги асосланган;

Ўзбекистон Республикасининг хорижий давлатларда жойлашган

дипломатик муассасалари ва ваколатхоналарига ишга юборилган
ходимларнинг меҳнатини тартибга солишга қаратилган нормаларни
Ўзбекистон Республикаси Меҳнат кодексида аниқ белгилаш тўғрисидаги
таклифлар асосланган;

меҳнат фаолияти ҳуқуқи тасдиқномаси ва хорижий ишчи кучини жалб

қилишга рухсатномани олишда давлат хизматларини кўрсатишнинг тубдан
такомиллаштиришга қаратилган таклифлар асосланган;

Ўзбекистонга ишлаш учун жалб қилинган юқори малакали хорижий

фуқароларнинг меҳнатини ташкил қилишни янада соддалаштиришга доир
таклифлар ишлаб чиқилган.

Тадқиқот натижаларининг ишончлилиги

. Тадқиқот натижалари

халқаро ҳуқуқ ва миллий қонун нормалари, ривожланган давлатлар
тажрибаси, қонунни қўллаш амалиѐти, интервью ва эксперт баҳолаш
шаклларига асосланган, статистик маълумотларни таҳлил қилиш натижалари
умумлаштирилиб, тегишли ҳужжатлар билан расмийлаштирилган. Хулоса,
таклиф ва тавсиялар апробациядан ўтказилиб, уларнинг натижалари етакчи
миллий ва хорижий нашрларда эълон қилинган. Олинган натижалар
ваколатли тузилмалар томонидан тасдиқланган ва амалиѐтга жорий
қилинган.

Тадқиқот натижаларининг илмий ва амалий аҳамияти.

Ушбу

тадқиқот халқаро хусусий меҳнат муносабатларини коллизион ҳуқуқий
тартибга солишнинг назарий асосларини ривожлантиришга, меҳнат ва
фуқаролик қонунларини қўллаш амалиѐтини такомиллаштиришга хизмат
қилади. Тадқиқот натижаларининг илмий аҳамияти ундаги илмий-назарий
хулосалар, таклиф ва тавсиялардан келгуси илмий фаолиятда, қонун
ижодкорлигида, қонунни қўллаш амалиѐтида, фуқаролик ва меҳнат қонун
ҳужжатларининг тегишли нормаларини шарҳлашда, миллий қонунчиликни
такомиллаштириш ҳамда меҳнат ҳуқуқи, фуқаролик ҳуқуқи, халқаро хусусий


background image

10

ҳуқуқ фанларини илмий-назарий жиҳатдан бойитишга хизмат қилади.
Тадқиқот натижаларидан янги илмий тадқиқотлар олиб боришда
фойдаланиш мумкин.

Тадқиқот натижаларининг амалий аҳамияти қонун ижодкорлиги

фаолиятида, хусусан норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тайѐрлаш ҳамда уларга
ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш жараѐнида, қонунни қўллаш
амалиѐтини такомиллаштиришда ҳамда олий юридик таълим муассасаларида
хусусий ҳуқуқ соҳасидаги фанларни ўқитишда хизмат қилади.

Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши

. Ўзбекистонда меҳнат

муносабатларини коллизион-ҳуқуқий тартибга солиш тадқиқоти бўйича
олинган илмий натижалар асосида:

Ўзбекистон

Республикасининг

«Меҳнатни

муҳофаза

қилиш

тўғрисида»ги Қонунининг татбиқ қилиш соҳасини аниқлаштириш, меҳнат
муҳофазаси соҳасида давлатнинг халқаро ҳамкорлигини йўлга қўйиш, чет эл
фуқароларига меҳнат муҳофазасига оид нормаларни татбиқ қилиш ҳақидаги
таклифлар «Ўзбекистон Республикасининг «Меҳнатни муҳофаза қилиш
тўғрисида»ги қонунига қўшимча ва ўзгартиришлар киритиш тўғрисида»ги
Қонунининг 3, 4, 5, 21, 22, 33-моддаларига киритилган (Ўзбекистон
Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси Меҳнат ва ижтимоий
масалалар қўмитасининг 2016 йил 29 сентябрдаги 04/3-06-366-сон
маълумотномаси). Бу норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни амалиѐтда қўллаш
самарадорлигини оширишга, меҳнат муҳофазасига оид нормаларни татбиқ
қилиш соҳасини аниқлашга, шунингдек, меҳнат муносабатларини тартибга
солувчи халқаро хусусий ҳуқуқий асосларни янада такомиллаштиришга
хизмат қилади;

меҳнат

миграцияси

соҳасидаги

давлат

сиѐсатининг

асосий

йўналишлари, фуқароларни чет элларда ишга жойлаштиришнинг механизм ва
шакллари, меҳнат мигрантлари билан ишлаш соҳасидаги дипломатик
ваколатхоналарининг асосий фаолият йўналишларини ўзида ифодаловчи
«Ўзбекистон Республикасининг Меҳнат миграцияси тўғрисида»ги қонун
лойиҳаси ишлаб чиқишга оид таклифлар қонун ижодкорлик фаолиятида
инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик
палатаси Қонунчилик ва суд-ҳуқуқ масалалари қўмитасининг 2016 йил
30 сентябрдаги 06/1-05/1370-сон маълумотномаси). Мазкур таклифларнинг
амалга оширилиши мамлакатимиз қонунчилигини халқаро стандартларга
мослашувига ва фуқароларимизни чет эл мамлакатлари иқтисодий-ижтимоий
шароитларига интеграциялашувига хизмат қилади;

чет эл элементи билан мураккаблашган меҳнат муносабатларига

нисбатан татбиқ қилинадиган ҳуқуқни аниқлаш, чет эл фуқаролари ва
фуқаролиги бўлмаган шахслар иштирокидаги меҳнат муносабатларини
тартибга солишга оид ва бошқа шу соҳадаги таклифлар қонун ижодкорлик
фаолиятида инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси
Қонунчилик палатаси Меҳнат ва ижтимоий масалалар қўмитасининг 2016 йил
19 июлдаги 04/3-06-344-сон маълумотномаси). Таклифларнинг амалга
оширилиши чет эл фуқаролари ва фуқаролиги бўлмаган шахсларнинг меҳнат


background image

11

ва ижтимоий ҳуқуқларини янада ишончли ҳимоя қилишга ва ушбу соҳани
тартибга солувчи ҳуқуқий нормаларни самарадорлигини оширишга хизмат
қилади;

Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг чет элларда ишга

жойлаштиришга оид воситачилик фаолияти билан шуғулланувчи юридик
шахслар фаолиятини ташкил қилишга оид билдирилган таклифлардан
тегишли норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни ишлаб чиқишда фойдаланилган
(Ўзбекистон Республикаси меҳнат вазирлигининг 2016 йил 27 июлдаги 02-
09/2216-сон маълумотномаси). Мазкур таклифларни амалга оширилиши
Ўзбекистонда рекрутинг хизматларини кўрсатувчи юридик шахслар
фаолиятини йўлга қўйишга хизмат қилади.

Тадқиқот

натижаларининг

апробацияси.

Мазкур

тадқиқот

натижалари 12 илмий анжуманда, жумладан 4 та халқаро, 8 та Республика
илмий-амалий анжуманларида муҳокамадан ўтказилган.

Тадқиқот натижаларининг эълон қилинганлиги.

Диссертация

мавзуси бўйича жами 24 та илмий иш, жумладан, 1 монография, 11 та илмий
мақола (4 таси хорижий нашрларда) чоп этилган.

Диссертациянинг тузилиши ва ҳажми.

Диссертация таркиби кириш,

учта боб, хулоса, фойдаланилган адабиѐтлар рўйхати ва иловалардан иборат.
Диссертациянинг ҳажми 156 бетни ташкил этган.

ДИССЕРТАЦИЯНИНГ АСОСИЙ МАЗМУНИ

Диссертациянинг

кириш

(докторлик диссертацияси аннотацияси)да

тадқиқот мавзуининг долзарблиги ва зарурати, тадқиқотнинг республика фан
ва технологиялари ривожланишининг асосий устувор йўналишларига
боғлиқлиги, тадқиқ этилаѐтган муаммонинг ўрганилганлик даражаси,
диссертация мавзусининг диссертация бажарилаѐтган олий таълим
муассасасининг илмий-тадқиқот ишлари билан боғлиқлиги, тадқиқотнинг
мақсад ва вазифалари, объекти ва предмети, усуллари, тадқиқотнинг илмий
янгилиги ва амалий натижаси, тадқиқот натижаларининг ишончлилиги,
тадқиқот натижаларининг илмий ва амалий аҳамияти, уларнинг жорий
қилинганлиги, тадқиқот натижаларининг апробацияси, натижаларнинг эълон
қилинганлиги, диссертациянинг ҳажми ва тузилиши ѐритиб берилган.

Диссертациянинг

«Халқаро хусусий меҳнат муносабатларига

умумий тавсиф»

деб номланган биринчи бобида халқаро хусусий меҳнат

муносабатлари тушунчаси ва унинг ҳуқуқий табиати, «халқаро хусусий
меҳнат ҳуқуқи» ва «халқаро меҳнат ҳуқуқи»нинг соҳавий тегишлилиги,
халқаро хусусий меҳнат муносабатларини ҳуқуқий тартибга солиш усуллари
ва тамойиллари таҳлил қилинган.

Халқаро хусусий меҳнат муносабатлари тушунчаси ва унинг ҳуқуқий

табиати, «чет эл элементи билан мураккаблашган меҳнат муносабатлари»,
«халқаро хусусий ҳуқуқий меҳнат муносабатлари» ва «халқаро меҳнат
муносабатлари» каби бир-бири билан узвий боғлиқ бўлган илмий
категорияларнинг мазмун-моҳияти, умумий ҳамда фарқли жиҳатлари,


background image

12

шунингдек уларни миллий ва халқаро ҳуқуқий ҳужжатларда вужудга келиш
тенденциялари мазкур боб доирасида очиб берилган. Халқаро хусусий
меҳнат муносабатлари тушунчасига нисбатан хорижий эксперт ва олимлар
(А.А. Рубанов,

Ф.Ф. Мартенс,

Ф. Харрисон,

В.А. Канашевский,

М.М. Богуславский, Л.П. Ануфриева, Д.К. Бекяшев, Дж. Чешир, П. Норт,
Н.Л. Лютов) ва миллий олимлар (Х-А. Раҳмонқулов, В.Ё. Эргашев,
Ю. Турсунов) томонидан билдирилган нуқтаи назарлар таҳлили асосида
халқаро хусусий ҳуқуқда меҳнат муносабатларининг тутган ўрни ва уни
тартибга солишнинг хусусий ҳуқуқий механизмларининг мазмуни юзасидан
аниқ нуқтаи назарлар ишлаб чиқилган.

Амалга оширилган таҳлиллар натижасида, халқаро хусусий ҳуқуқда

меҳнат муносабатларини ўрнини белгилаш ва уни тартибга солиш
методларининг хусусияти масаласида тадқиқотчилар томонидан якдил фикр
шаклланмаганлиги ҳамда бир-бирига зид нуқтаи назарларнинг мавжудлиги
асослаб берилган.

Шунингдек, чет эл элементи билан мураккаблашган меҳнат

муносабатлари хусусий ҳуқуқий характердаги муносабатлар эканлиги
асослантирилиб, халқаро хусусий меҳнат муносабатлари ўз ҳуқуқий
табиатига кўра тарафларнинг тенглиги, тарафларнинг мустақиллиги,
тартибга солишнинг диспозитив хусусиятлари, вужудга келиши ва
тугатилишининг шартномавий характери, шунингдек зарарни қоплаш ва
бошқалар каби хусусий ҳуқуқий тартибга солишнинг умумий тамойиллар
билан бирлашганлиги исботланган ҳолда чет эл элементи билан
мураккаблашган меҳнат муносабатларини тартибга солиш учун халқаро
хусусий ҳуқуқнинг коллизион ҳуқуқий ва моддий-ҳуқуқий усулларидан
фойдаланилиши лозимлиги асослантирилган.

Диссертант халқаро хусусий меҳнат муносабатларининг халқаро

ҳуқуқнинг таркибий қисми сифатидаги қарашларнинг мазмунан таҳлил
қилган ҳолда, халқаро меҳнат ҳуқуқи ўз «формал белгилари»га кўра халқаро
ҳуқуқнинг бир тармоғи сифатида кўрилса, унинг хусусий ҳуқуқий жиҳати
эътибордан четда қолишини алоҳида қайд этиб, халқаро хусусий меҳнат
муносабатларини халқаро ҳуқуқ билан узвий боғланганлиги қайд этилган.

Халқаро меҳнат муносабатлари соҳасидаги «юмшоқ ҳуқуқ» ва бу

борадаги хорижий мутахассисларнинг (И.И. Лукашук, Р.Бланпайн, Н.Лютов)
қарашлари таҳлил қилинган ҳолда халқаро меҳнат соҳасидаги барча
тавсиявий характердаги ХМТ декларациялари ва тавсиялари, ХМК
резолюциялари ва амалиѐт кодексларини халқаро меҳнат муносабатлари
соҳасидаги «юмшоқ ҳуқуқ» доирасига кириши асослантирилган ҳолда,
келажакда меҳнатни халқаро ҳуқуқий тартибга солишда айнан «юмшоқ
ҳуқуқ» аҳамиятининг ортиши бўйича илмий прогнозлар илгари сурилган.

Диссертацияда халқаро хусусий ҳуқуқни миллий ҳуқуқ тизимининг

таркибий қисми сифатида эътироф этган ҳолда, халқаро хусусий меҳнат
муносабатлари халқаро хусусий ҳуқуқнинг предмети доирасига кириши
илмий жиҳатдан асослантирилган, ҳуқуқий муносабатларни хусусий ва
оммавий ҳуқуқий муносабатларга ажратишнинг аниқ чегараси аниқланиб,


background image

13

ушбу муносабатларни тартибга солиш борасида қонун ҳужжатларида
дифференцияланган нормаларни белгилаб қўйиш мақсадга мувофиқ эмас
деган хулосага келинган.

Диссертант халқаро хусусий меҳнат ҳуқуқини алоҳида ҳуқуқ соҳаси

сифатида эътироф этувчи қарашларни (Г. Куттинг, Г. фон Толли, И. Янулов,
М. Геновский, Ж.Камерлинк, Ж.Лион-Кан) инкор қилган ҳолда, ушбу
муносабатларни халқаро хусусий ҳуқуқнинг бир кичик тармоғи сифатида тан
олиш лозимлигини асослантирган.

