Hozirgi vaqtda suyultirilgan tabiiy gaz global uglevodorod bozorida tobora muhim rol o'ynamoqda. Suyultirilgan tabiiy gaz iste'molining ko'payishi nafaqat ayrim mamlakatlar va mintaqalarda o'z energiya resurslarining yetishmasligi, balki, avvalambor, suyultirilgan tabiiy gazning boshqa energiya manbalariga nisbatan sezilarli afzalliklari bilan bog'liq. Birinchidan, suyultirilgan tabiiy gazni etkazib berish uchun gaz quvurlari tizimini, shu jumladan borish qiyin bo'lgan joylarda qurish va texnik xizmat ko'rsatishning hojati yo'q. Suyultirilgan tabiiy gazning asosiy afzalligi uni dengiz orqali uzoq masofalarga tashish, okeanlararo etkazib berishni amalga oshirish va eng past narxlarda bozorlarda sotish qobiliyatidir. Bu ayniqsa, energiya xavfsizligini mustahkamlash va gaz eksportini diversifikatsiya qilishga intilayotgan O'zbekiston uchun to'g'ri keladi. Ikkinchidan, suyultirilgan tabiiy gaz quvur liniyasiga nisbatan yuqori sifat bilan tavsiflanadi. Buning sababi shundaki, suyultirish jarayonida gaz zararli aralashmalar va oltingugurt birikmalaridan tozalanadi, shuning uchun chiqishda metan miqdori yuqori bo'lgan deyarli toza gaz olinadi. Bundan tashqari, suyultirilgan tabiiy gaz uglevodorod elektr energiyasi olishda ekologik toza manba hisoblanadi.
Тадқиқот объектлари: ҳайвон заҳарлари ва уларнинг компонентлари.
Ишнинг мақсади: айрим ҳайвонларнинг заҳарлари ва компонентларининг кон томирлари нерв-мускул ҳужайралари ва гемостаз активациясига таъсир механизмининг токсикологик хусусиятини ўрганиш.
Тадқиқот усуллари: биофизикавий, биокимёвий, физиологик тадқиқот методлари.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилнгн: Argiope lobata, Anemesia sp., Eresus niger, Agelena labirintica, Allohona singorensis ўргимчаклари, Mesobuthus caucasicus, Mesobuthus sp. чаёнлари, ҳамда Vipera lebetina гюрза илони ва Echis multisquamatus чархилони заҳарларининг нейро- ва гемотоксик таъсир механизмлари хусусиятларини тадқиқ қилиш жараёнида қон-томирлари хужайраларидаги турли типдаги Са2+-каналлари ва рецепторларни ўзига хос равишда модификацияловчи ва гемостаз системасининг Са2 га боғлиқ жараёнларни фаоллаштирувчи нейро- ва гемотоксинлар аниқланди ва ажратиб олинди.
Амалий ахам пяти: олинган натижалар асосан фундаментал характерга эгадир, чунки ҳайвонлар заҳарлари компонентларидан тадкиқот инструментлар сифатида фойдаланиш орқали глутамат рецепторларининг фаолият кўрсатиши ва тузилишининг механизмлари, силиқ мускул хужайраларнинг қисқариш фаоллиги, ҳамда кальций гомеостази модуляциясининг тузилиш хусусиятлари ва улар билан боғлик бўлган турли хужайралардаги транспорт системалари тўғрисидаги тушунчалар кенгаяди. Ундан ташқари, ушбу натижалар нафақат юрак қон-томир ва гемостаз системасининг фаолият кўрсатишининг молекуляр механизмларидаги бузилишларни аниқлаш, балки клиник амалиётда ҳозирги вақтда бутун дунёда кенг таркалган тромботик ва геморрагик асоратларда гемостаз жараёнини ўрганишда қўлланилиши мумкин.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: олинган натижалар асосида оғриқ колдирувчи ва яллиғланишга қарши малхам ишлаб чиқариш технологияси яратилди ва томир гемостази функциясини бузилишида содир бўладиган тўқима фактори III (кон ивишининг ташқи йўли)нинг фаоллашувини аниқлаб берувчи диагностик метод яратилди.
Қўлланиш (фойдаланиш) сохаси: физиология, биофизика, фармакология, соғлиқни саклаш.