21
O’TKIR VERTEBRO-BAZILYAR YETISHMOVCHILIKNING
KLINIK XUSUSIYATLARI
Tilavova H.O. Toshkent davlat stomatologiya instituti tayanch doktoranti
Ilmiy rahbar: Haydarov N.Q., Toshkent davlat stomatologiya instituti, Asab
kasalliklari. Xalq tabobati kafedrasi professori, t.f.d
.
Dolzarbligi:
Serebrovaskulyar kasalliklarning eng keng tarqalgan shakllaridan
biri bu vertebro-bazilyar yetishmovchilik (VBY) bo'lib, u vertebral va bazilyar
arteriyalarning qon bilan ta'minlangan miya tuzilmalarining qaytariladigan ishemiyasi
hisoblanadi. Serebrovaskulyar patologiyaning sindromlaridan biri doirasida VBYni
hisobga olsak, kasallikning rivojlanish xavfini hisobga olgan holda bunday bemorlarni
davolash taktikasi miya tomirlarining shikastlanishini davolash va ikkilamchi oldini olish
tamoillariga mos kelishi kerakligini esga olish kerak. Shuni ta'kidlash kerakki, hozirgi
vaqtda karotid va vertebro-bazilar tizimlarning simptomatik shikastlanishi bo'lgan
bemorlarni dori-darmonlar bilan davolash yo'nalishlari boshqacha bo'lishi mumkinligi
haqida ishonchli ma'lumotlar yo'q. VBY bilan kasallanish serebrovaskulyar
patologiyaning barcha holatlarning 20% ga yetadi (Shmidt I.R., 2001; Gusev E.I.,
Skvortsova V.I., Staxovskaya L.V., 2007).
Ishning maqsadi:
o’tkir vertebra-bazillar yetishmovchilikning klinik
xususiyatlarini o’rganish.
Material
va
metod:
Tadqiqotga
“Milliy tibbiyot markazi”
Angionevrologiya bo’limida 2024 yilda o’tkir VBY bilan kasallangan 60 nafar
bemor kiritildi. Barcha tekshirilgan bemorlar yosh chegarasi 40 yoshdan 70 yoshgacha
bo’lgan (o’rtacha yoshi 45,25±55,25 yosh). Ularning 30 tasini (50%) erkaklar ва 30 tasini
(50%) ayollar tashkil qiladi.
Natijalar.
Tekshiruvlar natijasida o’tkir VBY bilan kasallangan 60 nafar
bemorlarda klinik-nevrologik simtomatika yaqqol namoyon bo’ldi, ya’ni kuchli bosh
aylanishi 55 ta (95%), ko’ngil aynishi 60 ta (100%), qusish 50 ta(85%), tura olmaslik 45
ta (75%), yura olmaslik 35 ta (60%), bosh og’rig’i 58 ta bemorda (98%) kuzatildi.
O’tkir VBY bilan kasallangan 60 nafar bemorlarda nevrologik simptomlardan
nistagm 55 ta (95%), Romberg holatida chayqalish 50 ta (85%), pay reflekslaridagi
o’zgarishlar 30 ta (50%), shuningdek vegetativ buzilishlar 28 ta
(48%), barmoq-burun sinamasidagi o’zgarishlar 30 ta (50%) bemorlarda
kuzatildi.
Ikkala tadqiqot guruhidagi bemorlarning shikoyatlaridan psixo-emotsional
buzilishlar, zaiflik ko'rinishidagi astenizatsiya belgilari va 97%da tishlashning pasayishi,
93% da tez charchash, 92% da bosh og'rig'i, 68%da bosh aylanishi, 80% da tungi
uyquning buzilishi, quloqlarda shum va shovqin bemorlarning 63,3%da sodir bo'lgan,
haddan tashqari charchoq, xulq-atvorda asabiylashish 67%, tekshirilgan bemorlarning
20% da izolyatsiya kuzatildi. Shuni ta'kidlash kerakki, tadqiqot guruhidagi barcha
bemorlar xotiraning pasayishidan shikoyat qilishgan. Bemorlarning 83,3%da tez-tez
uchraydigan shikoyatlardan biri uyqu buzilishi edi.
22
Xulosa.
O’kir vertebra-bazillar yetishmovchilik aniqlangan bemorlar asosiy
nevrologik belgilar Nistagm va Romberg holatida tura olmaslikdir va ular boshqa
belgilarga nisbatan 2 marta ko’p kuzatiladi.
Oydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
:
1.
Abdullaeva, L. M., Babadzhanova, G. S., Nazarova, D. B., Muratova, N. D., &
Ashurova, U. A. (2012). Role of hormonal disturbances in sterility development for
patients with benign formations of ovaries. Likars' ka Sprava, (3-4), 104-109.
2.
Muratova, Nigora, Shahnoza Zufarova, and Dildora Eshonkhodjaeva. "Features
conservative
treatment
of
uterine
fibroids
women
of
reproductive
age." GYNECOLOGICAL ENDOCRINOLOGY. Vol. 32. 2-4 PARK SQUARE,
MILTON PARK, ABINGDON OR14 4RN, OXON, ENGLAND: TAYLOR &
FRANCIS LTD, 2016.
3.
Бабаджанова, Г., Абдурахманова, С., Муратова, Н., & Сулейманова, Н.
(2020). Анализ репродуктивных нарушений у женщин с миомой матки и/или
аденомиозом и методы коррекции. in Library, 20(1), 171-178.
4.
Назарова, Д., Муратова, Н., Абдурахманова, С., & Сулаймонова, Н. (2022).
Определение уровня цитокинов в крови больных для выбора тактики лечения
миомы. in Library, 22(1), 341-342.
5.
Babadjanova, G. S., Abdurakhmanova, S. I., Muratova, N. D., & Suleymanova, N.
Z. (2020). The role of proinflamatory cytokines in the development of clinical picture of
myoma and adenomyosis. Indian Journal of Forensic Medicine and Toxicology, 14(4),
7224-7228.