Тадқиқотчи чет эл элементи билан мураккаблашган меҳнат

муносабатларини тартибга солувчи халқаро хусусий ҳуқуқий методларни
тушуниш борасидаги олимларнинг (Л.А.Лунц, М.М.Богуславский, Ж.
Сталев, С.Х.Петерсон, П.Ний, В.П.Звеков) ѐндашувлари таҳлил қилган
ҳолда, халқаро хусусий ҳуқуқий меҳнат муносабатларини тартибга солишга
қаратилган методлар сифатида

моддий-ҳуқуқий ва коллизион усулларни

ажратиб кўрсатган ҳамда мазкур усуллар бир-бирини тўлдиради ва ўзаро
ҳамкорликда ҳаракатланади, деган илмий хулосага келган.

Муаллиф халқаро хусусий меҳнат муносабатларига нисбатан энг узвий

боғланган давлат ҳуқуқи коллизион тамойили

(«proper law»)

ни татбиқ қилиш

шартлари ва уни аниқлашнинг комплекс омилларини ишлаб чиққан.
Шунингдек, чет эл элементи билан мураккаблашган меҳнат муносабатларини
тартибга солишга нисбатан коллизион тамойиллардан фойдаланиш
мумкинлигидан келиб чиққан ҳолда, миллий меҳнат қонунчилигида ушбу
турдаги муносабатларга нисбатан халқаро хусусий ҳуқуқнинг асосий
тамойили – эрк мухторияти (

«lex voluntatis»

)ни татбиқ қилишнинг тартиби ва

шартларини илмий жиҳатдан асослантирган.

Диссертациянинг «

Халқаро хусусий меҳнат муносабатларнинг

тартибга солиш бўйича Европа Иттифоқи ва айрим хорижий
мамлакатлар тажрибаси

» деб номланган иккинчи бобида халқаро хусусий

меҳнат муносабатларини коллизион-ҳуқуқий тартибга солувчи Европа
Иттифоқи қонунчилиги, континентал ва англо-саксон ҳуқуқ оиласига мансуб
давлатларнинг ушбу соҳадаги ижобий тажрибаси ва қонунчилиги нормалари
миллий норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар билан қиѐсий-ҳуқуқий таҳлил
қилинган.

Европа Иттифоқининг коллизион-ҳуқуқий тартибга солувчи ҳуқуқий

манбалари, хусусан «Шартномага нисбатан қўлланиладиган ҳуқуқ ҳақида»ги
Рим конвенцияси, «Рим I» ва «Рим II»

Регламентлари таҳлил қилинган ҳолда,

Европа Иттифоқининг янги хусусий ҳуқуқий воситаларини қўллаш соҳалари
бир-биридан ажратиб қўйилганлиги натижасида ушбу ҳуқуқий нормаларнинг
айнан бир низога нисбатан бир вақтда татбиқ қилиниши ва улар нормалар
рақобатига олиб келмаслиги кўрсатиб ўтилган. Шунингдек, Европа
Иттифоқи ва Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодекси нормаларининг
қиѐсий-ҳуқуқий таҳлили натижасида меҳнат муносабатларига нисбатан

«lex

voluntatis»

, «

lex loci laboris»,

«

lex fori»,

«

lex flag»

, «

the ordre public»,

«

lex

causae»,

«

mandatory

rules»

каби тамойил ва қоидаларни қўллашга оид миллий


background image

14

қонун ҳужжатларига ўзгартиш ҳамда қўшимчалар киритиш зарурияти
асослантирилган.

Ўтказилган тадқиқот доирасида айрим давлатлар (ГФР, Буюк британия,

АҚШ, Франция) қонунчилигида сўнги йилларда чет эл фуқаролари
томонидан меҳнат қилишга рухсатномалар олишга бўлган талабларни
кучайтириш тенденцияси кузатилаѐтганлиги, бунга ички меҳнат бозорини
тартибга солиш, ушбу давлатларда ишсизлик даражасини йилдан-йилга
ортиб бораѐтганлиги асосий туртки бўлаѐтганлиги қад этилган.

Диссертант Швейцария, Бельгия, Финландия, ГФР, Италия, Франция,

Япония, Люксембург, Австрия, Нидерландия, Испания, Панама, Польша,
Лихтенштейн ва бошқа бир қатор давлатларнинг халқаро хусусий ҳуқуқида
меҳнат муносабатларини тартибга солишга қаратилган коллизион нормалар
алоҳида ажратиб таҳлил этилган ҳолда ушбу давлатлар қонунчилигида
сўнгги йилларда меҳнат муносабатларига нисбатан татбиқ қилинадиган
нормалар ўртасида рақобат юзага келган тақдирда иш ҳолати бўйича ѐлланиб
ишлаѐтган ходимга кўпроқ ижобий таъсир кўрсатадиган нормани татбиқ
қилиш амалиѐти кенгайиб бораѐтганлигини, халқаро хусусий меҳнат
муносабатларига ҳуқуқий баҳо беришда ҳамиша ходимлар иш берувчиларга
нисбатан кучсиз ижтимоий-иқтисодий ҳолатда эканлигини қайд этиб, ушбу
муносабатларга давлатнинг аралашуви асосли эканлиги асослантирилган
ҳамда уларнинг ижобий тажрибасидан келиб чиққан ҳолда миллий
қонунчилик нормаларини такомиллаштиришга қаратилган таклифлар илгари
сурилган.

Тадқиқотчи англо-саксон давлатлар қонунчилиги халқаро хусусий

меҳнат муносабатларига ҳуқуқий баҳо беришда ҳамиша ходимларни иш
берувчиларга нисбатан кучсиз ижтимоий-иқтисодий ҳолатда эканлигига урғу
берилганлиги, ушбу давлатлар қонунчилиги тенденцияси ўз навбатида
меҳнат шароитларини минимал даражаларини белгилаб бериши, уни бузган
иш берувчиларга нисбатан маъмурий, жиноий ѐки фуқаролик жавобгарликни
белгиланганлиги, мазкур давлатларда меҳнат шартномаларга нисбатан эрк
мухторияти тамойилини татбиқ қилишнинг иқтисодий ва ҳуқуқий
асосларини таҳлил қилган. Шунингдек, диссертант томонидан жамоа
шартномалари орқали ходимларнинг ҳуқуқларини жамоавий ҳимоялашга оид
нормаларни давлатларнинг миллий меҳнат қонунчилигида ўрнатиш йўли
билан ходимлар ҳуқуқларини ҳимоя қилишнинг янги воситаларини жорий
қилиш тенденцияси кузатилаѐтганлиги кўрсатиб ўтилган.

Диссертациянинг

«

Ўзбекистонда

халқаро

хусусий

меҳнат

муносабатларини

коллизион-ҳуқуқий

тартибга

солишни

такомиллаштириш

» деб номланган учинчи бобида халқаро хусусий меҳнат

муносабатларига татбиқ қилинувчи колизион норма тушунчаси, унинг
мазмунини аниқлаш муаммолари, Ўзбекистон фуқароларининг хорижий
давлатлардаги чет эл фуқароларининг Ўзбекистондаги меҳнат фаолияти ва
уни

коллизион-ҳуқуқий

тартибга

солишнинг

миллий

ҳуқуқий

механизмларини такомиллаштириш масалалари илмий-назарий ва амалий
жиҳатдан таҳлил этилган.


background image

15

Меҳнат муносабатларини тартибга солувчи коллизион нормаларнинг

тушунчаси ва турларига оид мутахассисларни (Х.Кох, У.Магнус, Винклер
фон Моренфельс, И.В.Гетьман-Павлова, Бюре Хагленд, Р. Бланпайн)
қарашлари таҳлил қилинган ҳолда, халқаро хусусий меҳнат муносабатларини
тартибга солувчи коллизион нормаларнинг ҳуқуқий табиатини очиб берилган
ҳамда «

lex loci laboris», «lex bаnderae», «lex voluntatis», «proper law», «lex

patriae», «lex nationalis», «lex loci contractus»

каби меҳнат соҳасидаги

коллизион нормаларнинг мазмуни ва уларни татбиқ қилишга оид қонунчилик
таклифлари ишлаб чиқилган.

Диссертант ташқи меҳнат миграцияси оқимининг кучаѐтганлиги,

Ўзбекистоннинг халқаро меҳнат бозорига интеграциялашуви ва мазкур
жараѐнларни ҳуқуқий тартибга солиш заруратини ҳисобга олган ҳолда

Ўзбекистон Республикаси «Меҳнат миграцияси тўғрисида»ги қонуни
лойиҳасини ишлаб чиқиб

, уни қабул қилиш таклифини илгари сурган.

Шунингдек, хорижий давлатларда меҳнат қилаѐтган фуқаролар ва
Ўзбекистон меҳнат фаолиятини олиб бораѐтган чет эл фуқароларини
статистик кўрсаткичларини юритишнинг бугунги аҳволи талаб даражасида
эмаслиги асослантирилган ҳолда Ўзбекистон бўйича ва минтақалар бўйича
ягона ҳисоблаб чиқиш тизимини жорий қилиш таклифи асослантирилган.

Диссертант томонидан меҳнат миграцияси соҳасида 2018-2021

йилларга мўлжалланган комплекс чора-тадбирлар дастурини ишлаб чиқиш ва
унда қуйидагиларни назарда тутиш таклиф қилинган:

ривожланган давлатлар меҳнат бозорини мониторинг қилиш асосида

барқарор иш ўринлари бўйича маълумотлар базасини яратиш ва юритиш;

меҳнат мигрантларига талаб мавжуд бўлган давлатлар билан узоқ ва

ўрта муддатли тегишли битимлар тузиш;

тегишли тартиб-таомилларни қисқартириш ва соддалаштириш;
Ташқи меҳнат миграцияси масалалари агентлиги фаолиятини тубдан

қайта кўриб чиқиш;

Ўзбекистон Республикасининг хорижий давлатлардаги элчихоналари ва

консуллик хизматларининг хорижда ишлаѐтган фуқароларимиз билан доимий
алоқада бўлишининг замонавий шаклларини жорий этиш ва бошқалар.

Ўзбекистон Республикаси Меҳнат кодексида меҳнат фаолияти амалга

оширилаѐтган давлатнинг ҳуқуқи белгиланиши, ходим бир нечта давлатлар
ҳудудларида ишни бажарса қандай коллизион нормани қўллаш борасида
қонунчиликда бўшлиқлар мавжудлиги асосланган. Ушбу бўшлиқларни
бартараф қилиш учун амалдаги қонун ҳужжатларимизга қўшимча равишда
меҳнат шартномасига нисбатан қўлланиладиган ҳуқуқни белгилаш имконияти
бўлмаган тақдирда, ушбу меҳнат шартномасига нисбатан қўлланиладиган
коллизион тамойиллар тизимини белгилаш мақсадга мувофиқлиги кўрсатиб
ўтилган.

Ўзбекистон Республикаси Меҳнат кодексига халқаро меҳнат

муносабатларига нисбатан шартнома тузиш вақтида ѐки ундан кейин
қўлланиладиган давлат ҳуқуқини танлаш мумкинлигини назарда тутувчи эрк
мухторияти

«lex voluntatis»

тамойилини чекланган тарзда, яъни тарафлар


background image

16

томонидан танланган давлатнинг ҳуқуқи, агар меҳнат шартномасида ҳуқуқ
танланмаган тақдирда қўлланиладиган давлатнинг императив нормалари
билан ўрнатилган ходимнинг меҳнат ҳуқуқларини чекламаган ѐки
ѐмонлаштирмаган тақдирда қўлланилади, деган шарт билан татбиқ қилиш
мақсадга мувофиқ деган таклиф илгари сурилган.

Муаллиф томонидан чет эл элементи билан мураккаблашган меҳнат

муносабатларини (индивидуал ва жамоавий) коллизион тартибга солиш
муаммосини ҳал қилиш йўли сифатида коллизион нормаларни

«in favorem»

тамойили билан бирга татбиқ қилинишини жорий қилиш меҳнат
муносабатларининг ҳуқуқий табиатига жавоб берувчи энг тўғри ва мақсадга
мувофиқ ечим ҳисобланади, деган назарий хулоса илгари сурилган.

Ўзбекистон

Республикасининг

амалдаги

норматив-ҳуқуқий

ҳужжатлари қуйидаги ҳуқуқий масалаларни белгилаб бермаган: Биринчи, иш
берувчининг шахсий қонуни қайси давлатга тааллуқлиги масаласи; Иккинчи,
меҳнат шартномасида тарафларнинг эрк мухториятини қўллаш имконияти;
Учинчи, Ўзбекистон ҳудудига консуллик ва бошқа дипломатик вазифаларни
бажариш учун келган чет эл фуқароларининг меҳнат муносабатларини
тартибга солиш масалалари; Тўртинчи, чет эл элементи билан
мураккаблашган меҳнат муносабатларига нисбатан қўлланилиши мумкин
бўлган коллизион тамойиллар; Бешинчи, чет эл фуқаролари саналган
ишчиларнинг ижтимоий муҳофазаси, ижтимоий таъминоти ва меҳнат
муҳофазаси қайси давлат ҳуқуқига асосан ҳал қилиниш масаласи. Олтинчи,
чет эл фуқаролари саналган ишчиларнинг ижтимоий муҳофазаси, ижтимоий
таъминоти ва меҳнат муҳофазаси.

Муаллиф мазкур бўшлиқларни бартараф қилиш мақсадида Ўзбекистон

Республикасининг

Меҳнат

кодексининг

11-моддасини,

72-моддаси

1-қисмини янги таҳрирда баѐн қилиш, шунингдек Меҳнат кодексини

«Халқаро хусусий ҳуқуқ нормаларини меҳнат муносабатларга нисбатан
татбиқ қилиш» деб номланган XVI

1

боб билан

тўлдириш заруратини

асослантирган.

Ушбу

боб

халқаро

хусусий

ҳуқуқ

нормаларини

меҳнат

муносабатларига татбиқ қилишнинг умумий қоидалари, халқаро хусусий
меҳнат муносабатларига нисбатан татбиқ қилинадиган ҳуқуқни аниқлаш, чет
эл элементи билан мураккаблашган меҳнат шартномаси тарафларининг
келишувига кўра ҳуқуқни танлаш, меҳнат шартномасига нисбатан татбиқ
қилинадиган ҳуқуқни амал қилиш доираси каби янги нормаларни ўз ичига
олиши зарурлиги асослаб берилган.

Ўзбекистон Республикаси қонунчилигида чет эл фуқароларини

ҳуқуқий мақомини белгилаш, чет эл фуқароларининг меҳнатига нисбатан
қўлланиладиган коллизион нормаларнинг бугунги кундаги ҳолати талабга
жавоб бермаслиги таҳлил қилинган. Чет эл элементи билан мураккаблашган
меҳнат муносабатларини коллизион ҳуқуқий тартибга солувчи Ўзбекистон
Республикаси Меҳнат кодексидаги бўшлиқларнинг мавжудлиги исботланган
ҳолда, ушбу бўшлиқларни бартараф қилиш мақсадида Ўзбекистон
Республикаси Меҳнат кодексига

«Чет эл фуқаролари ва фуқаролиги


background image

17

бўлмаган шахслар иштирокидаги меҳнат муносабатларини тартибга
солиш»

деб номланган параграф ишлаб чиқилиб, уни қабул қилиш таклиф

этилган.

Диссертант

Ўзбекистон

Республикасининг

Меҳнат

кодексига

Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг Ўзбекистон Республикасининг
хорижий

давлатларда

жойлашган

дипломатик

муассасалари

ва

ваколатхоналаридаги меҳнат фаолияти, уни хизмат сафарига, стажировкага
юбориш натижасида юзага келувчи меҳнат муносабатларидан ўзаро фарқли
жиҳатлари, уларни тартибга солинишнинг тартиб-таомилларини таҳлил
қилган ҳолда ходимни чет элга ишга юборган муассаса мансуб бўлган
мамлакат ҳуқуқи билан коллизион боғланишни аниқлашга қаратилган

«Ўзбекистон

Республикасининг

хорижий

давлатларда

жойлашган

дипломатик муассасалари ва ваколатхоналарига ишга юборилган
ходимларнинг меҳнат фаолиятини тартибга солиш»

деб номланган янги

параграфни Ўзбекистон Республикаси Меҳнат кодексига киритишни таклиф
этган.

Бугунги кунда чет эл инвестициялари иштирокидаги корхоналарга чет

эллик ходимларни жалб қилишда қуйидаги муаммолар мавжудлиги қайд
этилган:

Биринчи, чет эл инвестицияси иштирокидаги корхоналарга

қўлланиладиган

коллизион

нормаларни

қонунчиликда

аниқ

белгиланмаганлиги;

Иккинчи, Ташқи меҳнат миграцияси масалалари агентлигида уларга

бериладиган

меҳнат

қилиш

ҳуқуқи

тасдиқномасини

олишдаги

қийинчиликлар, ишга қабул қилаѐтган тадбиркор ва чет эллик ходимга
қўйилган бюрократик талаблар, соҳани электронлашмаганлиги, тўланадиган
давлат божи масалалари, шунингдек чет эллик ходимга бериладиган
рухсатномани муддатининг 1 йилгача берилиши ва уни узайтиришдаги
муаммолар;

Учинчи, чет эллик ходим ва унинг оила аъзоларига бериладиган виза ва

уни узайтиришдаги муаммолар;

Тўртинчи, акциядорлик жамиятларига улуш қўшган ѐки бошқариш

учун жалб қилинган ходимларга меҳнат рухсатнома олиш муддатларини
қисқалиги;

Бешинчи, чет эллик ходимларни солиққа тортиш масалалари ва уларга

берилган

имтиѐзларни

ҳуқуқни

қўллаш

амалиѐтида

қўллашдаги

ноаниқликлар.

Тадқиқотда Ўзбекистонда чет эллик инвесторларга янада қулайлик

яратиш, уларни эркин иқтисодий зоналар ва чет эл юридик шахслари савдо
ваколатхоналари ҳамда уларнинг хориждан жалб қилинадиган ходимларини
аккредитация қилишнинг электрон тизимини яратиш заруратини кўрсатган
ҳолда, «Чет эллик инвесторларнинг хўжалик фаолияти» деб номланган
12-моддасининг 9-қисмини янги таҳрирда баѐн қилиш ва уни 10-қисм билан
тўлдириш, 14-моддасини 3-қисмини янги таҳрирда баѐн қилиш таклифи
асослантирилган.


background image

18

Бундан ташқари, муаллиф томонидан чет эллик инвесторлар ва

тадбиркорлар томонидан юқори малакали хорижий мутахассисларни жалб
қилиш бўйича тартиб-таомилларни янада соддалаштириш мақсадида
Ўзбекистонга кўп инвестицияларни киритаѐтган давлатларни аниқлаб,
уларни инвесторларига соддалаштирилган тартибда чет эл фуқароларини
ишга қабул қилишга рухсат бериш, Ўзбекистон ҳудудида чет эл фуқаролари
томонидан меҳнат фаолиятини амалга оширишга рухсат бериладиган соҳалар
ѐки мутахассисликлар рўйхатини ишлаб чиқиш, давлат хизматлари
марказлари ва Агентлик ўртасида электрон тизимни жорий қилиш
заруратини асослаб берган.

Тадқиқотчи Ўзбекистонда чет эллик мутахассисларни ишга қабул

қилиш шакллари ва уларни расмийлаштириш соҳасини тартибга солувчи
норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни танқидий нуқтаи назардан таҳлил қилган
ҳолда, мазкур соҳадаги мавжуд муаммоларни аниқлаб, уларни
такомиллаштиришга қаратилган таклифлар ишлаб чиққан.

Халқаро меҳнат муносабатларида бугунги кунда ривожланиб бораѐтган

янги ҳуқуқий механизмлардан бири бу фуқароларининг чет элларда ишга
жойлаштириш билан шуғулланувчи воситачилик фаолияти ҳисобланади.

Қайд этиш лозимки, бугунги кунда Ўзбекистонда бандликка

кўмаклашувчи хусусий воситачилик хизматлари фаолияти ҳуқуқий тартибга
солинмаган. Бу борадаги фаолиятга бўлган талабни юқори эканлигини
инобатга олган ҳолда, мазкур фаолият билан шуғулланишга аниқ талабларни
қўйган ҳолда, давлат томонидан лицензияланувчи фаолият сифатида рухсат
бериш учун бугунги кунда барча ҳуқуқий ва институтционал шароитлар
мавжуд.

Шу нуқтаи назардан муаллиф норасмий равишда фуқароларни хорижга

ишга йўллаш билан машғул бўлган шахсларнинг фаолиятига, ноқонуний
меҳнат миграциясининг авж олишига, одамлар ҳуқуқларининг поймол
этилишини олдини олиш ва ташқи меҳнат миграциясини ташкил этиш
борасидаги давлат монополиясини чеклаш мақсадида дастлабки даврларда
давлатнинг қаттиқ назорати остида, лицензиялаш тартибида хусусий ишга
жойлаштириш бўйича рекрутинг хизматларни йўлга қўйишни назарда
тутувчи

«Ўзбекистон Республикасининг Рекрутинг фаолияти тўғрисида»ги

қонунини қабул қилиш заруратини асослантирган.

Муаллиф Ўзбекистон Республикаси ҳудудида меҳнат қилаѐтган чет эл

фуқаролари ва фуқаролиги бўлмаган шахсларнинг меҳнат фаолиятида меҳнат
муҳофазасини таъминлашда тенг имкониятлар яратиш, ушбу муносабатларга
нисбатан қўлланиладиган ҳуқуқни аниқлаш масаласида бугунги кунда янги
ѐндашувни ишлаб чиқиш зарурлигини инобатга олган ҳолда ҳақ эвазига
хизмат кўрсатиш шартномаси асосида меҳнат қилувчи жисмоний шахсларга
нисбатан меҳнат муҳофазасига оид қонунчиликни татбиқ қилиш ѐки
қилинмаслиги масаласини ҳал қилишга, шунингдек чет эл фуқароларини
ишга қабул қилишда ва бошқа ишга ўтказишда меҳнатни муҳофаза қилишга
бўлган ҳуқуқнинг кафолатлари ҳамда ҳуқуқларига оид нормаларни киритиш
таклифини асослантирган.


background image

19

ХУЛОСА

«Ўзбекистонда меҳнат муносабатларини коллизион-ҳуқуқий тартибга

солишни такомиллаштириш» мавзусидаги диссертация бўйича олиб борилган
тадқиқотлар натижасида қуйидаги назарий ва илмий-амалий аҳамиятга эга
бўлган хулосаларга келинди:

1. Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг «Халқаро хусусий

ҳуқуқ нормаларини фуқаролик-ҳуқуқий муносабатларга нисбатан татбиқ
қилиш» деб номланган VI бўлимида назарда тутилган коллизион нормаларни
меҳнатга оид муносабатларни тартибга солишда тўғридан-тўғри татбиқ
этилмаслиги асосланган.

2. Халқаро хусусий меҳнат муносабатлари халқаро хусусий ҳуқуқнинг

бир тармоғи эканлиги қуйидагиларга асосан аниқланди:

халқаро меҳнат муносабатларининг субъекти, объекти ва мазмунининг

чет эл элементи билан мураккаблашганлиги;

халқаро меҳнат муносабатларини шартномавий асосда вужудга келиши

ва тараф ўртасидаги муносабатларни ихтиѐрийлик, эркинлик, ҳуқуқий тенглик
ва бошқа принципларига асосланиши;

хорижий давлатларнинг меҳнат қонунчилигини турли-туманлиги;
халқаро меҳнат муносабатларини тартибга солишга қаратилган

универсал ва минтақавий ҳуқуқий ҳужжатларни ишлаб чиқилганлиги.

3. «Халқаро хусусий меҳнат муносабатлари» ва «чет эл элементи билан

мураккаблашган меҳнат муносабатлари» тушунчалари айни бир маънода
қўлланилиши ва ушбу тушунчалар «халқаро меҳнат муносабатлари»
тушунчаси билан ўзаро фарқли жиҳатларга эга эканлиги асослантирилди.

4. Меҳнат миграцияси соҳасида 2018-2021 йилларга мўлжалланган

комплекс чора-тадбирлар дастурини ишлаб чиқиш ва унда қуйидагиларни
назарда тутиш таклиф қилинган:

ривожланган давлатлар меҳнат бозорини мониторинг қилиш асосида

барқарор иш ўринлари бўйича маълумотлар базасини яратиш ва юритиш;

меҳнат мигрантларига талаб мавжуд бўлган давлатлар билан узоқ ва

ўрта муддатли тегишли битимлар тузиш;

тегишли тартиб-таомилларни қисқартириш ва соддалаштириш;
Ташқи меҳнат миграцияси масалалари агентлигининг фаолиятини

тубдан қайта кўриб чиқиш;

Ўзбекистон Республикасининг хорижий давлатлардаги элчихоналари ва

консуллик хизматларининг хорижда ишлаѐтган фуқароларимиз билан доимий
алоқада бўлишининг замонавий шаклларини жорий этиш ва бошқалар.

5. Ўзбекистон Республикаси Меҳнат кодексига эрк мухторияти (

«lex

voluntatis»

) тамойилини чекланган тарзда, яъни агар меҳнат шартномасида

тарафлар томонидан бирор-бир давлатнинг ҳуқуқи кўрсатилмаган ҳолатларда
давлатнинг императив нормалари билан ўрнатилиши мумкин бўлган
ходимнинг меҳнат ҳуқуқларини чекламаган ѐки ѐмонлаштирмаган тақдирда


background image

20

қўлланилади, деган шарт билан татбиқ қилиш мақсадга мувофиқлиги
исботланди.

6. Ўзбекистон Республикаси Меҳнат кодексининг 10-12-моддалари

мазмун-моҳиятан чет эл элементи билан мураккаблашган меҳнат
муносабатларини тартибга солишга қаратилган коллизион нормаларни
назарда тутмаганлиги асослантирилиб, ушбу нормалар ҳудудийлик ва
миллий режим қоидаларини белгилаб бериш билангина чекланганлиги
исботланди.

7. Ўзбекистон Республикасининг Меҳнат кодексини такомиллаштириш

бўйича таклифлар:

1)

11-модданинг матнини

қуйидаги таҳрирда баѐн этиш:

«Меҳнат тўғрисидаги қонун ҳужжатлари иш берувчи билан тузилган

меҳнат шартномасига асосан Ўзбекистон Республикаси ҳудудида меҳнат
қилаѐтган чет эл фуқаролари ҳамда фуқаролиги бўлмаган шахсларга, чет эл
фуқаролари, фуқаролиги бўлмаган шахслари иштирокида ѐки бевосита улар
томонидан

ташкил

қилинган

ташкилотларга,

шунингдек

халқаро

ташкилотларга ва чет эл юридик шахсларига, трансмиллий корпорациялар ва
уларнинг филиаллари, ваколатхоналари, ташкилий тузилмалари, шўъба
корхоналарига ҳам татбиқ этилади, агар мазкур Кодекс ҳамда Ўзбекистон
Республикасининг халқаро шартномаларида бошқача ҳолатлар назарда
тутилган бўлмаса»;

2) Халқаро хусусий ҳуқуқий меҳнат муносабатлари ўз мазмунига кўра

тарафларнинг келишувига асосланган шартномавий муносабат эканлиги, унда
тарафларнинг тенглиги белгиланиши муҳимлиги асослантирилиб, Ўзбекистон
Республикаси Меҳнат кодексининг «Меҳнат шартномасининг тушунчаси ва
тарафлари» деб номланган

72-моддаси, 1-қисмини

қуйидаги таҳрирда баѐн

қилиш:

«Меҳнат шартномаси ходим билан иш берувчи ўртасида муайян

мутахассислик, малака, лавозим бўйича ишни ички меҳнат тартибига бўйсунган
ҳолда тенглик асосида вужудга келадиган тарафлар келишуви, шунингдек
меҳнат тўғрисидаги қонунлар ва бошқа норматив ҳужжатлар билан белгиланган
шартлар асосида ҳақ эвазига бажариш ҳақидаги келишувдир»;

3) Ўзбекистон Республикасининг Меҳнат кодексида чет эл элементи

билан мураккаблашган меҳнат муносабатларига нисбатан татбиқ
қилинадиган коллизион нормаларнинг мавжуд эмаслиги исботланди ва уни
иловага мувофиқ «Халқаро хусусий ҳуқуқ нормаларини меҳнат
муносабатларга нисбатан татбиқ қилиш» деб номланган XVI

1

-боб билан

тўлдириш;

4) Меҳнат шартномасига нисбатан эрк мухторияти тамойили

(«lex

voluntatis»)

ни татбиқ қилиш мақсадида Меҳнат кодексига

«Чет эл элементи

билан мураккаблашган меҳнат шартномаси тарафларининг келишувига кўра
ҳуқуқни танлаш»

деб номланган

294

2

-моддани қуйидаги

таҳрирда қабул

қилиш:

«Чет эл элемементи билан мураккаблашган меҳнат шартномасига

нисбатан қўлланиладиган ҳуқуқ тарафлар томонидан меҳнат шартномаси


background image

21

тузиш вақтида ѐки шартнома тузилганидан кейин ҳам ушбу шартномага
нисбатан татбиқ қилинадиган ҳуқуқ ҳақида келишиб олишлари мумкин.
Тарафлар, шунингдек исталган вақтда меҳнат шартномасига нисбатан
қўлланиладиган ҳуқуқни ўзгартириш тўғрисида келишиб олишлари мумкин.

Меҳнат шартномасини ҳуқуқни танлаш тўғрисидаги қоидаларини

белгилаш ѐки ўзгартиш ѐзма шаклга риоя қилинган ҳолда амалга оширилади.
Тарафлар томонидан танланган татбиқ қилинадиган ҳуқуқ деганда бирор бир
давлатнинг моддий ҳуқуқи тушунилади.

Тарафларнинг ҳуқуқни танлаш (ѐки ўзгартиш) борасидаги ѐзма шаклга

риоя қилмасликлари, меҳнат шартномасига нисбатан қўлланиладиган
ҳуқуқни тарафлар томонидан белгиланмаганлигини англатади.

Меҳнат шартномасининг қисмларига нисбатан икки ѐки ундан ортиқ

давлатларнинг ҳуқуқлари қўлланилиши мумкин.

Тарафлар томонидан татбиқ қилинадиган ҳуқуқни белгиланиши

ходимнинг шахсий қонуни билан ѐки у меҳнат қилаѐтган давлатнинг
императив нормалари билан ўрнатилган меҳнат муҳофазаси ва бошқа
ҳуқуқий кафолатлардан маҳрум қилмаслиги лозим

Агар иш ҳолатлари меҳнат шартномасини бир давлат билан узвий

боғланганлигини кўрсатса, тарафлар томонидан танланган давлатнинг
ҳуқуқи шартнома энг узвий боғланган мазкур давлатнинг императив
нормаларини ҳаракатланишини чекламаслиги лозим.

Агар тарафлар томонидан меҳнат шартномасига нисбатан татбиқ

қилинадиган ҳуқуқ танланмаган тақдирда меҳнат шартномасига нисбатан
татбиқ қилинадиган ҳуқуқ ушбу кодекснинг 294

3

-моддасига асосан

аниқланади»;

5) Ўзбекистон Республикаси Меҳнат кодексига меҳнат фаолиятини

олиб бориш жойи қонуни (

«lex loci laboris»

) тамойилини мустаҳкамлашни

назарда тутувчи «

Тарафларнинг келишуви бўлмаган тақдирда меҳнат

муносабатларига нисбатан татбиқ қилинадиган ҳуқуқни аниқлаш

» деб

номланган

294

3

-модда билан қуйидаги таҳрирда

тўлдириш

:

«Тарафлар томонидан меҳнат шартномасига нисбатан қўлланиладиган

ҳуқуқ белгиланмаган бўлса, меҳнат шартномасига нисбатан меҳнат фаолияти
(тўлиқ ѐки кўпчилик қисми) амалга оширилаѐтган давлатнинг ҳуқуқи
қўлланилади.

Сув ва ҳаво транспортида меҳнат қиладиган ходимнинг меҳнат

муносабатлари, ушбу транспорт воситаси қайси давлатнинг байроғи остида
ҳаракатланаѐтган бўлса, ўша давлатнинг ҳуқуқига бўйсунади.

Темир ва автомобил йўл транспорти ходимларининг меҳнат

шартномаси иш берувчи асосий иш фаолиятини амалга оширувчи давлатнинг
ҳуқуқига бўйсунади.

Агар меҳнат фаолияти бошқа давлатнинг тегишли ташкилотлари

томонидан хизмат сафарига юборилган шахс томонидан амалга
оширилаѐтган бўлса, ушбу меҳнат муносабатларига хизмат сафарига
юборган ташкилот жойлашган давлатнинг ҳуқуқи қўлланилади.


background image

22

Агар меҳнат шартномасига нисбатан қўлланиладиган ҳуқуқ мазкур

модданинг нормаларига асосан аниқлашнинг имконияти бўлмаган тақдирда,
меҳнат шартномага нисбатан энг узвий боғланган мамлакатнинг ҳуқуқи
қўлланилади».

6) Ўзбекистон Республикаси Меҳнат кодексида чет эл элементи билан

мураккаблашган меҳнат муносабатларини коллизион ҳуқуқий тартибга
солувчи қонунчиликдаги бўшлиқлар мавжудлиги амалий мисоллар билан
асосланган ҳолда, уларни бартараф қилиш мақсадида Ўзбекистон
Республикаси Меҳнат кодексига «

Чет эл фуқаролари ва фуқаролиги

бўлмаган шахслар иштирокидаги меҳнат муносабатларини тартибга
солиш

» деб номланган параграф билан тўлдириш;

7) Ўзбекистон Республикасининг хорижий давлатларда жойлашган

дипломатик муассасалари ва ваколатхоналарига юборилган ходимларнинг
меҳнат муносабатларини тартибга солишга қаратилган ҳуқуқий нормалар
мавжуд эмаслиги асосланган ҳолда Ўзбекистон Республикаси Меҳнат
кодексига «

Ўзбекистон Республикасининг хорижий давлатларда жойлашган

дипломатик муассасалари ва ваколатхоналарига ишга юборилган
ходимларнинг меҳнат фаолиятини тартибга солиш

» деб номланган янги

параграфни киритиш таклиф этилди.

15. Меҳнат миграцияси соҳасидаги давлат сиѐсатининг асосий

йўналишлари, фуқароларни чет элларда ишга жойлаштиришнинг механизм ва
шакллари, меҳнат мигрантлари билан ишлаш соҳасидаги дипломатик
ваколатхоналарининг асосий функциялари, чет элдаги Ўзбекистон
фуқароларининг ҳуқуқий ҳимояси бўйича чора-тадбирларни ўзида
ифодаловчи

«Ўзбекистон

Республикасининг

Меҳнат

миграцияси

тўғрисида»ги

қонун лойиҳаси иловага мувофиқ ишлаб чиқилиб, уни қабул

қилиш зарурлиги исботланган.

16. Юридик шахсларга Ўзбекистон Республикаси Бандлик ва меҳнат

муносабатлари вазирлигидан махсус рухсатнома (лицензия) олиш орқали
Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг чет элларда ишга жойлаштириш
билан мустақил шуғулланиш ҳуқуқини тақдим этишни тартибга солувчи

Ўзбекистон Республикасининг «Рекрутинг фаолияти тўғрисида»ги

қонунини қабул қилиш зарурияти асослантирилган.

17. Ўзбекистон

Республикасининг «Меҳнатни муҳофаза қилиш

тўғрисида»ги Қонунинг 3-моддасини қуйидаги таҳрирдаги учинчи қисм
билан тўлдириш мақсадга мувофиқлиги асослантирилди:

«

Ўзбекистон Республикасининг хорижий давлатларда меҳнат

қилаѐтган фуқароларига нисбатан иш берувчи жойлашган давлатнинг
меҳнат муҳофазасига оид қонунчилиги татбиқ қилинади. Ўзбекистон
Республикаси ҳудудида жойлашган барча корхоналарга, шунингдек чет эллик
юридик ва жисмоний шахсларга тўлиқ ѐки қисман тегишли бўлган ва
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида жойлашган корхоналарда меҳнат
қилаѐтган чет эл фуқаролари ва фуқаролиги бўлмаган шахсларга нисбатан
Ўзбекистон Республикасининг меҳнатни муҳофаза қилиш ҳақидаги
қонунчилик нормалари татбиқ қилинади

».


background image

23

18. Ўзбекистон

Республикасининг

«Чет

эл

инвестициялари

тўғрисида»ги Қонунига қуйидаги ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш таклифи
асослантирилди:

1) «Чет эллик инвесторларнинг хўжалик фаолияти» деб номланган

12-моддасининг 9-қисмини қуйидаги таҳрирда баѐн қилиш ва 10-қисм

билан

тўлдириш:

«Чет эл инвестициялари иштирокидаги корхоналар ходимларининг

меҳнат муносабатлари Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари билан
тартибга

солинади,

агар

Ўзбекистон

Республикасининг

халқаро

шартномаларида ва тарафлар ўртасида тузилган меҳнат шартномасида
бошқача ҳолат назарда тутилмаган бўлса.

Чет эл инвестициялари иштирокидаги корхонанинг чет эллик

ходимларини ижтимоий суғурта қилиш ва ижтимоий таъминлаш Ўзбекистон
Республикасининг халқаро шартномаларига мувофиқ ѐки тарафлар ўртасида
тузилган меҳнат шартномасида назарда тутилган тартибда амалга
оширилади»;

2) «Чет эллик ходимларни жалб этиш» деб номланган

14-моддасини

3-қисмини қуйидаги таҳрирда баѐн қилиш

:

«Чет эллик ходимлар меҳнатига ҳақ тўлаш, уларга таътиллар бериш,

уларни пенсия билан таъминлаш масалалари уларнинг ҳар бири билан
тузилган меҳнат шартномаларида ҳал этилиши лозим. Чет эллик ходимнинг
меҳнат муносабатларини тартибга солувчи давлат ҳуқуқини тарафлар
томонидан танлаш фақат ѐзма шаклда амалга оширилиб, бунда танланган
ҳуқуқ меҳнат шартномаси билан узвий боғланган бўлиши ва Ўзбекистон
Республикаси меҳнат қонунчилиги билан ходимларга тақдим этилган шарт-
шароитлардан кам бўлмаслиги лозим. Чет эллик ходимлар иш ҳақи ва қонуний
йўл билан олган ўзга даромадларини бошқа давлатларга, қонунда белгиланган
солиқлар ва мажбурий тўловлар тўланганидан кейин, бирон-бир чекловсиз
ўтказишлари мумкин».

21. Ташқи ишлар вазирлиги фаолиятини янада соддалаштириш ва чет

эл фуқароларини Ўзбекистонга кириб келишини қулайлаштириш мақсадида
вазирликнинг www.evisa.mfa.uz веб-сайтини халқаро стандартларга
мослаштириш ва унда онлайн саволларга жавоб бериш блогини очиш
мақсадга мувофиқлиги асослантирилди.

22. Ўзбекистон ҳудудида чет эл фуқаролари томонидан меҳнат

фаолиятини

амалга оширишга рухсат бериладиган соҳалар ѐки

мутахассисликлар рўйхатини ишлаб чиқиш

таклифи асослантирилди,

шунингдек меҳнат фаолияти ҳуқуқи тасдиқномаси ва хорижий ишчи кучини
жалб қилишга рухсатномалари бериш хизмати Туман (шаҳар) давлат
хизматлари марказлари томонидан кўрсатилиши зарурати асослантирилди.

23. Чет эллик инвесторлар ва тадбиркорлар томонидан юқори малакали

хорижий мутахассисларни жалб қилиш бўйича тартиб-таомилларни янада
соддалаштириш мақсадида Ўзбекистонга кўп инвестицияларни киритаѐтган
давлатларни аниқлаб, уларни инвесторларига соддалаштирилган тартибда


background image

24

чет эл фуқароларини ишга қабул қилишга рухсат бериш мақсадга
мувофиқлиги асослантирилди.


background image

25

SCIENTIFIC COUNCIL AWARDING OF THE SCIENTIFIC DEGREES

DSc.27.06.2017.Yu.22.01 AT TASHKENT STATE UNIVERSITY OF LAW

TASHKENT STATE UNIVERSITY OF LAW

MUSAYEV BEKZOD TURSUNBOYEVICH

IMPROVING THE COLLISIONAL-LEGAL REGULATION OF LABOR

RELATIONS IN UZBEKISTAN

12.00.03 – Civil law. Business law. Family law.

International private law.

DOCTORAL (PhD) DISSERTATION ABSTRACT

ON LEGAL SCIENCES


Tashkent – 2018



background image

26

The theme of the doctoral dissertation (PhD) was registered at the Supreme Attestation

Commission under the Cabinet of Ministers of the Republic of Uzbekistan under number
В2017.2.PhD/Yu43

The dissertation is prepared at Tashkent State University of Law.

The abstract of the dissertation is posted in three languages (Uzbek, English, Russian (summary))

on the website of the Scientific Council (www.tsul.uz) and Information educational portal «ZiyoNET»
(www.ziyonet.uz)


Scientific adviser:

Ruziyev Rustam Jabborovich

Doctor of Science in Law, Professor


Official opponents:

Gulyamov Said Saidakhrarovich

Doctor of Science in Law, Professor


Rustambekov Islombek Rustambekovich

Doctor of Science in Law, Associate Professor


The leading organization:

The Academy of Ministry of Internal Affairs

of the Republic of Uzbekistan

The defense of the dissertation will be held

on June 5,

2018 at 10:00 at the Session of the

Scientific Council DSc.27.06.2017.Yu.22.01

at the

Tashkent State University of Law (Address: 100047,

Sayilgokh street, 35. Tashkent city. Phone: (998971) 233-66-36; Fax: (998971) 233-37-48; e-mail:
info@tsul.uz).

The doctoral dissertation is available at the Information Resource Center of Tashkent State

University of Law (registered under No.842), (Address: 100047, Amir Temur street, 13. Tashkent city.
Phone: (998971) 233-66-36).

The abstract of the dissertation submitted on May 20, 2018.
(Registry protocol No ____ on May 20, 2018).

N.S. Salayev

Chairman of the Scientific Council for awarding

scientific degrees, Doctor of Science in Law,

associate professor

U.A.Tuhtasheva

Acting Secretary of the Scientific Council for awarding

scientific degrees, Ph.D., professor

N.F. Imomov

Chairman of the Scientific Seminar under the Scientific Council

for awarding scientific degrees

,

Doctor of Science in Law, associate professor


background image

27

INTRODUCTION (abstract of PhD thesis)

The actuality and relevance of the dissertation theme

. The problem of

labor migration in the world and its legal regulation is becoming increasingly
global and relevant. In particular, in the United Nations Resolution of December
21, 2016 No. 71/237 on International Migration and Development, it is noted that
this issue is one of the most pressing problems of the national, regional and
international scale of an individual, society and state. In this regard, the
international community emphasizes that it is the requirement of time to further
expand international cooperation in labor migration in all countries, implement
legal reforms aimed at protecting the rights and legitimate interests of migrant
workers. The fact that there were about 150 million migrant workers in the world
in 2016, and that this figure have increased by 41% in 2017

4

, as well as the

evidence of economic and political measures taken by developed countries in
recent years, especially European states, on addressing the migration problem
shows the need for developing more effective mechanisms for the protection of the
rights of migrant workers, and paying special attention to unification of the
national and international legal norms.

Special attention is paid to issues of strengthening interstate cooperation on

improvement of this sphere and the effective use of labor resources on the basis of
identifying specific directions of legal regulation of international labor relations in
the world. In particular, the legal regulation of issues related to rational
organization of labor migration, introduction of «smart regulation» models in this
sphere and development of effective mechanisms for collision-legal regulation of
labor contracts and strengthening implementation of international standards in the
national legislation are of great importance. In addition, today it is important to
study the directions and perspectives of collision-legal regulation of labor relations
in international private law.

In the Republic of Uzbekistan, special attention is paid to legal protection of

workers’ interests and their compliance with international standards, and a number
of targeted measures have been undertaken on improving the role of labor relations
and ensuring employment in public policy, establishing bilateral and multilateral
agreements on private regulation, ratification of international conventions, and a
large-scale systematic work is being carried out on protection of the environment.

«Now the main directions of the state policy in the field of international

labor migration, expanding the geography of labor migration in cooperation with
developed countries, mechanisms and forms of employment of citizens abroad, the
main directions of activity of diplomatic missions on working with labor migrants,
ensuring the rights of Uzbekistan citizens abroad and implementing measures on
their social protection»

5

are defined as priority areas of development of the social

sphere, and studying this sector plays an important role.

4

www.un.org, www.ilo.org

5

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги ПФ–4947-сон «Ўзбекистон

Республикасини янада ривожлантириш бўйича Ҳаракатлар стратегияси тўғрисида»ги Фармони. //
Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.


background image

28

This dissertation research to a certain extent will serve to implementation of

tasks defined in the Constitution of the Republic of Uzbekistan (1992), the Labor
Code (1995), the Civil Code (1996), Laws «On ensuring employment of the
population» (1998), «On protection of labor» (2016), «On foreign investments»
(1998), the decrees of the President of the Republic of Uzbekistan «On additional
measures of further improvement of the investment climate and business
environment of the Republic of Uzbekistan» (2014) and «On the Action Strategy
for further development of the Republic of Uzbekistan», the Resolution of the
Cabinet of Ministers of the Republic of Uzbekistan «On labor activities of citizens
of the Republic of Uzbekistan abroad and foreign citizens in the republic» (1995)
and other legislative acts related to the subject.

The dependence of the research on the priority areas of development of

science and technologies in the republic.

This dissertation was prepared in

accordance with the priority direction of scientific and technological development
of the Republic I. «Formation of a system of innovative ideas and directions of
their implementation in social, legal, economic, cultural, spiritual and moral
development of a democratic state and information society».

The extent of the analyzes of the research problem.

International private

legal analysis of complicated labor relations with foreign elements, historical and
modern stages of law enforcement applied to this relations, as well as international
standards and experiences of foreign countries have not been studied as
independent research objects in our country.

Some issues of collision-legal regulation of labor relations are studied in

scientific works

6

of scientists of our country – H.R.Rakhmonkulov, T.A.Umarov,

B.B.Samarkhodjayev,

V.Y.Ergashev,

Y.Tursunov,

S.Khamrayev,

G.A.Matkarimova, I.B.Samiyev, N.Nosirova, L.P.Maksakova, H.Holikova and
others.

The peculiarities of the international private legal regulation of labor

relations in foreign countries and their theoretical aspects were studied by
M.Boguslavskiy, M.V.Lushnikova, D.K.Bekashev, I.Y.Kiselev, L.P.Anufrieva,
N.L.Lyutov, I.V.Shesteryakova, N.A.Haustova (Russia), Dirk Vanheule,
R.Blanpain (Belgium), M.Franzen (The Netherlands), W.Wengler, Th.Rauscher,
A.Junker (Germany), G.Novelli (Italy), Jon Horgen Friberg (Norway),
G.A.Johnston, G.J.Simson, M.Collyer, D.Bartram, L.Swepston (USA), I.Szaszy
(Hungary), P.Davies, M.Freedland U. Grušić, Cheshire, North, F.Harrison, P.Nygh
(England), Egawa Hidefum (Japan).

However, the works of the scientists mentioned above is related only to the

role of labor relations in international private law, its relationship with related law,
the administrative legal and socio-political peculiarities of labor migration, the
collision norms related to international labor relations, its system and the collision-
legal regulation are not approached comprehensively. Therefore, it is important to
comprehensively study this issue.

6

These and other sources are listed in the list of used literature of the dissertation.


background image

29

Monographic research aimed at collision-legal regulation of labor relations

in our country has not been conducted separately.

Relation of the dissertation’s theme to the scientific-research work of

higher education institution where it was implemented.

The theme of the

dissertation is included in the scientific-research plan of Tashkent State University
of Law and was prepared within the framework of priority areas of scientific
research on the issues of implementation of the results based on theoretical
research of achievements of international labor law and legal practice of developed
countries, improvement and codification problems of Uzbekistan collision
legislation into the national legislation.

The aim of the research

is to develop proposals and recommendations

aimed at improving the collision-legal regulation of labor relations complicated
with foreign elements in the Republic of Uzbekistan and the effectiveness of its
implementation.

The tasks of research:

developing specific proposals for the development of the theory of

international private law;

defining and giving a description of the concept of international private

labor relations, legal nature, sectoral competence;

developing proposals for identifying methods and principles of legal

regulation of international private labor relations and increasing the effectiveness
of its implementation;

identifying the system of collision conjunctions

(«lex voluntatis»,«lex loci

laboris», «lex bаnderae», «proper law», «lex loci contractus», «lex delegation»)

to

be applied to international private labor relations and improving the effectiveness
of their application in labor relations;

developing proposals on improvement of the mechanisms of collision-legal

regulation of labor relations in our country, studying the experience of the
European Union and some foreign countries, international documents on
international private labor relations;

improving mechanisms of collision-legal regulation and labor activities of

Uzbekistan’s citizens in foreign countries and citizens of foreign countries in
Uzbekistan;

improving the existing legislative acts, making recommendations on

improving the practice of law enforcement.

The object of the research

is the system of relations related to collision-

legal regulation of labor relations complicated with foreign element in Uzbekistan.

The subject of the research

are the normative-legal acts of collision-legal

regulation of labor relations in Uzbekistan, law enforcement practice, legislation
and practice of foreign countries, and conceptual approaches existing in
international private law, scientific and theoretical views and legal categories.

Research methods.

Methods such as historical, system-structural,

comparative-legal, logical, specifically sociological, comprehensive study of
scientific sources, induction and deduction, and statistical data analysis were used
in the research.


background image

30

Scientific novelty of the research

includes the following:

the possibility that foreign citizens and stateless persons may be subject to

labor relations based on the Labor Code of the Republic of Uzbekistan and the
Law «On labor protection» is justified;

it is justified that the legislative acts on regulating labor relations should be

applied to employers who are foreign citizens in the territory of Uzbekistan if they
are not otherwise provided by international treaties;

proposals on identification of labor conditions in international private-labor

relations, unifying the norms of national and international legislative acts on
inconvenient factors of production and their establishment are justified;

obligation of implementation of the legislative acts on labor of the Republic

of Uzbekistan in relation to persons performing activities (rendering services) on
civil-law contracts are justified.

Practical results of the research

include the following:

proposals on development of a system of norms of collision-legal regulating

labor relations in Uzbekistan and their inclusion in the Labor Code of the Republic
of Uzbekistan have been developed;

proposals on introducing amendments and additions to the laws of the

Republic of Uzbekistan «On labor protection», «On employment of the
population» (new edition), «On foreign investments», aimed at further
improvement of labor in enterprises, established with foreign investments have
been justified;

further improvement of mechanisms of legal regulation of the process of

labor migration, the requirement and uniqueness of labor contract complicated with
foreign element have been justified;

proposals on clear definition in the Labor Code of the Republic of

Uzbekistan of norms aimed at regulating labor of employees assigned for working
in the diplomatic missions and representative offices of the Republic of Uzbekistan
located in foreign countries have been justified;

proposals aimed at radically improving public services in obtaining a permit

for attraction of confirmation for the right to labor activity and permission for
attracting foreign labor force have been justified;

proposals for further simplification of organization of the labor force of

highly qualified foreign citizens involved in work in Uzbekistan have been
developed.

Reliability of research results.

The results of the research are based on the

norms of international law and national legislation, the experience of developed
countries, law enforcement practice, interview and expert surveys, results of
analysis of statistical data were summarized and approved by appropriate
documents. Conclusion, proposals and recommendations have been approbated,
their results were published in leading national and foreign publications. The
obtained results have been approved by the authorized bodies and put into practice.

Scientific and practical significance of the research results.

This research

will contribute to the development of theoretical foundations of collision-legal
regulation of international private labor relations, and to improving the practice of


background image

31

labor and civil law enforcement. The scientific significance of the research results,
its scientific and theoretical conclusions, proposals and recommendations will
serve to enrichment of future scientific research, lawmaking, law enforcement
practice, interpretation of relevant civil and labor law norms, improvement of the
national legislation and labor law, civil law, international private legal sciences.
The results of the research can be used for conducting new scientific research from
scientific and theoretical point of view.

The practical significance of the results of the research will contribute to

activities of lawmaking, in particular in the process of drafting normative-legal
documents and in introducing amendments and addenda to them, improving the
practice of law enforcement and teaching subjects in private law in higher
education institutions of law.

Implementation of the research results.

On the basis of scientific results of

the scientific research on the study of collision-legal regulation of labor relations in
Uzbekistan:

proposals for clarification of the application of the Law of the Republic of

Uzbekistan «On labor protection», establishment of international cooperation of the
state in the field of labor protection, implementation of labor protection rules for
foreign citizens are introduced to the Articles 3, 4, 5, 21, 22, 33 of the Law of the
Republic of Uzbekistan «On introducing amendments and addenda to the Law of the
Republic of Uzbekistan «On labor protection» (reference No. 04/3-06-366 of
September 29, 2016 of the Committee on Labor and Social Issues of the Legislative
Chamber of the Oliy Majlis of the Republic of Uzbekistan). This will serve to
increase the effectiveness of implementation of normative and legal acts, identify the
sphere of application of labor protection norms, as well as further improve the
international private legal framework regulating labor relations;

the main directions of the state policy in the field of labor migration, the

mechanisms and forms of employment of citizens abroad, proposals on development
of the draft law «On labor migration of the Republic of Uzbekistan» reflecting the
main directions of activities of diplomatic missions on working with labor migrants
are taken into account in lawmaking activities (Reference of the Committee on
Legislation, Judicial and Legal Issues of the Legislative Chamber of the Oliy Majlis
of the Republic of Uzbekistan No.06/1-05/1370 of September 30, 2016).
Implementation of these proposals will contribute to adaptation of national
legislation of our country to international standards and integration of our citizens
into the socio-economic conditions of foreign countries;

proposals identifying the right to be used in relation to labor relations

complicated with a foreign element, regulation of labor relations with participation
of foreign citiznes and stateless persons, and other proposals in this field are taken
into account in the legislative activity (Reference No. 04/3-06-344 of the Committee
on Labor and Social Issues of the Legislative Chamber of the Oliy Majlis of the
Republic of Uzbekistan of July 19, 2016). Implementation of proposals promotes
more reliable protection of labor and social rights of foreign citiznes and stateless
persons and increases the effectiveness of legal norms regulating this sphere;


background image

32

used in developing relevant normative-legal acts on the basis of proposals

made on organization of activities of legal entities engaged in mediation activities on
employment of citizens of the Republic of Uzbekistan abroad (Reference No. 02-
09/2216 of July 27, 2016 of the Ministry of Labor of the Republic of Uzbekistan).
Implementation of these proposals will contribute to establish activities of legal
entities providing recruitment services in Uzbekistan.

Approbation of the results of the research.

The results of the research

were discussed at 12 scientific and practical conferences, including 4 international
and 8 national scientific-practical conferences.

Publication of the research results.

24 scientific works on the dissertation,

including 1 monograph, 11 scientific articles have been published (4 in foreign
publications).

The structure and volume of the dissertation.

The structure of the

dissertation consists of introduction, three chapters, conclusion, bibliography, and
annex. The volume of the dissertation is 156 pages.

THE MAIN CONTENT OF THE DISSERTATION

The

introduction

of the dissertation (abstract of the doctoral dissertation)

includes the relevance and necessity of the research theme, the relevance of the
research to the main priorities of the national science and technology development,
the level of studying the problem, the relation of the dissertation theme to the
scientific research work of higher education institution where the dissertation is
written, the objective and tasks, object and subject, methods, scientific novelty and
results of the research, reliability of research results, reliability of the research
results, scientific and practical significance of the results of the research, their
implementation, the approbation of the results of the research, announcement of
the results, the volume and structure of the dissertation.

In the first chapter of the dissertation entitled «

General characteristics of

international private labor relations

», the concept of international private labor

relations and its legal nature, the relevance of «international private labor law» and
«international labor law», the methods and principles of legal regulation of
international private labor relations has been analyzed.

The concept of international private labor relations and its legal nature, the

content and meaning of scientific categories that are closely related to one another
such as «labor relations complicated with foreign elements», «international private
legal labor relations» and «international labor relations», their general and different
aspects, as well as trends of their emergence in national and international legal acts
are explained in this chapter. The role of labor relations in international private law
on the basis of views expressed on the concept of international private labor
relations by foreign experts and scientists (A.A.Rubanov, F.F.Martens, F.Harrison,
V.A.Kanashevsky, M.M.Boguslavsky, L.P.Anufrieva, D.K.Bekyashev, J.Cheshir,
P.Nort, N.L.Lyutov) and national scientists (H.A.Rakhmonkulov, V.Y.Ergashev,
Y.Tursunov) and specific views on the content of the private legal mechanisms of
regulation have been developed.


background image

33

As a result of the analyzes, the researchers have shown that there is no

unanimous opinion and contradictory attitudes about the role of methods of labor
relations regulation in the international private law.

In addition, labor relations with a foreign element are based on private legal

relations, and the international private employment relations are based on their
legal nature, such as the equality of the parties, independence of the parties, the
disparate character of regulation, the contractual nature of occurrence and
termination, as well as with justification of combination with the general principles
of private legal regulation such as compensation for damages, etc., importance of
using collision-legal and material-legal methods of international private law for
regulating labor relations complicated with foreign element.

The Dissertant analyzes the content of views of international private labor

relations as part of international law, emphasizing that if international labor law is
regarded as a part of international law in its “formal signs”, its private legal
framework will be neglected, and that international private labor relations are
closely related to the international law.

«Soft law» in the field of international labor relations and analysis of views

of foreign experts (I.U. Lukashuk, R.Blanpayn, N.Lyutov), the ILO declarations
and recommendations of all international labor standards, ILC resolutions and
practice codes, based on a «soft law» in the field of labor relations, scientific
prognosis was made for increasing the importance of “soft law» in international
legal regulation of labor in the future.

Having recognized international private law as part of the national legal

system, the dissertation is scientifically justified by the fact that international
private labor relations are part of the subject of international private law, clearly
defining the separation of legal relations between private and public relations, it
was concluded that defining differentiated norms is unreasonable.

The Dissertant denied the views of international private labor law as a

separate legal field (G.Kutting, G. von Tolli, I.Janulov, M.Genovsky,
J.Kammerlink, J.Lion-Kan) and justified that these relations should be recognized
as small sector of international private law.

The researcher analyzed approaches of experts on understanding of

international private law methods that regulate labor relations that are complicated
by a foreign element (L.A.Lunts, M.M.Boghuslavsky, J.Stalev, S.H.Peterson, P.Ni,
V.Zvekov), came to the conclusion that these methods complement and co-exist,
separating

material-legal

and

collision

methods

as methods for regulating

international private law labor relations.

The author has developed a comprehensive set of conditions for the

application of the «proper law» principle of state collision law, which is most
closely linked to international private labor relations. As well as, based on the
possibility of applying collision principles to the regulation of complicated labor
relations with a foreign element, in the national labor law, the basic principle of
international private law – the «

lex voluntatis

» scientifically justified the procedure

and conditions for the application.


background image

34

The second chapter of the dissertation, entitled «

The experience of the

European Union and of some foreign countries in regulation of international
private labor relations

»

,

includes the EU’s legislation on collision-legal

regulation of international private labor relations, the positive experience of
countries of the Continental and Anglo-Saxon family in this area, their legislation
was comparatively and legally analysed with national normative-legal acts.

As a result of the collision-legal regulatory law of the European Union,

including the Rome Convention «On the law applicable to the Treaty», «The Rome
I» and «The Rome II» Regulations were analyzed, as a result of separation of the
new EU private legal instruments these legal norms are applied simultaneously to
the same conflict and do not lead to the competition of norms. As well as, as a
result of comparative-legal analysis of the norms of the Civil Code of the European
Union and the Republic of Uzbekistan, the necessity of introducing amendments
and additions to national legislation on the application of norms and regulations
such as

«lex voluntatis»

, «

lex loci laboris»,

«

lex fori»,

«

lex flag»

, «

the ordre

public»,

«

lex causae»,

«

mandatory

rules»

have been justified.

Within the framework of the research it was found that in some countries

(FRG, the United Kingdom, the United States, and France) there was a tendency to
strengthen the requirements for obtaining employment permits for foreigners
during the last few years, including the regulation of the domestic labor market and
the gradual increase in unemployment in these countries.

The Dissertant has analyzed the collision norms of labor relations regulation

in international private law of Switzerland, Belgium, Finland, FRG, Italy, France,
Japan, Luxembourg, Austria, the Netherlands, Spain, Panama, Poland,
Liechtenstein and a number of other countries, in recent years the norms applicable
to labor relations in practice of applying the norm that would have a more positive
impact on the hired employees in case of competition in norms has been widened,
emphasized that lawful assessment of international private labor relations has
always indicated that the employees are in a vulnerable socio-economic condition,
and justified that the government intervention in this relations is rightful, as well as
forwarded proposals on improving the national legal norms based on their positive
experience.

The researcher emphasizes that legal assessment of international private

labor relations by the legislation of Anglo-Saxon countries is in weak socio-
economic situation in relations between employers and employees, the tendency of
the legislation of these countries, in turn, determines the minimum level of labor
conditions, the administrative, criminal or civil liability will be applied on
employers violating it, analyzes the economic and legal foundations of
implementation of the principle of freedom of labor in the labor market in these
countries. As well as the dissertant shows a tendency of introduction of new
instruments of protection of human rights by establishing the rules of collective
protection of workers’ rights through collective bargaining in the national labor
legislation of the states.

The third chapter of the dissertation titled

«Improving collision-legal

regulation of international private labor relations in Uzbekistan»

describes the


background image

35

concept of collision norms applicable to international private labor relations,
problems of defining its content, issues of labor activities of Uzbekistan’s citizens
in foreign countries, and foreign citizens in Uzbekistan and improvement of its
legal mechanisms of collision-legal regulation have been analyzed in scientific-
theoretical and practical terms.

Analyzing the views of experts on concepts and types of collision norms

regulating labor relations (H.Koh, U.Magnus, Winkler von Morenfels,
I.V.Getman-Pavlova, Bure Hagland, R.Blanpine), and the legal nature of collision
norms regulating international private labor relations, developed legislative
proposals on their implementation and content of collision norms in the field of
labor, such as «

lex loci laboris», «lex bаnderae», «lex voluntatis», «proper law»,

«lex patriae», «lex nationalis», «lex loci contractus».

The dissertant proposed

the draft law of the Republic of Uzbekistan

«

On labor

migration

» and proposed to adopt it, taking into account the intensification of

external labor migration flows, the integration of Uzbekistan into the international
labor market and the need for legal regulation of these processes. As well as justified
the fact that the current status of statistical indicators does not meet the requirements
of foreign citizens conducting labor activity in Uzbekistan and the proposal of
introduction of a single system of accounts in Uzbekistan and regions.

The Dissertant proposed to develop a comprehensive program of measures for

migration in the field of labor migration for 2018-2021 and to include the following
issues:

establishing and maintaining a database on sustainable workplaces based on

monitoring the labor market of developed countries;

making long-term and mid-term transactions with countries with labor

migrants;

reducing and simplifying appropriate procedures;
radical revision of the activity of the external labor migration agency;
introduction of modern forms of regular communication of embassies and

consular services of the Republic of Uzbekistan with foreign citizens working
abroad, etc.

In the Labor Code of the Republic of Uzbekistan there are gaps in the law on

application of collision norm, when the right of the state to which the labor is being
exercised exists, and where the worker performs the work in several countries. To
eliminate these gaps, it is desirable to define a system of collision principles
applicable to this labor contract, unless it is possible to determine the applicable
law in addition to existing legislation.

During development of the contract in relation to international labor

relations to the Labor Code of the Republic of Uzbekistan or

«lex voluntatis»

principle

which stipulates that it is possible to choose the state right to be applied

after it, that is the selected country’s right by the parties, is applied when
imperative norms of a state if the law is applied without choosing in the labor
contract with labor rights of an employee when not limited or impaired, forwarded
the proposal that then it is purposeful to be implemented.


background image

36

Theoretical conclusion was made by the author on introduction of collision

norms with the principle of «in favorem» as a means of solving the problem of
collective regulation of labor relations (individual and collective) complicated with
the foreign element is the most appropriate solution to the legal nature of labor
relations.

The existing legal acts of the Republic of Uzbekistan did not set the

following legal issues: Firstly, the issue of the country of the employer’s personal
law; Secondly, the possibility of applying the parties’ autonomy in the labor
contract; Thirdly, issues of regulating labor relations of foreign citizens who
arrived in Uzbekistan to carry out consular and other diplomatic missions;
Fourthly, the collision principles that can be applied to labor relations with
complex foreign affairs; Fifthly, the issue of the right to social security, social
welfare and labor protection of workers of foreign nationality. Sixthly, social
security, social provision and labor protection of workers who are considered
foreigners.

The author has justified to newly edit the Article 11, Part 1 of the Article 72

of the Labor Code of the Republic of Uzbekistan in order to eliminate these gaps,
as well as amend the Labor Code with Chapter XVI

1

, entitled «

Application of

International Private Law to Labor Relations

»

.

This chapter includes new rules such as the general provisions for the

application of international private law in labor relations, the definition of rights
applicable to international private labor relations, the right to choose employment
under the agreement of the parties to the labor contract, the scope of law applicable
to employment contracts should be taken into account.

The legislation of the Republic of Uzbekistan defines the legal status of

foreign citizens, the current situation of the collision norms applied to the labor of
foreign citizens. The existence of gaps in the Labor Code of the Republic of
Uzbekistan, which regulates complex labor relations with foreign element, has
been elaborated in the Labor Code of the Republic of Uzbekistan, entitled
«

Regulation of labor relations with foreign citizens and stateless persons

»

,

its

adoption was proposed.

The Dissertant justified the need to introduce the labor activities of

Uzbekistan citizens working in diplomatic corps and representative offices of the
Republic of Uzbekistan located abroad to the Labor Code of the Republic of
Uzbekistan, different aspects of labor relations arising from the business trip,
internship, the new paragraph on «

Regulation of labor relations of Uzbekistan’

citizens sent to diplomatic corps and representative offices of the Republic of
Uzbekistan abroad

», aimed at defining collision connection with country law

related to organization that sent an employee abroad by analyzing their regulation,
to the Labor Code of the Republic of Uzbekistan.

At present, the following issues have been identified in attracting foreign

personnel to foreign investment companies:

Firstly, there is a lack of clear definition of the controversial norms

applicable to enterprises with foreign investment;


background image

37

Secondly, difficulties in obtaining a permit issued to them by the Agency for

Foreign Labor Migration, bureaucratic requirements for entrepreneur, providing
employment, and foreign worker, non-electronized sector, issues of paid state duty,
as well as issuance of a permit for a foreign worker for up to one year and
problems with extension;

Thirdly, the visa issue and its extension to the foreign worker and his/her

family members;

Fourthly, the short duration of obtaining employment permits for the

employees involved in joint-stock companies;

Fifthly, issues of taxation of foreign personnel and privileges enjoyed by them

in law enforcement practice.

In the research, in order to provide more convenience for foreign investors in

Uzbekistan, indicating the necessity to create an electronic accreditation system for
free economic zones and trade representative offices of foreign legal entities and
their attracted foreign workers, the proposal was justified to newly edit the 9

th

paragraph of the Article 12 on «Economic activity of foreign investors» and amend
it with paragraph 10, 3

rd

paragraph of the Article 14.

In addition, the author outlines a number of investment incentives for

Uzbekistan to further streamline the procedures for attracting highly qualified
foreign specialists by foreign investors and entrepreneurs, allowing investors to
employ foreigners in a simplified manner, allowing foreigners to develop a list of
industries or specialties that are permitted to carry out labor activity, the center of
public services and the necessity to introduce an electronic system between the
public service centers and the Agency.

The researcher critically analyzes normative and legal acts regulating the

employment of foreign experts in Uzbekistan and has identified existing problems
in this field and substantiated proposals for their improvement.

One of the new legal mechanisms in the field of international labor relations

is the intermediary activity of these citizens, which employs foreigners.

It should be noted that today, private mediation services are not regulated in

Uzbekistan. Given the high demand for activities in this area, there is currently a
legal and institutional framework to allow for state-licensed activities, with clear
requirements for obtaining legal services.

In this context, the author has unofficially sought to limit the state monopoly

in the work of individuals who are employed abroad, to prevent illegal labor
migration, to prevent human rights violations and to organize external labor
migration, the necessity to adopt a decision «On legal entities engaged in
mediation activities of citizens of the Republic of Uzbekistan abroad», which
envisages the establishment of recruiting services for private employment on the
basis of strict government control in the initial period.

The author justified the proposal of taking into account the equal

opportunities for foreign workers and stateless persons working in the territory of
the Republic of Uzbekistan to ensure the protection of labor in their labor activity,
the need to develop a new approach to the law enforcement practice, to decide
whether or not to apply labor protection legislation to individuals acting on a fee-


background image

38

paying basis, as well as to introduce the norms on the guarantees and labor rights
for foreigners in hiring and other employment.





CONCLUSION

The following theoretical and scientifically-practical conclusions were made

as a result of the research conducted on the dissertation on «Improving the collision-
legal regulation of labor relations in Uzbekistan»:

1. The fact is justified that the Civil Code of the Republic of Uzbekistan is not

applied directly to the regulation of labor relations as regulated by Section VI,
«Implementation of international private law in civil law relations».

2. The fact that international private labor relations is a network of

international private law has been defined as follows:

complicated by the foreign element of the subject, the object and the content

of international labor relations;

establishment of international labor relations on a contractual basis and based

on voluntary, liberal, legal equality and other principles of relations between the
parties;

the diversity of labor legislation of foreign countries;
the development of universal and regional legal documents aimed at

regulating international labor relations.

3. The concept of «international private labor relations» and «labor relations

with a foreign element» is based on the same meaning, and that these concepts have
a distinctive feature with the notion of «international labor relations».

4. To develop a comprehensive program of labor migration for 2018-2021 and

to include the following:

establishing and maintaining a database on ensuring sustainable workplaces

based on monitoring the labor market of developed countries;

concluding long-term and mid-term agreements with countries in need for

labor migrants;

reducing and simplifying appropriate procedures;
full revision of activities of the Agency for External Labor Migration Issues;
introduction of modern forms of regular communication of embassies and

consular services of the Republic of Uzbekistan with foreign citizens working
abroad, etc.

5. Introduction of «

lex voluntatis

» principle to the Labor Code of the

Republic of Uzbekistan in a limited way, if the labor contract does not limit or
impair the labor rights of an employee, which can be established by the imperative
norms of the state in cases where the parties do not show the right of any state.

6. Articles 10 to 12 of the Labor Code of the Republic of Uzbekistan have

been based on the absence of collision norms aimed at regulating complex labor


background image

39

relations with the content of a foreign element, which has been proven to be
limited to setting territorial and national regulations.

7. Recommendations on improving the Labor Code of the Republic of

Uzbekistan:

1)

The text of Article 11

shall be edited in the following form:

«Labor legislation based on the labor agreement with the employer will be

applied to foreign citiznes and stateless persons working in the territory of the
Republic of Uzbekistan, with participation of foreign citizens, stateless persons or
directly to their organizations, as well as to international organizations and foreign
legal entities, transnational corporations and their affiliates, representative offices,
organizational structures, subsidiary companies, if not provided by this Code and
international agreements of the Republic of Uzbekistan»;

2) Justifying that international private legal labor relations are contractual,

based on the content of the parties, and the importance of determining the equality of
the parties, to amend the Article 72, Part 1 of the Labor Code of the Republic of
Uzbekistan, entitled «The concept of the Labor Contract and the parties», in the
following way:

«Labor contract is the agreement between the employee and the employer on

payment of a certain amount of qualification, skills, employment under the terms
of the agreement between the parties to the dispute, as well as labor laws and other
normative acts in subordination to the internal labor law»;

3) The Labor Code of the Republic of Uzbekistan has proven the absence of

collision norms in relation to labor relations complicated with the foreign element
and is supplemented by Chapter XVI

1

, «Implementation of international private

legal norms in labor relations»;

4) In order to introduce the principle of «lex voluntatis» in relation to labor

contract, Article 294

2

of the Labor Code, entitled «Choice of law based on the

agreement of the parties to the labor contract with the foreign element», shall be
adopted in the following edition:

«The right to a labor contract with a foreign employee may be agreed upon

by the parties during the labor contract conclusion or after the conclusion of the
contract, the rights applicable to the present law. The parties may at any time agree
on a change in the law applicable to the employment contract.

Establishing or amending the labor contract’s right to choose is subject to a

written form. The right to be exercised by the Parties means the enjoyment of the
material rights of any country.

Failure to comply with the written form of the selection (or modification) of

the rights by the parties means that the rights applicable to the employment
contract are not determined by the parties.

The rights of two or more states may be applied to the elements of the

employment contract.

The right to be exercised by the parties must not deprive the employee of his

or her personal law or of the labor protection and other legal safeguards established
by the imperative norms of the state of employment.


background image

40

If the circumstances of the case indicate that the employment contract is

indivisible to one state, the right of the elected state party shall not limit the
movement of imperative norms of that state to which the contract is most closely
connected.

In case of non-selection of the right to a labor contract by the parties, the

right to be imposed on the labor contract shall be determined in accordance with
the Article 294

3

of this Code»;

5) To supplement the Labor Code of the Republic of Uzbekistan with the

Article

294

3

on «Determination of the rights applicable to labor relations in the

absence of the parties’ agreement» envisaging consolidation of the principle of the
labor activity (

«lex loci laboris»

) in the following edition:

«The rights of the state to which the labor activity (full or substantial part) is

carried out shall be applied to the labor contract, unless the rights applicable to the
employment contract are determined by the parties.

Labor relations of the employee employed by the water and air transport shall

be governed by the law of the state in which the vehicle is under the flag of that
state.

Employment contract of railway and road transport employees is subject to

the law of the state where the employer is the principal performer.

If the labor activity is carried out by a person who has been sent to a business

trip by the relevant agencies of another state, the labor law of that country of origin
shall apply.

If the right to be applied to an employment contract is not possible under the

provisions of this article, the labor law of the country which is most closely
connected with the labor contract is applied».

6) The Labor Code of the Republic of Uzbekistan has gaps in the legislation

regulating the labor relations complicated by the foreign element, and based on
practical examples, in order to eliminate them, the Labor Code of the Republic of
Uzbekistan shall be amended with the paragraph titled «Regulation of labor relations
with foreign citizens and stateless persons»;

7) based on the absence of legal norms regulating the labor relations of the

employees sent to the diplomatic missions and representative offices of the Republic
of Uzbekistan in foreign countries, it was suggested to introduce a new paragraph
titled «Labor activity regulation of employees sent to the diplomatic missions and
representative offices of the Republic of Uzbekistan in foreign countries» to the
Labor Code of the Republic of Uzbekistan.

15. The need was justified for the main directions of state policy in the field

of labor migration, mechanisms and forms of employment of citizens abroad, the
main functions of diplomatic missions working with migrants, measures for legal
protection of Uzbekistan citizens abroad was developed in accordance with the draft
law «On labor migration of the Republic of Uzbekistan», which describes the
measures taken, and is developed in accordance with the Annex.

16. The need for adopting the Law of the Republic of Uzbekistan «On legal

entities engaged in intermediary activities of citizens of the Republic of Uzbekistan
abroad», regulating the provision of citizens of the Republic of Uzbekistan with the


background image

41

right to independently work abroad by obtaining a special permit (license) from the
Ministry of Labor and Employment of the Republic of Uzbekistan has been
justified.

17. The validity of amending Article 3 of the Law of the Republic of

Uzbekistan «On labor protection» with the third part of the following edition has
been justified:

«Citizens of the Republic of Uzbekistan working in foreign countries shall

apply labor protection legislation of the employer’s country of residence. The
legislation of the Republic of Uzbekistan on labor protection shall apply to all
enterprises located on the territory of the Republic of Uzbekistan, as well as foreign
citizens and persons without citizenship, fully or partially affiliated with foreign
legal and physical persons, working at enterprises located in the territory of the
Republic of Uzbekistan».

18. It has been proposed to introduce the following amendments and additions

to the Law of the Republic of Uzbekistan «On Foreign Investments»:

1) Paragraph 9 of the Article 12 on «Economic activity of foreign investors»

shall be amended in the following edition and supplemented by Chapter 10:

«Labor relations of employees with enterprises with foreign investments are

regulated by the legislation of the Republic of Uzbekistan, unless otherwise
stipulated by international treaties of the Republic of Uzbekistan and labor contract
concluded between the parties.

Social insurance and social security of foreign employees of the enterprises

with foreign investments shall be carried out in accordance with the international
treaties of the Republic of Uzbekistan or in accordance with the procedure
established by the labor contract concluded between the parties»;

2) Paragraph 3 of the Article 14 on «Involvement of Foreign Workers» shall

be amended in the following edition:

«Issues related to payment of salaries, vacations and retirement benefits for

foreign workers should be established in labor contracts with each of them. The
right of a foreign worker to regulate labor relations by the parties should be
selected only in written form, so that the selected right would be closely linked
with the labor contract and not less than the conditions provided for by the labor
legislation of the Republic of Uzbekistan. Foreign workers may pay wages and
other legally-received proceeds to other countries without any restrictions upon
payment of taxes and mandatory payments set forth in the law».

21. In order to further simplify activities of the Ministry of Foreign Affairs

and facilitate the entry of foreign citizens to Uzbekistan, it is expedient to adjust
the Ministry’s website www.evisa.mfa.uz to international standards and to open a
blog for online questions.

22. Proposal for development of a list of industries or professions on that are

allowed to implement labor activity on the territory of the Republic of Uzbekistan
by foreign citizens has been justified, as well as necessity to submit labor
inspection documents and service centers for issuing labor permits to attract
foreign labor force has been justified.


background image

42

23. It has been justified that it is reasonable to identify countries that invest

in Uzbekistan and to allow investors to hire foreigners in a simplified manner in
order to further simplify procedures for attraction of highly qualified foreign
specialists by foreign investors and entrepreneurs.


background image

43

НАУЧНЫЙ СОВЕТ DSc.27.06.2017.Yu.22.01 ПО ПРИСУЖДЕНИЮ

УЧЕНЫХ СТЕПЕНЕЙ ПРИ ТАШКЕНСТКОМ ГОСУДАРСТВЕННОМ

ЮРИДИЧЕСКОМ УНИВЕРСИТЕТЕ

ТАШКЕНТСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ ЮРИДИЧЕСКИЙ

УНИВЕРСИТЕТ

МУСАЕВ БЕКЗОД ТУРСУНБОЕВИЧ

СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ КОЛЛИЗИОННО-ПРАВОВОГО

РЕГУЛИРОВАНИЯ ТРУДОВЫХ ОТНОШЕНИЙ В УЗБЕКИСТАНЕ

12.00.03 – Гражданское право. Предпринимательское право.

Семейное право. Международное частное право

АВТОРЕФЕРАТ ДОКТОРСКОЙ (PhD) ДИССЕРТАЦИИ ПО ЮРИДИЧЕСКИМ

НАУКАМ

Ташкент – 2018


background image

44

Тема докторский диссертации зарегистрирована Высшей аттестационной комиссией

при Кабинете Министров Республики Узбекистан за номером В2017.2.PhD/Yu43.

Докторская диссертация выполнена в Ташкентском государственном юридическом

университете.

Автореферат диссертации размещен на трех языках (узбекском, английском, русском

(аннотация)) на веб-сайте Научного совета (www.tsul.uz) и Портале Информационной
образовательной сети «Ziyonet» (www.ziyonet.uz).

Научный руководитель:

Рўзиев Рустам Жабборович

доктор юридических наук, профессор

Официальные оппоненты:

Гулямов Саид Саидахрарович

доктор юридических наук, профессор

Рустамбеков Исломбек Рустамбекович

доктор юридических наук, доцент

Ведущая организация:

Академия внутренних дел

Республики Узбекистан

Защита диссертации состоится 5 июня 2018 года в 10:00 часов на заседании Научного совета

DSc.27.06.2017.Yu.22.01 при Ташкентском государственном юридическом университете. (Адрес:
100047, г.Ташкент, улица Сайилгох, 35. Тел.: (99871) 233-66-36; факс: (998971) 233-37-48; e-mail:
info@tsul.uz).

С докторской диссертацией (PhD) можно ознакомиться в Информационно-ресурсном центре

Ташкентского государственного юридического университета (зарегистрировано за №842).
(Адрес: 100047, г.Ташкент, ул. А.Темура, 13. Тел.: (99871) 233-66-36).

Автореферат диссертации разослан ____ мая 2018 года.
(протокол реестра № __ от ___ _______ 2018 года).

Н.С.Салаев

Председатель

Научного

совета

по

присуждению ученых степеней, доктор
юридических наук, доцент

У.А.Тухташева

Секретарь

Научного совета по присуждению

ученых степеней, кандидат юридических
наук, профессор

Н.Ф.Имомов

Председатель научного семинара при
Научном совете по присуждению ученых
степеней, доктор юридических наук, доцент


background image

45

ВВЕДЕНИЕ (Аннотация докторской диссертации)

Целью

исследования

является

разработка

предложений

и

рекомендаций, направленных на совершенствование коллизионно-правового
регулирования трудовых отношений, осложненных иностранным элементом,
и повышение эффективности практики их применения.

Объектом исследования

является система отношений, связанных с

коллизионно-правовым регулированием трудовых отношений, осложненных
иностранным элементом, в Узбекистане.

Научная новизна исследования

заключается в следующем:

обоснована возможность применения Трудового кодекса и Закона

Республики Узбекистан «Об охране труда» к трудовым отношениям
иностранных граждан и лиц без гражданства;

обоснована необходимость применения законодательных актов

касательно

регулирования

труда,

если

иное

не

предусмотрено

международными договорами, также и в отношении иностранных граждан,
являющихся работодателями, на территории Узбекистана;

обоснованы предложения об определении условий труда в

международных

частноправовых

отношениях,

унификации

норм

национальных и международных правовых документов касательно факторов
неблагоприятного производства и их установления;

обоснована обязательность применения требований законодательных

актов Республики Узбекистан в сфере труде в отношении лиц, исполняющих
работы (оказывающих услуги) по гражданско-правовым договорам.

Внедрение результатов исследования.

На основе научных

результатов,

полученных

по

исследованию

коллизионно-правового

регулирования трудовых отношений в Узбекистане:

предложения об определении области применения Закона Республики

Узбекистан

«Об

охране

труда»,

установлении

международного

сотрудничества государства в области охраны труда, применения норм
касательно охраны труда в отношении иностранных граждан внесены в статьи
3, 4, 5, 21, 22, 33 Закон Республики Узбекистан «О внесении изменений и
дополнений в Закон Республики Узбекистан «Об охране труда»» (Справка
Комитета по труду и социальным вопросам Законодательной палаты
ОлийМажлиса Республики Узбекистан от 29 сентября 2016 года № 04/3-06-
366). Это позволит повысить эффективность применения нормативно-
правовых актов на практике, определить сферу применения норм касательно
охраны труда, а также послужит дальнейшему совершенствованию
международно- частноправовых основ, регулирующих трудовые отношения;

предложения о разработке проекта Закона Республики Узбекистан «О

трудовой миграции Республики Узбекистан», включающего в себя основные
направления государственной политики в сфере трудовой миграции, механизм
и формы трудоустройства граждан зарубежом, основные направления
деятельности дипломатических представительств в сфере работы с трудовыми
мигрантами были учтены в законотворческой деятельности (Справка


background image

46

Комитета

по

законодательству

и

судебно-правовым

реформам

Законодательной палаты ОлийМажлиса Республики Узбекистан от 30
сентября 2016 года № 06/1-05/1370). Реализация данных предложений
послужит приведению законодательства Республики Узбекистан в
соответствии с международными стандартами и интеграции граждан к
социально-экономическим условиям иностранных государств;

предложения об определении применимого права к трудовым

отношениям, осложненным иностранным элементом, регулировании
трудовых отношений с участием иностранных граждан и лиц без гражданства,
а также другие предложения в данной сфере были учтены в законотворческой
деятельности (Справка Комитета по труду и социальным вопросам
Законодательной палаты ОлийМажлиса Республики Узбекистан от 19 июля
2016 года № 04/3-06-344). Реализация предложений способствует дальнейшей
надежной защите трудовых и социальных прав иностранных граждан и лиц
без гражданства, повышению эффективности правовых норм, регулирующих
данную сферу;

предложения касательно организации деятельности юридических лиц,

занимающихся посреднической деятельности по трудоустройству граждан
Республики Узбекистан зарубежом были использованы при разработке
соответствующих нормативно-правовых актов (Справка Министерства труда
Республики Узбекистан от 27 июля 2016 года № 02-09/2216). Реализация
данных предложений послужит налаживанию деятельности юридических лиц,
оказывающих рекрутинговые услуги в Узбекистане.

Объем и структура диссертации.

Диссертация состоит из введения,

трех глав, заключения, списка использованной литературы и приложений.
Объем диссертации составляет 154 страниц.


background image

47

ЭЪЛОН ҚИЛИНГАН ИШЛАР РЎЙХАТИ

СПИСОК ОПУБЛИКОВАННЫХ РАБОТ

LIST OF PUBLISHED WORKS

I бўлим (I часть; I part)

1.

Мусаев Б. Т. Халқаро хусусий меҳнат муносабатларини ҳуқуқий

тартибга солиш (Европа иттифоқи ва айрим хорижий мамлакатлар
мисолида). Монография. – Тошкент : ТДЮУ, 2016. – 196 б.

2.

Мусаев Б. Т. Чет эл элементи билан мураккаблашган меҳнат

муносабатларига эрк мухторияти тамойилини татбиқ қилишнинг ўзига хос
жиҳатлари. // Ўзбекистон қонунчилиги таҳлили, – №1-2. 2014. – Б. 28-31.
(12.00.00; №9).

3.

Мусаев Б. Т.

Ўзбекистонда чет эл фуқароларининг меҳнат

муносабатларини ҳуқуқий тартибга солиш масалалари. // Демократлаштириш
ва инсон ҳуқуқлари, – №3 (67) 2015. – Б. 17-22. (12.00.00; №5).

4.

Мусаев Б. Т. Халқаро меҳнат муносабатларини коллизион-ҳуқуқий

тартибга солиш: Ўзбекистон ва хорижий давлатлар қонунчилиги таҳлили. //
Ўзбекистон қонунчилиги таҳлили, – №2 2015. – Б. 65-69. (12.00.00; №9).

5.

Мусаев Б. Т. Меҳнат муносабатларини халқаро хусусий-ҳуқуқий

тартибга солишнинг назарий жиҳатлари. // ИИВ Академияси Ахборотномаси,
2015 йил – №4. – Б. 70-75. (12.00.00; №12).

6.

Мусаев Б. Т. Халқаро меҳнат муносабатларини коллизион-ҳуқуқий

тартибга солиш. // Бердақ номидаги Қорақалпоқ давлат университетининг
Ахборотномаси, 2015 йил – №4 (29). – Б. 72-76. (12.00.00; №8).

7.

Musaev B.T. Analysis of theoretical views on inclusion of labor relations

into the subject of international private law. // Демократлаштириш ва инсон
ҳуқуқлари, – №1 (69) 2016. – Б. 103-106. (12.00.00; №5).

8.

Мусаев Б. Т. Халқаро меҳнат муносабатларини тартибга солувчи

Англия ҳуқуқи ва унинг ўзига хос жиҳатлари. // Ўзбекистон Республикаси
Президенти ҳузуридаги Давлат бошқарув академияси. «Жамият ва
бошқарув» журнали, 2016 йил – №4, – Б. 184-191. (12.00.00; №6).

9.

Мусаев Б. Т. Правовые основы организации трудовой деятельности

граждан Республики Узбекистан за рубежом. // Право и жизнь. Независимый
научно-правовой журнал. Москва 2015, 207 (9) – 208 (10). – Б. 77-89.
(12.00.00; №18).

10.

Мусаев Б. Т.

Совершенствование законодательства, регулирующего

труд иностранных граждан в Республике Узбекистан (Improvement of the
Legislation Regulating the Labor of Foreign Citizens in the Republic of
Uzbekistan). // «JournalIPL» Журнал международного частного права. 2016
год. – № 1 (91). – Б. 23-34. (12.00.00; №11).

11.

Мусаев Б. Т.

Правовые

основы,

регулирующие

трудовые

отношения, осложненные иностранным элементом в Республике Узбекистан.
// International

Scientific

Journal

EURO-AMERICAN

SCIENTIFIC


background image

48

COOPERATION: research articles / Responsible editors: Tonkyh S., Pryhodko N.,
Mintz A. – Hamilton, Canada: «Accent Graphics Communications», December
2015. – Volume 11. – 110 p. – Б. 60-63. (12.00.00; №3).

12.

Musaev B.T. Concept, legal nature and classification of labor relations,

complicated by a foreign element. International Journal of Advanced Research, –
India, Aprel 2016, Volume 4, Issue 6, 1009-1019. – Б. 1009-1019. (Impact factor
№ 6.118 - Index Copernicus - 56.43.).

13.

Мусаев Б. Т. Experience of Uzbekistan in terms of legal regulation of

foreign citizens’ labor activities // «The Eighth International Scientific Conference
on Private and Public Law». Proceedings of the Conference (October 10, 2015).
«East West» Association for Advanced Studies and Higher Education GmbH.
Vienna. 2015. 86 P. – Б. 64-70.

14.

Мусаев Б. Т. Ensuring labor rights of intergovernmental citizens: at the

example of cooperation between the Republic of Uzbekistan and the Republic of
Korea. // Материалы конференции «Современное состояние и тенденция
развития законодательства Республики Таджикистан и стран СНГ».
Материалы Четвертой Международной научной студенческой конференции,
посвященной Году молодежи (Душанбе, 28 апреля 2017 г.) – Душанбе:
РТСУ, 2017. – Б. 329-331.

15.

Демократик

ислоҳотларни

чуқурлаштириш

шароитида

Ўзбекистонда шахснинг меҳнат қилиш ҳуқуқини ишончли таъминлашнинг
ҳуқуқий асослари // Обеспечение надежной защиты прав и свобод человека –
важнейшее направление демократического обновления и модернизации
страны: опыт Узбекистана (материалы международной конференции)
26-27 ноября 2015 года, г. Ташкент. – Б. 329-337.

16.

Мусаев Б. Т. Меҳнат миграциясини универсал даражада тартибга

солишда Халқаро Меҳнат Ташкилотининг тутган ўрни. // «Ўзбекистон
Республикасининг Меҳнат кодекси: ютуқлари ва такомиллаштириш
истиқболлари» мавзусидаги Республика илмий-амалий конференция
материаллари тўплами. Тошкент. ТДЮУ 2016 йил. - Б. 100-107.

II бўлим (II часть; II part)

17.

Musaev B.T. Collision principles in labor relations complicated by a

foreign element: experience of Uzbekistan and foreign countries. // European
Reforms Bulletin (scientific peer-reviewed journal), 2015 year, – №4. – Б. 128-
132.

18.

Мусаев Б. Т. Халқаро хусусий ҳуқуқ ва халқаро меҳнат ҳуқуқининг

ўзаро нисбатини аниқлашнинг айрим масалалари. // «Мамлакатимизда
ижтимоий-иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш шароитида меҳнат
қонунчилигини такомиллаштириш муаммолари» мавзусидаги Республика
илмий-амалий конференция материаллари тўплами. – Т.: ТДЮУ, 2015. – 251
б. – Б 47-50.

19.

Мусаев Б. Т. Ўзбекистонда меҳнат муносабатларини коллизион-

ҳуқуқий тартибга солишни такомиллаштириш. // Давлат ва ҳуқуқнинг


background image

49

долзарб муаммолари. Республика илмий-амалий конференция материаллари
тўплами. – Т.: ТДЮУ, 2015. – 720 б. – Б 288-294.

20.

Мусаев Б. Т. Ўзбекистонда чет эл фуқароларининг меҳнат

муносабатларини ҳуқуқий тартибга солишни такомиллаштириш масалалари
// 21-аср – интеллектуал авлод асри шиори остидаги шиори остидаги илмий –
амалий конференция материаллари тўплами. – Т.: Ўзбекистон миллий
университети, 2015. – 349 б. – Б 72-76.

21.

Мусаев Б. Т. Тадбиркорлар томонидан чет эл фуқаролари билан

меҳнат шартномаларини тузишга оид миллий қонунчилик нормаларини
такомиллаштириш // «Тадбиркорлик қонунчилигини такомиллаштириш
масалалари» мавзусида ўтказилган республика илмий-амалий конференция
материаллари тўплами. – Т.: ТДЮУ. 2015 й. 227 б. – Б. 126-133.

22.

Мусаев Б. Т. Вояга етмаганлар меҳнатини ҳуқуқий тартибга

солувчи халқаро ҳуқуқий ҳужжатларни Ўзбекистон қонунчилигига татбиқ
қилиниши. // «Права ребенка: национальный и зарубежный опыт» сборник
материалов круглого стола. Т.: ТГЮУ. 2015 г. 100 с. –Б. 60-65.

23.

Мусаев Б. Т. Ўзбекистон Республикаси конституцияси ва миллий

қонунчиликни шахснинг меҳнат ҳуқуқларини таъминлаш борасидаги халқаро
стандартларга мувофиқлиги. // «Конституция Республики Узбекистан: наука,
образование и воспитание молодѐжи» материалы IV традиционной научно-
практической конференции. Т.: ТГЮУ. 3-4 декабря 2015 г. 277 с.

24.

Мусаев Б. Т. Чет эл элементи билан мураккаблашган меҳнат

муносабатларини тартибга солиш соҳасида ҳуқуқни унификация қилиш
масалалари.

//

Бозор

муносабатларида

меҳнат

қонунчилигини

ривожлантириш истиқболлари давра суҳбати материаллари тўплами. – Т.:
ТДЮУ, 2015. – 202 б. – Б 67-73.

References

Мусаев Б. Т. Халқаро хусусий меҳнат муносабатларини ҳуқуқий тартибга солиш (Европа иттифоки ва айрим хорижий мамлакатлар мисолида). Монография. - Тошкент : ТДЮУ, 2016.- 196 б.

Мусаев Б. Т. Чет эл элемента билан мураккаблашган меҳнат муносабатларига эрк мухторияти тамойилини татбик қилишнинг ўзига хос жихатлари. // Узбекистан конунчилиги тахдили, - №1-2. 2014. - Б. 28-31. (12.00.00; №9).

Мусаев Б. Т. Ўзбекистонда чет эл фуқароларининг меҳнат муносабатларини ҳуқуқий тартибга солиш масалалари. // Демократлаштириш ва инсон хукуклари, - №3 (67) 2015. - Б. 17-22. (12.00.00; №5).

Мусаев Б. Т. Халқаро меҳнат муносабатларини коллизион-ҳукуқий тартибга солиш: Узбекистан ва хорижий давлатлар конунчилиги тахдили. // ■Узбекистан конунчилиги тахдили, -№2 2015. - Б. 65-69. (12.00.00; №9).

Мусаев Б. Т. Мехнат муносабатларини халкаро хусусий-ҳуқуқий тартибга солишнинг назарий жихатлари. // ИИВ Академияси Ахборотномаси, 2015 йил - №4. - Б. 70-75. (12.00.00; №12).

Мусаев Б. Т. Халкаро мехнат муносабатларини коллизион-хукукий тартибга солиш. // Бердақ номидаги Қоракалпоқ давлат университетининг Ахборотномаси, 2015 йил - №4 (29). - Б. 72-76. (12.00.00; №8).

Musaev В.Т. Analysis of theoretical views on inclusion of labor relations into the subject of international private law. // Демократлаштириш ва инсон хукуклари,-№ 1 (69) 2016.-Б. 103-106. (12.00.00; №5).

Мусаев Б. Т. Халқаро мехнат муносабатларини тартибга солувчи Англия ҳуқуки ва унинг ўзига хос жихатлари. // Ўзбекистон Республикаси Президента хузуридаги Давлат бошкарув академияси. «Жамият ва бошқарув» журнали, 2016 йил - №4, - Б. 184-191. (12.00.00; №6).

Мусаев Б. Т. Правовые основы организации трудовой деятельности граждан Республики Узбекистан за рубежом. // Право и жизнь. Независимый научно-правовой журнал. Москва 2015, 207 (9) - 208 (10). - Б. 77-89. (12.00.00; №18).

Мусаев Б. Т. Совершенствование законодательства, регулирующего труд иностранных граждан в Республике Узбекистан (Improvement of the Legislation Regulating the Labor of Foreign Citizens in the Republic of Uzbekistan). И «JournallPL» Журнал международного частного права. 2016 год.-№ 1 (91).-Б. 23-34. (12.00.00; №11).

Мусаев Б. Т. Правовые основы, регулирующие трудовые отношения, осложненные иностранным элементом в Республике Узбекистан. // International Scientific Journal EURO-AMERICAN SCIENTIFIC COOPERATION: research articles / Responsible editors: Tonkyh S., Pryhodko N., Mintz A. - Hamilton, Canada: «Accent Graphics Communications», December 2015. - Volume 11. - 110 p. - Б. 60-63. (12.00.00; №3).

Musaev B.T. Concept, legal nature and classification of labor relations, complicated by a foreign clement. International Journal of Advanced Research, -India, Aprcl 2016, Volume 4, Issue 6, 1009-1019. - Б. 1009-1019. (Impact factor № 6.118 - Index Copernicus - 56.43.).

Мусаев Б. T. Experience of Uzbekistan in terms of legal regulation of foreign citizens’ labor activities // «The Eighth International Scientific Conference on Private and Public Law». Proceedings of the Conference (October 10, 2015). «East West» Association for Advanced Studies and Higher Education GmbH. Vienna. 2015. 86 Р.-Б. 64-70.

Мусаев Б. T. Ensuring labor rights of intergovernmental citizens: at the example of cooperation between the Republic of Uzbekistan and the Republic of Korea. // Материалы конференции «Современное состояние и тенденция развития законодательства Республики Таджикистан и стран СНГ». Материалы Четвертой Международной научной студенческой конференции, посвященной Году молодежи (Душанбе, 28 апреля 2017 г.) - Душанбе: РТСУ, 2017.-Б. 329-331.

Демократок ислоҳотларни чукурлаштириш шароитида Ўзбекистонда шахенинг мехнат килиш хукукини ишончли таъминлашнинг ҳукуқий асослари // Обеспечение надежной защиты прав и свобод человека -важнейшее направление демократического обновления и модернизации страны: опыт Узбекистана (материалы международной конференции) 26-27 ноября 2015 года, г. Ташкент. - Б. 329-337.

Мусаев Б. Т. Меҳнат миграциясини универсал даражада тартибга солишда Халқаро Меҳнат Ташкилотининг тутган ўрни. // «Узбекистан Республикасининг Меҳнат кодекси: ютуклари ва такомиллаштириш истиқболлари» мавзусидаги Республика илмий-амалий конференция материаллари тўплами. Тошкент. ТДЮУ 2016 йил. - Б. 100-107.

Musaev B.T. Collision principles in labor relations complicated by a foreign element: experience of Uzbekistan and foreign countries. // European Reforms Bulletin (scientific pccr-reviewcd journal), 2015 year, - №4. - Б. 128-132.

Мусаев Б. T. Халқаро хусусий ҳуқуқ ва халқаро меҳнат ҳуқуқининг ўзаро нисбатини аниқлашнинг айрим масалалари. // «Мамлакатимизда ижтимоий-иқтисодий ислохотларни чуқурлаштириш шароитида меҳнат қонунчилигини такомиллаштириш муаммолари» мавзусидаги Республика илмий-амалий конференция материаллари тўплами. - Т.: ТДЮУ, 2015. - 251 б.-Б 47-50.

Мусаев Б. Т. Ўзбекистонда мехнат муносабатларини коллизион-ҳуқуқий тартибга солишни такомиллаштириш. // Давлат ва ҳуқуқнинг долзарб муаммолари. Республика илмий-амалий конференция материаллари тўплами. - Т.: ТДЮУ, 2015. - 720 б. - Б 288-294.

Мусаев Б. Т. Ўзбекистонда чет эл фуқароларининг меҳнат муносабатларини ҳуқуқий тартибга солишни такомиллаштириш масалалари // 21-аср - интеллектуал авлод асри шиори остидаги шиори остидаги илмий -амалий конференция материаллари тўплами. - Т_: Узбекистан миллий университета, 2015. - 349 б. - Б 72-76.

Мусаев Б. Т. Тадбиркорлар томонидан чет эл фукаролари билан меҳнат шартномаларини тузишга оид миллий қонунчилик нормаларини такомиллаштириш // «Тадбиркорлик конунчилигини такомиллаштириш масалалари» мавзусида ўтказилган республика илмий-амалий конференция материаллари тўплами. - Т.: ТДЮУ. 2015 й. 227 б. - Б. 126-133.

Мусаев Б. Т. Вояга етмаганлар меҳнатини ҳуқуқий тартибга солувчи халқаро ҳукукий ҳужжатларни Узбекистан конунчилигига татбиқ қилиниши. // «Права ребенка: национальный и зарубежный опыт» сборник материалов круглого стола. Т.: ТГЮУ. 2015 г. 100 с. -Б. 60-65.

Мусаев Б. Т. Узбекистан Республикаси конституцияси ва миллий қонунчиликни шахснинг меҳнат ҳукуқларини таъминлаш борасидаги халқаро стандартларга мувофиқлиги. // «Конституция Республики Узбекистан: наука, образование и воспитание молодёжи» материалы IV традиционной научно-практической конференции. Т.: ТГЮУ. 3-4 декабря 2015 г. 277 с.

Мусаев Б. Т. Чет эл элемента билан мураккаблашган меҳнат муносабатларини тартибга солиш соҳасида ҳуқукни унификация килиш масалалари. // Бозор муносабатларида мехнат конунчилигини ривожлантириш истиқболлари давра сухбати материаллари тўплами. - Т_: ТДЮУ, 2015. - 202 б. - Б 67-73.

inLibrary — is a scientific electronic library built on the paradigm of open science (Open Science), the main tasks of which are the popularization of science and scientific activities, public quality control of scientific publications, the development of interdisciplinary research, a modern institute of scientific review, increasing the citation of Uzbek science and building a knowledge infrastructure.

CONTACTS:

Republic of Uzbekistan, Tashkent, Parkent street 51, floor 2

(+998) 99-006-61-10

info@inscience.uz

NAVIGATION:

Journals
Conferences
Organizations
Authors
Blog
Contact
© Copyright 2025 in Science All Rights Reserved | Developed by in Science | Site create by in Designer